Doğru meslek seçimi nasıl yapılır? Bu, gençler ve özellikle de üniversiteye hazırlanan öğrencilerden sıkça duyduğumuz bir soru. Elbette, doğru mesleği seçebilmek için dikkat edilmesi gereken pek çok nokta var. Bireyin yetenekleri, istekleri, ihtiyaçları bu noktalardan bazıları olarak sıralanabilir. Aynı zamanda meslek tercihi yaparken, dünyanın gidişatı ve ihtiyaçları da göz önüne alınmalıdır. Teknolojinin geldiği noktayla birlikte mesleklerin hangi yöne doğru evrildiği analiz edilmelidir.
Bütün bunlar için gereken ise doğru bir kariyer planlamasıdır. Doğru kariyer planlaması, bize kariyer yolculuğumuzda emin adımlarla ilerleme imkanı verir. Peki; doğru kariyer haritası nasıl oluşturulur? Meslek tercihi yaparken nelere dikkat etmek gerekir? Meslek tercihine ne zaman karar verilmelidir?
Doğru Meslek Seçimi İçin Kariyer Planlaması
Kariyer haritası oluşturulurken doğru planlamayla ilerlemek önemlidir. Doğru planlama yapmak ise ancak doğru verilerlerle mümkün hale gelir. Bu noktada, aba Psikoloji öğrencileri kariye danışmanlığı hizmetleriyle desteklemektedir. aba Psikoloji’nin uzman psikologları kariyer planı oluştururken bilimsel verilerden yararlanır. Bu bilimsel verilere ise birtakım testler aracılığıyla ulaşılmaktadır.
Bu testler, stratejik yetenek yönetimi kapsamında uygulanır ve kariyer testi olarak tanımlanır. aba Psikoloji’nin uyguladığı testlerin başında WISC-V zeka testi gelmektedir. Bu teste, ilgi ve yetenek testi olarak adlandırılan farklı psikolojik testler de eşlik etmektedir. Kariyer testi uygulamaları ile akademik seçimlerin doğru biçimde yapılabilmesi amaçlanır. Aynı zamanda bu testler, doğru meslek seçimi konusunda da ipuçları verir.
Stratejik yetenek yönetimi ile bireyin becerilerinin ve yatkınlıklarının ölçülmesi amaçlanır. Bu sayede okul seçimi, meslek seçimi gibi konularda daha başarılı tercihler yapılması mümkün olur. Kendine uygun bir alanda konumlanan birey daha mutlu bir eğitim ve iş yaşamına sahip olur. Kendi potansiyelini ortaya koyabilir ve çalıştığı alanda değer üretebilir. Günümüzde; okulların, şirket ve kurumların bireylerden beklentisi tam olarak budur. Akademik yetkinlikler ve bilgi birikimi elbette önemlidir. Ancak, artık beklenen bireyin yaşadığı toplum ve dünya için değer üretmesidir. Bu da; ancak yetenekleriyle paralel alanda konumlanmasıyla mümkün olabilir.
Geleceğin Meslekleri ve Doğru Meslek Seçimi
Teknolojinin de etkisiyle dünya hızla değişmektedir. Dünyanın değişimi, eğitim ve kariyer süreçlerini de doğrudan etkiler. Meslekler bu değişimle doğru orantılı olarak şekil değiştirmekte ve yapılanmaktadır. Aynı durum üniversiteler için de geçerlidir. Yakın geçmişte çok daha ön planda olan mesleklerin değer kaybına uğradığı görülmektedir. Bununla birlikte, yeni meslek alanları doğmakta, bazı meslek alanları ise daha fazla ön plana çıkmaktadır. Bunlar, geleceğin meslekleri olarak da tanımlanabilir.
Bu meslek alanları hızla büyümekte ve yakın gelecekte son derece önemli bir noktaya gelecekleri görülmektedir. Yaşam bilimleri, mühendislik, tasarım gibi alanlar geleceğin mesleklerine örnek olarak gösterilebilir. STEM alanı yine bu kapsamda önemli alanlar arasında değerlendirilebilir. Bu örnekler çoğaltılabilir. Bu noktada önemli olan, gençlerin bu alanlara yönelmesini sağlamak olacaktır. Yani kısacası, meslek seçimini doğru yapabilmek için dünyanın ihtiyaçlarını da değerlendirmek gerekir.
