İlgimizi çekmeyen, yeterince merak duymadığımız, işimize yaracağına inanmadığımız ve doğrudan bizimle ilgili olmayan konularda dikkati toparlamak hepimiz için zordur. Ancak bu koşullar altında da dikkatimizi yoğunlaştırmak zorunda olduğumuz anlar mutlaka olacaktır. Örneğin; ilgimizi çekmiyor olsa da başarılı olabilmemiz için öğrenmemiz gereken bir dersi dinlerken derse odaklanmak zorundayız. Bir toplantı sırasında bizim için önemli ayrıntıları kaçırmamak için dikkatimizi konuşulanlara yönlendirmeliyiz. Altına imza atacağımız önemli bir formda yazan yazıları yanlış bir karar vermemek için dikkatli okumalıyız.

Öyleyse hayatımızda sadece sevdiğimiz, ilgilendiğimiz ve işimize yarar şeylere değil içerisinde bulunduğumuz, önem arz eden her durum ve koşula dikkatimizi verebilmeliyiz. Peki bizim için önemli olan, dikkatimizi vermek zorunda olduğumuz şeylere nasıl odaklanabiliriz? Yazımızın devamında sınava hazırlık yaparken dikkat dağınıklığı ile baş etmek ve dikkati toparlamak için uygulanabilecek teknikleri önereceğiz.

Dikkat Dağıtıcılar Her An Bizimle

Biz ne kadar dikkatimizi toparlamaya çalışsak da çevremizdeki dikkat dağıtıcı faktörler git gide artıyor ve dikkati toparlamak zorlaşıyor. Telefonlar, tabletler, bilgisayar, televizyon, akıllı saatlerimiz, sık sık gelen e-posta ya da anlık mesajlar. Bilgisayar ekranına düşen reklamlar. Dışarıda akan trafik ve gündelik hayatın getirisi sesler. Dikkati toparla becerilerini geliştirebilmenin önemli bir koşulu da tüm bu dış uyaranları perdeleyebilmek ve kendi kabuğuna çekilebilmek. Hepsini hayatımızdan çıkarmak ve artık kullanmıyorum demek gibi bir ihtimalimiz bugünün koşullarında yok. Onlar hayatımızın önemli bir parçası haline geldi ve dezavantajlarına rağmen avantajlarının da keyfini sürüyoruz.

Bu noktada yapılabilecek en sağlıklı şey sınava hazırlanırken verimli çalışabilmek için dikkati toparlamak noktasında bizi zorlayan tüm uyaranlara kısa bir mola vermek olmalı. Ders çalışma alanınızı teknolojik cihazlarınızdan arındırmak, onlara ayıracağınız vakti ders molalarında değerlendirmek dikkat dağıtıcılardan sizi büyük ölçüde koruyacaktır. Kabul etmeliyiz ki ne kadar sevsek ve keyif alsak da onlarla zamanın büyük çoğunluğunu kaybediyoruz. Kaybettiğimiz her değerli zaman bizi geleceğimizde keyifle yapacağımız mesleğimize ulaşmaktan uzaklaştırıyor. Sınava Hazırlık Sürecinde İnternet ve Teknoloji Bağımlılığı ile Başa Çıkma Önerileri yazımız da sizin için faydalı olabilir.

Dikkati Toparlamak Neden Bizim İçin Bu kadar Zor!

Aslında zor değil. Dikkat üzerine yapılan çalışmalar zihnimizin dikkat çekici bulduğu uyaranları eşleyerek, önce kısa süreli belleğe aktardığını ve burada geçici süre ile depoladığını söylüyor. Geçici olarak depolanan bilgiler, içsel yaşantı ve gereksinimlerle örtüştüğü oranda, ön öğrenmelerle yeniden örgütlenerek uzun süreli belleğe gönderiliyor. Bu da bize 5 duyu alanımıza giren bütün uyaranların eşit şekilde dikkat alanımıza girmediğini söylüyor. Yani bizler duyusal alanımıza giren uyaranlardan dikkat çekici bulduklarımızı fark ediyor ve kısa süreli belleğe gönderiyoruz. Kısa süreli bellekte bu uyaranın ilgilerimiz, ihtiyaçlarımız ya da içsel yaşantılarımızla örtüştüğünü yani işimize yarayabileceğini kabul edersek uzun süreli belle gönderiyoruz.

