Fiziksel aktivitenin zihinsel odaklanmayı kolaylaştırdığı, hafızayı ve bilişsel gelişimi olumlu yönde etkilediği bilimsel araştırmalar sonucunda ispatlanmıştır. Dikkat aralığını geliştirmeyi hedefleyen zihinsel egzersizlerin DEHB’nin (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) yaygın semptomlarına karşı tamamlayıcı rol oynadığı da ortaya çıktı.
Illinois Üniversitesi profesörü Charles Hillman’ın çalışmalarına göre; çocukluktaki bilişsel performans ve beyin fonksiyonlarını iyileştirmek için fiziksel aktivite önemli bir faktör. Fiziksel aktivite tüm çocuklar için önemli bir yatırımken DEHB’li çocuklar için hayati bir öneme sahiptir. Diğer taraftan egzersizin zaman kullanımı konusunda çok etkili olduğunun bilinmesine rağmen geleneksel eğitim sisteminde, bu egzersizlerin çok büyük bir yer taşımadığını da görüyoruz.
Fiziksel egzersizin yarattığı gelişmeler, bu kapsamda dikkat dağınıklığını önleyen ve odağı sürdüren sınırlar, işler bellek ve bilişsel esneklik çerçevesinde yönetimsel kontrolde gerçekleşir. 2014 yılında gerçekleştirilen bir çalışma, 12 haftalık egzersiz programının başta DEHB’li çocuklar olmak üzere tüm çocuklarda matematik ve okuma sınavlarında daha yüksek başarı gösterdiğini ortaya koydu.
Fiziksel aktivite yönetimsel fonksiyonları olumlu etkiliyor
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, yönetimsel fonksiyonların ve buna bağlı olarak da matematik ve okuma becerilerinin zayıflamasına sebep olur. Aslında, bu araştırma sonuçları bir sürpriz sayılmaz. Çünkü daha önceki çalışmalar da fiziksel aktivitenin DEHB’li çocuklarda olumlu etkiler yaratabileceğini öne sürüyordu.
2013 yılında ise Journal of Attention Disorders’ta (Dikkat Bozuklukları Dergisi) çok benzer bir çalışma, sekiz hafta boyunca günlük sadece 26 dakikalık fiziksel aktivitenin, ilkokul çocuklarında DEHB belirtilerini önemli ölçüde azalttığı ortaya konmuştu. Çalışmanın bir sonucu, “fiziksel aktivitenin küçük çocuklarda DEHB belirtilerinin ele alınması için umut vaat ettiği” idi. Araştırmacılar bu bulgunun “ileri çalışmalarla dikkatlice araştırılması” gerektiğini yazdı.
Her şeyden önce, Hillman ve meslektaşlarının Pediatri dergisine yazdıkları gibi, fiziksel hareketsizliğin pandemisi, “küresel sağlığa ciddi bir tehdit” olarak tanımlanamaz hastalıklardan kaynaklanan erken ölümlerin yaklaşık yüzde 10’undan sorumludur. Fakat açıkça, sürekli olarak öğrendiğimiz skolastik performans da dahil olmak üzere ölümlerden daha çözümü zor şekilde ortaya çıkıyor.
Harvard’da psikiyatri profesörü olan John Ratey, insanların DEHB için tedavi olarak egzersiz yapmayı düşündüklerini ileri sürüyor. Çok hafif fiziksel aktivite bile beyni, Adderall gibi ilaçları uyarma şekline benzer şekilde, dopamin ve serotonin salgılamasını tetikleyerek ruh hali ve bilişsel performansı geliştirir. 2012 TED konuşmasında Ratey, fiziksel egzersizin “gerçekten beyinlerimiz için olduğunu” savunuyor. Ama belki de bu durumda, kişinin vücudunu hareket ettirmeyi düşünmek için yapıcı bir yoldur.