Doğru bir yol haritasının anahtarı hem bireyin yeteneklerini doğru tespit edebilmekten geçer. Aynı zamanda geleceği de doğru okumak gerekir. Bu doğrultuda kısa ve uzun vadeli planlar ortaya koymak ve hedefe doğru ilerlemek önemlidir.
Meslek tercihi sürecinde aileler nasıl bir rol oynuyor? Ailelerin meslek seçimi sürecindeki rolü öğrencileri nasıl etkiliyor? Aileler bu süreçte nasıl bir tutum izlemeli? Ailelerin kariyer seçimi sürecine nasıl ve ne derece müdahale etmeleri gerekiyor? Nelere dikkat edilmeli? Nasıl bir planlama yapılmalı? Bu süreçte kariyer danışmanlığı almak nasıl bir fayda sağlıyor?
Kariyer planlama süreci öğrencilerin hayatlarındaki en önemli süreçlerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu noktada; bölüm, meslek ve üniversite seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken birçok unsur bulunuyor. Bu süreci, öğrencilerin ya da ailelerin doğru bir şekilde yürütebilmesi her zaman mümkün olmuyor. Bu noktada; birçok öğrenci ve aile uzman yardımına başvuruyorlar. Ancak şunu unutmamak gerekiyor; her danışman ya da her öğretmen de bu süreci doğru yürütemeyebiliyor. Bu noktada; doğru danışmanla çalışmak önem taşıyor. Aksi halde süreç boyunca olumsuz durumlarla karşılaşılabiliyor. Peki; bu durumda nasıl bir yol izlemek ve nelere dikkat etmek gerekiyor?
Meslek Tercihi Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Kariyer planlama sürecinde dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar bulunuyor. Öğrenciler ve aileler çoğu zaman üniversitelerin adına ya da mesleğin saygınlığına göre seçim yapıyorlar. Ancak; o üniversite ya da o alan öğrencinin kişiliğine ve yeteneklerine uygun olmayabiliyor. Örneğin; Boğaziçi Üniversitesi gibi ülkenin en iyi üniversitelerinden birinde okuyan bir öğrenci mutsuz olabiliyor. Çünkü aslında öğrencinin gönlünde tıp eğitimi yatıyor olabiliyor. Tıp eğitimi alan bir öğrencinin kariyeri başarısızlık ve mutsuzlukla sonuçlanabiliyor. Çünkü öğrenci tamamen farklı bir alana; örneğin sinemaya ilgisi olabiliyor.
Bu ve benzeri süreçler ne yazık ki tahmin edilenden çok daha sık yaşanıyor. Kısacası; meslek tercihi yaparken yalnızca üniversitenin prestijini veya mesleğin saygınlığını göz önüne almak yeterli olmuyor. Öncelikle; öğrencinin becerilerini ve ilgi alanlarını değerlendirmek gerekiyor. Bu noktada; öğrencileri ve aileleri kariyer danışmanlarının yönlendirmesi sürecin çok daha sağlıklı yürütülebilmesine katkı sunuyor. Kariyer danışmanlığı ile öğrencilerin çok daha doğru alanlarda konumlanması mümkün hale geliyor.
Bu süreçte gerçekleştirilen stratejik yetenek yönetimi ve kariyer testi uygulamaları öğrencilerin ilgi alanlarının ve becerilerinin doğru tespit edilmesine olanak veriyor. Böylece öğrenci kendine en uygun alanı ve en uygun üniversiteyi tercih edebiliyor. Bu başarılı bir kariyer sürecinin ilk adımı oluyor. Böylelikle öğrencinin kariyer hayatı boyunca fark yaratabilmesi ve değer üretebilmesinin de yolu açılıyor. Çünkü bireyler ancak doğru noktada konumlandıklarında potansiyellerini ortaya koyabiliyor. Bu anlamda; meslek seçimi sürecinde mutlaka stratejik yetenek yönetimi ve kariyer testi uygulamalarından yardım almak gerekiyor.
Meslek Tercihi Yaparken Aileler Nasıl Bir Tutum İzlemeli?