Yani çalışma alanınızda bir ders kitabı ve bir de sevdiğiniz bir dergi varsa içsel yaşantılarınızın yapacağı tercihe göre ikisinden birine yöneliyorsunuz. Zihninizdeki eski kayıtlar “bu dergi çok eğlenceli” diyor, başka bir kayıt ise “bu kitap çok sıkıcı” diyorsa dikkatiniz dergiye yöneliyor. İşte bu yüzden çalışma alanınızda potansiyel dikkat dağıtıcıları en başından bulundurmamak en sağlıklısı oluyor. Çalışma ortamının dikkat dağıtıcılardan arındırılarak yeniden dizayn edilmesi teknolojik cihazlar ve internet kullanımının verimli bir çalışma süresinden sonra ödül olarak değerlendirilmesi de dikkatin dağılmasını önlemekte faydalıdır. Dikkat dağıtan seslerden uzaklaşmak için bir şey dinlemeden kulaklık takmak duyulan sesleri azaltmaktadır. Sözsüz, zihni yormayan müzikler dinlemekte dikkatin dağılmasını engelleyecektir.

Dikkati Toparlamak İçin Öğrenilecek Bilginin Neden Gerekli Olduğunu Kendinize Hatırlatın!

Tüm bireyler gibi öğrenciler de işlerine yarayacak, uzun vadeli kullanabileceklerine inandıkları bilgileri edinmekte daha az zorlanıyor. Yine aynı şekilde sevdikleri dersleri daha uzun süre odaklanarak dinlerken, ilgilerini çekmeyen ve zorlandıkları derslerde dikkati toparlamak daha zor hale geliyor. Bunun önüne geçmek için öğrenciler derse girmeden önce kendilerine bu dersi öğrenmeye neden ihtiyaçları olduğunu hatırlatmalılar. Bu ihtiyacı günlük yaşam becerileriyle eşleştirebilecekleri gibi, “sınıfımı geçmek, sınavı kazanmak, üniversiteye gitmek” gibi hedeflerle de eşleştirebilirler.

Ayrıca öğrenciler dikkatlerini çabuk kaybettiklerini fark ettikleri ders ve konular için öğrenmeleri gereken içeriğe yönelik zihinsel bir çaba sarf etmeliler. Dikkat toplama, istek üzerine bilincimizin bir konu üzerine toplanması halidir.

Psikolojik Alt Nedenler Çözülmeden Dikkati Toparlamak Zor

Öğrencilerin okulda dikkatlerini yeterince toplayamamalarının temel nedenleri derse yönelik yetersiz ilgi, başarı güdüsünün düşük olması, okul ve sınav korkusu, verimsiz çalışma teknikleri sayılabilir. Öğrencilerin dikkatlerini odaklamada başarı elde edebilmeleri için öncelikle dikkatlerinin dağılmasına neden olan bu alt nedenleri çözmeleri gerekmektedir.

Verimli ders çalışma teknikleri geliştirmek, zamanı verimli kullanmayı öğrenmek ve sınav kaygısı ile başa çıkma becerilerini geliştirmek öncelikli olmalıdır. Dikkati toparlamak için yardımcı olacak Zaman Baskısı Yaşamamak İçin Etkili Zaman Yönetimi Teknikleri yazımızı da okuyabilirsiniz.  Öğrenciler derslere olan ilgilerini en iyi kısa ve uzun süreli hedefler belirleyerek çözebilirler. Hedefsizlik, motivasyonu olumsuz etkilemekte ve ders çalışmak anlamsız hale gelmektedir. Öğrencilerin hayatlarındaki belirsizlikten kurtulması ve geleceğe yönelik belirgin hedefler çıkarmaları gerekiyor. Kariyer seçimi yapmak ve seçim sürecinde kariyer danışmanlığı almak dikkati toparlamak için kişiye ihtiyacı olan motivasyonu sağlayabiliyor.