Kariyer seçimi, öğrencinin yalnızca iş hayatını değil tüm hayatını etkileyen bir süreç olarak biliniyor. Kariyer hayatı bireyin yalnızca mesleğini ifade etmiyor. Ekonomik şartları, arkadaşlık ilişkileri, toplumdaki konumu ve statüsü kariyer seçimiyle doğrudan ilişkilendiriliyor. Bu kadar önemli bir karar söz konusu olduğunda aileler elbette sürece müdahil olmak istiyor. Çocuklarının gelecekte yaşayabileceği olumsuzluklar konusunda endişe duyuyorlar. Ancak bu noktada ailelerin konuyu uzmanlara bırakması ve öğrencinin tercihlerine saygı duyması önem taşıyor.
Ailenin yönlendirmesi ya da kimi zaman baskısı sonucunda öğrenciler istemedikleri bir alana yönelebiliyorlar. Sanat alanında eğitim görmek isteyen bir öğrenci mühendislik alanına yönelebiliyor. Elbette bu öğrenci için yanlış bir meslek tercihi oluyor. Bu süreç öğrenciyi başarısızlığa ve mutsuzluğa götürebiliyor. Bu nedenle öncelikle; öğrencinin ilgi alanları ve becerilerini tespit etmek gerekiyor. Ardından dünyanın ihtiyaçları, gelecekte mesleklerin nasıl bir konumda olacağı gibi unsurların öngörülebilmesi gerekiyor. Tüm bu veriler ışığında bir planlama yapmak ve öğrenciyi buna göre yönlendirmek önem taşıyor.
Bu nedenle mutlaka kariyer sürecini yönetirken kariyer danışmanlığından faydalanmak gerekiyor. Böylece öğrenci hem sevdiği, hem de gelecekte değer kazanacak bir alanda konumlanabiliyor. Kariyer planlaması yapılırken ailelerin öğrencilere baskı uygulamaktan kaçınması önem taşıyor. Bunun yerine öğrencinin fikirlerine destek olmak ve mutlu olacağı alana yönelmesine izin vermek gerekiyor.
Yurt dışında eğitim ve yurt dışında staj öğrencilerin kariyer hedeflerinin önemli bir parçası oluyor. Dünyanın önde gelen şirket ve kurumlarının birçoğunun merkezi yurt dışında yer alıyor. Bu noktada; Apple, Microsoft, Amazon, Facebook, Tesla gibi pek çok isim sıralamak mümkün olabiliyor. Elbette dünya devi şirketlerde ya da uluslararası kurumlarda staj olanaklarını değerlendirmek önemli avantajlar sağlıyor. Bununla birlikte; yurt dışı staj olanaklarını değerlendirmek kişisel gelişim ve dil gelişimine de katkı sağlıyor. Bu anlamda birçok öğrenci eğitim, staj ve istihdam fırsatları için yurt dışına gitmeyi tercih ediyor.
Kariyer planlaması yaparken ve fırsatları değerlendirirken kariyer danışmanlığı almak öğrencilerin yararına olabiliyor. Çünkü hem eğitim hem de kariyer hayatı için stratejik bir planlamaya ihtiyaç duyuluyor. Bu noktada pek çok farklı dinamiği değerlendirmek gerekiyor. Öğrencinin beceri ve yatkınlıkları dışında, geleceğin meslekleri ve mesleklerin geleceğine bakmak da önem taşıyor.
Yurt Dışında Staj Yapmak İş Ağınızı Genişletmenize Katkı Sağlıyor
Yurt dışında üniversite eğitimi almak öğrencilerin güçlü bir network elde etmesine yardımcı oluyor. Benzer bir durumun yurt dışı staj olanaklarını değerlendirenler için de geçerli olduğunu söylemek mümkün… Farklı ülkelerde staj yapmak birçok yeni insan tanımak ve alanında uzman isimlerle çalışmak anlamına geliyor. Bu noktada öğrenciler farklı yaş gruplarından, farklı statülerden insanlarla bir araya geliyorlar. Elbette bu durum; yeni iş olanaklarına dair fırsatları da beraberinde getiriyor.
Öğrenciler staj yaptıkları şirket ve kurumlarda kariyerlerine başlama şansı bulabiliyorlar. Bununla birlikte; dünyanın farklı noktalarında karşılarına çıkacak farklı imkanları değerlendirme şansı yakalayabiliyorlar. Geniş bir network elde etmek hem eğitim hem kariyer olanakları açısından kritik bir rol oynuyor. Bu anlamda yurt dışı staj fırsatlarını değerlendirmek önem taşıyor.
Yurt Dışında Staj Yapmak Güçlü Bir Özgeçmiş Oluşturmanıza Yardımcı Oluyor
Kariyer hayatı için en önemli adımlardan biri güçlü bir özgeçmiş oluşturabilmek… Bu anlamda; en önemli noktayı eğitim geçmişi ve alana yönelik deneyimler oluşturuyor. Özgeçmişte yurt dışı stajlara yer verilmesi istihdam olanakları açısından avantaj yaratabiliyor.
İş başvurularında özellikle önemli pozisyonlar için yoğun bir rekabetin söz konusu olduğu biliniyor. Bu anlamda; güçlü bir özgeçmiş süreci bir adım önde yürütme noktasında yararlı olabiliyor. İş hayatına çok daha iyi olanaklarla başlama fırsatı yakalamaya olanak veriyor. Staj sürecinde elde edilen tecrübe iş hayatına daha iyi bir noktadan başlamak anlamına geliyor. Yurt dışında staj yaparken kazanılan bilgi ve beceriler iş hayatına kolay adapte olunmasına katkı sağlıyor.
Yurt Dışı Staj Olanaklarıyla İş Alanına Yönelik Tecrübe Edinmek Mümkün Oluyor
Staj dönemleri iş alanına yönelik tecrübe edinmek için önemli fırsatlar olarak karşımıza çıkıyor. Günümüzde ülkelerin farklı alanlarda uzmanlaştığı görülebiliyor. Bu durum hem eğitim hem araştırma hem de iş alanları bakımından geçerli oluyor. Bu anlamda stajlar iş alanının dinamiklerine daha yakından bakma fırsatı sunabiliyor. Hedeflenen iş alanında uzmanlaşmış bir ülke veya kurumda staj yapmak alanı yerinde deneyimlemek anlamına geliyor. Böylelikle; alana yönelik bilgi ve becerileri geliştirmek kolaylaşıyor.
Yurt Dışı Stajlar Dil Gelişimine Katkı Sunuyor
Yurt dışında staj yapmak dil gelişimi açısından da önemli avantajlar sağlıyor. Uluslararası öğrenciler ve mezunlar stajlarını İngilizce yürütebilecekleri ülke ve kurumları daha fazla tercih ediyorlar. Böylelikle İngilizce seviyelerini ilerletme olanağı buluyorlar. Aynı zamanda; hedefledikleri iş alanına yönelik İngilizce terimleri öğrenme fırsatı yakalıyorlar. Yani aynı zamanda mesleki İngilizcelerini de geliştirebiliyorlar.
Staj Yapılacak Kurum ve Alanlar Önem Taşıyor
Elbette bu noktada; hangi kurum ve alanda staj yapılacağı da önemli bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Karar aşamasında doğru bir yol haritası izlemek önem taşıyor. Kariyer planlaması stratejik olarak ilerlemesi gereken bir süreç olarak biliniyor. Bu anlamda; yurt dışında staj süreçlerini planlarken kariyer danışmanlığı almak önem taşıyor. Kariyer danışmanları ile beraber çalışmak hem eğitim hem de kariyer süreçlerinde önemli bir noktayı oluşturuyor. Bu noktada; yalnızca staj sürecini değil; kariyer yolculuğunu da planlamak gerekiyor. Staj yapılacak doğru şirket ve kurumları belirleme noktasında kariyer danışmanları önemli bir rol oynuyor.
Stajlar kariyer hayatına başlamadan önceki en önemli adımlardan birini oluşturuyor. Bu anlamda başarılı bir kariyer için doğru staj olanaklarını değerlendirmek gerekiyor. Elbette bu noktadan geleceğin meslekleri ve mesleklerin geleceğini de değerlendirmek gerekiyor. Bu noktada uzman görüşünden faydalanmak oldukça önemli ve faydalı oluyor. Çünkü dünyanın geleceğini ve dinamiklerini öngörmek ancak uzman görüşü ve yardımıyla mümkün olabiliyor.