Öğrenme Stiline Uygun Çalışmak Dikkati Toparlamak İçin Oldukça Yardımcı

Dikkati toparlamada kişinin yetenekleri ve ayrıca çalışma şeklinin de etkisi var. Bu nedenle öğrenciler öğrenme süreçlerinde yeteneklerinden faydalanmalıdır. Öğrenme stilleri çalışma şekline dahil edilmeli öğrenciler en iyi hangi stil ile öğreniyorlarsa o stile uygun şekilde ders çalışmalıdır. Kişinin daha kolay öğrenebildiği bir metod ile çalışıyor olması dikkatini çok daha uzun süre odaklayabilmesini sağlayacaktır.

Yine dikkatin dağılmasını engellemek için özellikle zorlanılan derslerde sık sık kısa süreli molalar verilmelidir. Zihin kavramakta zorlandığı bilgilerde çok daha çabuk yorulur ve dikkatte daha kolay dağılır. Öyleyse kendinize çalışma planı çıkarırken zorlandığınız derslerin aralarına 25-30 dakikada bir 5 dakikalık molalar koymanız faydalı olacaktır. Bu konuda Pomodoro tekniğini araştırarak, mola düzeniyle ilgili daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

Ders çalışmaya dikkatinizin çabuk dağıldığını fark ettiğiniz derslerde başlamanız da faydalı olacaktır. Aksi halde hem zihniniz hem vücudunuz yorulduktan sonra bu derslere çalışmaya başlamak dikkati toparlamakta daha fazla zorlanmanıza neden olacaktır. Ders programı çıkarmak, hangi derse ne kadar süre ile çalışacağını ve sırada ne olduğunu önden bilmekte dikkatin toparlanmasına yardımcı olmaktadır.

Düzenli Uyku, Egzersiz ve Beslenme Dikkati Toparlamak İçin Gerekli

Düzenli ve yeterli uyku uyumakta zihnin ve vücudun dinlenmesi için gerekli. Kaliteli bir uyku için günün doğru zamanlarında uyumaya özen göstermek, uyku saatlerini gece geç saatlere bırakmamak ve erken yatıp erken kalkmak hem öğrenmeyi kolaylaştırıyor hem de vücut daha iyi dinleniyor. Ayrıca öğle saatlerinde 30 dakikalık bir şekerleme yapmakta günün devamında duyulacak enerjiyi toparlamak ve dikkati artırmak için faydalı.

Sağlıklı beslenmek ve dikkat üzerinde olumlu etkisi olan besinleri günlük menülere dahil etmek de dikkat toparlamak adına olumlu etki sağlayacaktır.

Fiziksel egzersiz, meditasyon ve nefes çalışmaları da dikkatin kolay toparlanabilmesini sağlamaktadır. Ders çalışmaya başlamadan önce 15 dakika kadar egzersiz veya yürüyüş yapmakta dikkati toparlamak için oldukça faydalı. Bu uygulama odağı ve enerji seviyenizi arttırıyor. Egzersizi açık havada, bol oksijen alınabilecek bir alanda yapmak ya da egzersiz yapılacak odayı öncesinde havalandırmakta dikkat süresini olumlu etkiliyor.

Öğretmenler Derslerde Dikkat Dağınıklığını Önlemek İçin Ne Yapabilir?

  • Farklı öğrenme stillerine göre ders bütüne hitap ederek anlatılmalıdır. Öğrenme ortamında öğrenmeyi kolaylaştıracak araç gereçlerden faydalanılmalıdır.
  • Ders monologlar halinde değil interaktif şekilde işlenmelidir.
  • Öğrencilere ders içinde konuyla alakalı sorular sorulmalı, her an kendilerine soru yöneltilebileceğini öğrenciler bilmelidir.
  • Öğrencilere sık sık geri bildirim verilmeli, çabası ve öğrenme azmi taktir edilmelidir.