Başarılı bir kariyer yolculuğu için nasıl planlama yapılmalı? Kariyer planlaması yaparken nelere dikkat edilmeli? Günümüzde kariyer süreci planlanırken dikkate alınması gereken pek çok unsur bulunuyor. Dijital dönüşüm pek çok alanı yeniden yapılandırıyor. Yaşadığımız çağ teknolojik gelişmelerden hemen her alanda etkileniyor. Günümüzde üniversiteden mezun olan bir öğrencinin sonraki 40 – 60 yıl boyunca değer üretebileceği öngörülüyor. Bu anlamda geleceği kurgularken kısa vadeli planlar ile uzun vadeli bir kariyer planı ortaya koymak gerekiyor. Yani 6 yıllık planlar ile önümüzdeki 40 – 60 yıllık süreci planlamak gerekiyor.
Elbette bu planlamayı yaparken öğrencinin ilgi alanları, becerileri ve yatkınlıklarına odaklanmak gerekiyor. Aynı zamanda dünyanın dinamikleri de aynı oranda önem taşıyor. Bu anlamda tüm bu unsurları bir arada değerlendirmek ve planlama sürecine bir bütün olarak yaklaşmak gerekiyor.
Kariyer Yolculuğu Sürecinde Kariyer Danışmanlığı Almak Neden Önemli?
Kariyer planlama süreci stratejik olarak değerlendirilmesi gereken bir süreç olarak biliniyor. Aynı zamanda uzun bir yolculuğu içeriyor. Bu anlamda öğrencinin bu yolculuğu tek başına sürdürmesi mümkün olamıyor. Öğrenci kendi ilgi alanlarını ve yeteneklerini tek başına ortaya çıkartamıyor. Aynı zamanda geleceğe yönelik bir değerlendirmede bulunamıyor. Çünkü her iki süreçte uzmanlık gerektiriyor. Aynı zamanda bilimsel verilerden ve yöntemlerden yaralanmayı gerektiriyor. Bu noktada kariyer danışmanlığı devreye giriyor.
Öğrencilerin stratejik yetenek yönetimi ve kariyer testlerine tabi tutulması gerekiyor. Böylelikle bilimsel verilere ulaşılabiliyor. İlgi alanları ve yatkınlıklar doğru tespit edilebiliyor. Aynı zamanda dünyanın gelecekteki yapısına ve dinamiklerine yönelik doğru öngörüler ortaya koyulabiliyor.
Kariyer Yolculuğu İçin Okul ve Bölüm Seçimi
Kariyer planlaması tüm bu veriler ve bu öngörüler ışığında yapıldığında başarıya ulaşmak mümkün hale geliyor. Ancak öğrencinin becerileri ve dünyanın değişimi kadar okul ve bölüm seçimine odaklanmak da önem taşıyor. Bu noktada; birçok öğrenci prestijli üniversitelere ve yalnızca üniversitelerin isimlerine bakarak seçim yapıyor. Bunun son derece yanlış bir bakış açısı olduğunun bilinmesi gerekiyor.
Öncelikle her üniversite her alanda uzmanlaşmıyor. Farklı üniversiteler farklı alanlarda daha fazla ön plana çıkabiliyor. Örneğin; Cambridge Üniversitesi psikoloji alanında dünyanın en iyileri arasında yer alıyor. Bununla birlikte; Oxford Üniversitesi’nin Matematik alanında ön planda olduğu görülebiliyor. MIT, teknoloji söz konusu olduğunda dünya sıralamalarında ilk sırayı alıyor. Kariyer yolculuğu tüm bu seçimlerden doğrudan etkileniyor. Bu anlamda öğrencinin hedeflediği alanı belirlemek ve ardından bu doğrultuda üniversite seçimi yapmak gerekiyor. Bölüm ve alan seçimi noktasında öğrencinin ilgi alanları ve geleceğin meslekleri konusuna bakmak gerekiyor. Bu süreçte kariyer danışmanlığı almak elbette öğrencinin yararına oluyor.
Her öğrenci her üniversitenin beklentilerini karşılayamayabiliyor. Buna ek olarak; her üniversite öğrencinin ihtiyaçlarına cevap vermeyebiliyor. Bu süreci her iki açıdan da bakarak değerlendirmek gerekiyor. Bu noktada elbette uzman yardımı almak gerekiyor. Okul ve bölüm seçimi stratejik olarak karar verilmesi gereken bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Seçimlerin titizlikle yapılması gerekiyor.
Mesleklerin Geleceği Kariyer Yolculuğunu Nasıl Etkiliyor
Kariyer yolculuğu planlanırken dikkate alınması gereken bir diğer konu mesleklerin gelecekte nasıl bir konumda olacağı… Dünya hızla değişirken elbette meslekler de hızla değişiyor. Bu anlamda geleceğin meslekleri ve mesleklerin geleceğini değerlendirebilmek gerekiyor. Bununla birlikte mesleklerin geleceğine bakarak bireysel becerileri de yapılandırmak gerekiyor.
Yapay zekanın meslekler üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu görülüyor. Yapay zeka meslekleri değişime zorluyor. Bununla birlikte birçok alanda etkinliği artırıyor. Meslekler dünyanın ve toplumların problemlerine çözüm üretebilmek adına yeniden yapılanıyor. Bu anlamda sürdürebilir çözümlerin, akıllı teknolojilerin meslek alanlarını etkilediği görülüyor. Elbette tüm bu yapılanma ve değişimlere göre bir planlama yapmak gerekiyor. Kariyer planlaması ancak bu şekilde başarıya ulaşabiliyor.
Gelecekte bilim ve teknoloji ile doğrudan ilişkili alanların ön plana çıktığı görülüyor. Sanat alanında dahi yapay zekanın ve teknolojinin izlerine rastlanıyor. Bu anlamda öğrencilerin yazılım, tasarım gibi becerilerini geliştirmeleri tavsiye ediliyor. Klasik öğrenme yöntemleri yerini dijitale bırakıyor. Ticarette dijital dönüşümün etkilerini rastlanıyor. Dijital pazarlama geleceğin önemli alanları arasında yer alıyor. Mühendislik alanının bazı alt dalları yerini korurken bazıları değer kaybediyor. Tüm bu süreçleri yakından izlemek ve seçimi buna göre yapmak gerekiyor.
Kariyer hayatı için üniversite mezunu olmak neden önem taşıyor? Öğrenci adaylarının kariyerlerini kurgularken neleri dikkate almaları gerekiyor? Üniversite kişisel gelişim süreçlerini nasıl etkiliyor? Doğru üniversite seçimi yapabilmek için nelere dikkat etmek gerekiyor? Geleceğin meslekleri ve mesleklerin geleceği kariyer seçimleri üzerinde nasıl bir rol oynuyor? Bölüm seçimi yapacak olan öğrenciler nasıl bir rol izlemeli?
Birçok öğrenci kariyer hayatını yalnızca iş hayatı, çalışma hayatı olarak değerlendiriyor. Aslında kariyer olarak tanımlanan kavram; yaşamın birçok alanını kapsıyor. Aile ilişkileri, sosyal statü, arkadaş çevresi, ait olunan gruplar gibi birçok unsur kariyerle doğrudan ilişkilendiriliyor. Bu anlamda doğru kariyer seçimi yapabilmek kişinin tüm yaşamı için kritik bir noktayı oluşturuyor. Kariyer hayatı ve bu sürece doğru atılacak adımları aslında lise yıllarından itibaren belirlemek gerekiyor. Öğrencilerin ilgi alanları ve yatkınlıklarını saptamak ve bu doğrultuda bir yol haritası çıkarabilmek önem taşıyor. Bölüm seçimi, üniversite seçimi gibi kritik kararların bu dönemde verilmesi gerekiyor. Böylelikle doğru zamanda doğru adımları atarak hedefe ulaşmak mümkün olabiliyor.
Bir yol haritası belirlerken kariyer danışmanlığından faydalanmak önemli bir nokta olarak karşımıza çıkıyor. Dünya hızla değişiyor ve geleceği kurgularken değerlendirilmesi gereken dinamikler farklılaşıyor. Doğru seçimler yapabilmek için kısa vadeli planlar halinde gelecek 60 yılı planlayabilmek gerekiyor. Bu süreçte geleceğin meslekleri ve mesleklerin geleceği hakkında doğru öngörüler ortaya koyabilmek önem taşıyor. Elbette öğrencilerin bunu tek başına başarabilmesi her zaman mümkün olabiliyor. Bu anlamda uzman yardımına başvurmak doğru bir yaklaşım oluyor. Peki; üniversite mezunu olmak kariyer hayatını nasıl etkiliyor? Üniversite eğitimi almak neden önem taşıyor?