Dikkati Toparlamak İçin Kullanabileceğiniz Bu Basit ve Keyifli Teknikleri Deneyebilirsiniz

Geriye Doğru Sayı Sayma

Dikkatinizin dağıldığını fark ettiğiniz anda ilgilendiğiniz işi bırakın ve odaklanın. Zihninizden 100’den geriye doğru 3 sayı atlayarak saymaya çalışın. Hata yaptığınızda tekrar başa dönün ve yeniden saymaya başlayın. 100, 97, 94,91, 87… Bu çalışmayı zorlaştırmak için daha büyük sayılardan başlayarak yapabilirsiniz. Düşeceğiniz rakamları da değiştirebilirsiniz.

Kelime Sayma Egzersizi

Bir kitap ya da üzerinde yazılar olan herhangi bir doküman alın. Rastgele bir paragrafını seçin ve bu paragrafta geçen kelimeleri tek tek sayın. Sonraki aşamada elinizi kullanmadan sadece gözlerinizi takip ederek sayın. Bir süre sonra bu çalışma size kolay gelmeye başlayabilir. O zaman paragraf sayısını artırın ve tüm sayfayı sayana kadar bu işlemi devam ettirin. Hem dikkatinizi toparlamanızı sağlayacak hem de sınavlarda test kitapçıklarındaki uzun paragrafları satır atlamadan okumanızı kolaylaştıracak.

Kelime Tekrarı Egzersizi

Kendinize ilham veren basit bir kelime seçin. Bu kelimenin size iyi gelen bir kelime olması önemli. “Başarılıyım”, “Sağlıklıyım”, “Değerliyim” gibi bir kelime olabilir. Aklınızda bu kelimeyi 5 dakika boyunca tekrar edin. Bu çalışma size kolay gelmeye başladığında süreyi 10 dakikaya çıkarın.

Nesneyi Tanıma Egzersizi

Etrafınızdaki herhangi bir nesneyi ya da bir meyve, sebzeyi Bir elinizde tutun. Bu nesneyi her yönüyle inceleyin. İncelerken sadece onu düşünün. Nesnenin her tarafını inceleyin ve diğer düşüncelerin aklınızda yeri olmadığını tekrar edin. Nesneyi beş duyu organınızla hissedin. Bu egzersizi sessiz bir ortamda yapmaya özen gösterin. Bu egzersizi bir meyve ile yapmak dokusunu ve kokusunu daha iyi hissedebilmenizi kolaylaştırır. Ancak en yakınınızdaki basit bir kalemle de yapabilirsiniz.

 Kelime Bulma Egzersizi

Bir kitap alın ve kendinize bir sayfa aralığı belirleyin. Bir kelime belirleyerek bu kelimenin belirlediğiniz aralıkta kaç defa geçtiğini bulun. Bunu her defasında daha az sürede daha çok sayfa aralığında yapın.

Parmakla Şekil Çizme Egzersizi

Kolunuzu karşıya tutun ve işaret parmağınızı yukarı kaldırın. İşaret parmağınızın omuz hizasında durmasına özen gösterin. İşaret parmağınızla sekiz çizin ve gözünüzle takip edin. Egzersiz boyunca başınızın sabit durmasına özen gösterin.

Kalem Egzersizi

Elinize bir kalem alın. Kalemin tepe noktasına 3 dakika boyunca bakın. Bunu yaparken tüm gereksiz düşünceleri aklınızdan çıkarmaya ve kalemin tepesine odaklanmaya özen gösterin.

Çiçek Bahçesi Egzersizi

Gözlerinizi kapatın. Bir çiçek bahçesinde yürüyüş yaptığınızı hayal edin. Zihninizde çimenlerin, bitkilerin ve çiçeklerin kokularını ayırt edin ve hissedin. Her egzersiz de daha fazla kokuyu hayal edin.

Tüm çalışmalarınıza rağmen, dikkati toparlamak sizin için çok zor oluyorsa profesyonel destek alabilir bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Read More