Kariyer Hayatı ve Üniversite Eğitimi Arasındaki İlişki
Bir öğrencinin lise ve üniversite eğitiminin yaklaşık 8 – 10 yıllık bir süreci kapsadığı biliniyor. Günümüzde üniversiteden mezun olan bir öğrencinin 40 ile 60 yıl arasında değer üretmesi bekleniyor. Değer üretebilmek ve fark yaratabilmek 21. yüzyılın en önemli anahtar kelimeleri olarak karşımıza çıkıyor. Artık öğrenci adayları eğitim süreçlerinde, başvuru ve kabul aşamalarında bu doğrultuda değerlendiriliyorlar. Benzer bir durum kariyer süreçleri için de geçerli oluyor. İş hayatı ve çalışma hayatı için adayların potansiyeli değerlendiriliyor. İçinde bulunacağı iş alanında ne ölçüde değer üretebileceği ve ne ölçüde fark yaratabileceğine bakılıyor. Peki; üniversite mezunu olmak kariyer hayatı üzerinde nasıl bir rol oynuyor? Neden önem taşıyor?
Üniversite eğitimi aslında kariyer sürecinin önemli bir parçasını oluşturuyor. Öğrenci adayları üniversite hayatları sürecinde akademik bir donanım elde ediyorlar. Ancak üniversite eğitiminin yalnızca akademik bilgi ve birikimden ibaret olmadığını bilmek gerekiyor. Üniversite öğrencilere farklı bir bakış açısı sunuyor. Kişisel gelişim anlamında önemli bir katkı sağlıyor. Kendi ayakları üzerinde durabilme fırsatı veriyor. Üniversite eğitimleri süresince değer üretmeyi başaran öğrenciler bunu kariyer hayatına da yansıtıyorlar. Kimi öğrenciler kendi girişimlerini hayata geçiriyorlar ve 21. yüzyılın ihtiyaçlarına bu şekilde çözüm üretmeyi seçiyorlar. Üniversite mezunları için daha geniş bir istihdam alanı olduğu zaten biliniyor. Üniversite mezunları akademik yaşantılarını devam ettirerek AR-GE süreçleri içerisinde yer alabiliyorlar.
Kariyer Hayatı Boyunca Başarıyı Yakalamak İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekiyor?
Peki; gençler kariyerlerini kurgularken nelere dikkat etmeli? Gençlerin gelecek 60 yıl için doğru bir planlama yapmaları gerekiyor. Bu noktada mesleklerin geleceğine odaklanmak önem taşıyor. Dünya dijitalleşmenin etkisiyle hızla gelişiyor, değişiyor, pek çok alan yeniden yapılanıyor. Bu değişim karşısında hazırlıklı olmak büyük bir önem taşıyor. Gelecekte; yapay zeka, makine öğrenmesi gibi alanlar ön plana çıkıyor. Birçok meslek biçim değiştiriyor. Mimarlık, tıp, hukuk, eğitim, mühendislik ve benzeri birçok alan bu değişimden etkileniyor. Bu anlamda mesleklerin yakın gelecekte nasıl bir yapılanma içinde olacağını doğru tespit etmek gerekiyor. Öğrencilerin becerilerini, yeteneklerini ve akademik birikimlerini bu doğrultuda şekillendirmeleri önem taşıyor.
Günümüzde hem eğitim hem de kariyer seçenekleri anlamında önemli değişimler yaşanıyor. Üniversiteler ve meslekler şekil değiştiriyor, yeniden yapılanıyor. Bazı meslekler tamamen değerini yitiriyor, hatta ortadan kaybolmaları söz konusu olabiliyor. Bazı alanlar ise gün geçtikçe değer kazanıyor ve bu alanlar geleceğin meslekleri olarak adlandırılıyor. Bu anlamda doğru bir kariyer planlaması yapabilmek git gide zorlaşıyor.
Kariyer seçeneklerini değerlendirirken geleceğe bakabilmek önem taşıyor. Geleceğe dair dinamikleri anlayabiliyor ve değerlendirebiliyor olmak gerekiyor. Sosyo-ekonomik koşullar, teknolojik gelişmeler gibi pek çok unsuru eğitim ve kariyer bağlamında değerlendirebiliyor olmak gerekiyor. Bu anlamda kariyer danışmanlığı almak ve kariyer seçimi yaparken uzman yardımından yararlanmak önem taşıyor.
Aksi halde bireyin potansiyelini gösterebilmesi ve gerçekleştirebilmesi mümkün olmuyor. Yanlış seçimler başarısızlığı beraberinde getirebiliyor. Kariyer yolculuğunu yalnızca meslek hayatı olarak değerlendirmek yanlış bir tutum oluyor. Kariyer süreçlerini bir bütün olarak ele almak gerekiyor. Eğitim hayatı da kariyer sürecinin önemli bir parçasını oluşturuyor. Bu anlamda yalnızca meslek seçimi değil; üniversite ve bölüm seçimi anlamında da son derece hassas davranmak gerekiyor. Günümüzde çok iyi üniversitelerden mezun olmasına rağmen işsizlik sorunu yaşayan bireyler olduğu görülüyor. Bu anlamda birçok kişi geçimini sağlamakta dahi zorlanabiliyor. Bu anlamda seçimlerin stratejik olarak yapılması önem taşıyor.
Kariyer Seçimi Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Her şeyden önce kariyer planlaması yaparken geleceğin meslekleri ve koşullarına doğru açıdan bakıyor olmak gerekiyor. Mesleklerin geleceği doğru bir biçimde değerlendirilemediğinde işsizlik, başarısızlık gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bu anlamda seçim yaparken uzman desteği almak birinci derecede önem taşıyor.
Doğru seçimler yapabilmek için elbette bireyin niteliklerini de doğru değerlendirebiliyor olmak gerekiyor. Yeteneğe göre meslek seçimi yapabilmek başarının anahtarı olabiliyor. Bireyin ilgi alanları, yetenekleri, yatkınlıkları ve isteklerinin tespit edilmesi önem taşıyor. Peki; bu nasıl mümkün olabiliyor? Bu noktada; devreye stratejik yetenek yönetimi ve kariyer testi giriyor. Stratejik yetenek yönetimiyle bireyin ilgi duyduğu alanların ortaya çıkarılması mümkün oluyor. Böylelikle elde edilen veriler doğrultusunda birey doğru alanlara yönlendirilebiliyor.
Yani stratejik yetenek yönetimi tam da adından anlaşılabileceği gibi yeteneği yönetmeye ve yönlendirmeye olanak veriyor. Bu anlamda mutlaka kariyer yolculuğuna başlamadan önce kariyer testi uygulanması tavsiye ediliyor. Bu sayede yeteneğe göre meslek seçimi yapmak mümkün olabiliyor ve birey doğru noktada konumlanabiliyor.
Geleceğin Meslekleri Neler Olacak? Kariyer Seçimi Yaparken Hangi Meslekler Değerlendirilmeli?
Peki; geleceğin meslekleri olarak nitelendirilen meslekler hangileri? Doğru bir kariyer planı yapabilmek için mesleklerin geleceğini nasıl değerlendirmek gerekiyor. Öncelikle dijital dönüşüm ve etkilerine odaklanmak gerekiyor. Çünkü; dijital dönüşüm birçok meslek alanının yeniden yapılanmasına ya da yön değiştirmesine neden oluyor. Birçok meslek alanı birbirinden etkileniyor ya da farklı alanlara entegre oluyor. Geleceğin mesleklerine bakıldığında yapay zeka, makine öğrenmesi, data science gibi alanların ön plana çıktığı görülüyor. Dijital medya ve pazarlama alanında önemli gelişmeler yaşanıyor. Birçok alanın dijitalleşmeye başladığı günümüzde dijital medya ve pazarlamanın ne kadar önemli bir konuma geleceği öngörülebiliyor.
Kariyer seçimi yaparken önümüzdeki 60 yıllık sürece odaklanmak gerekiyor. Elbette bunu yapabilmek için eğitim alanında uzmanlaşmaya ihtiyaç duyuluyor. Bu durum, meslek seçimi konusunda uzman desteği almanın kritik bir öneme sahip olduğu anlamına geliyor. Mimarlık, hukuk, mühendislik gibi alanlar gelecekte de var olmaya devam edecek alanlar arasında görülüyor. Ancak bu alanlarda da değişimlerin söz konusu olduğu biliniyor. Bu anlamda hukuk alanında Siber Güvenlik Hukuku gibi yeni dallar ortaya çıkıyor. Akıllı şehirler, sürdürebilirlik gibi unsurlar mimarlık alanını etkiliyor ve yeniden yapılanmaya zorluyor. Mühendislik alanında teknolojinin git gide daha da merkezi bir konuma geldiği görülüyor.
Kısacası seçim yaparken tüm bunları dikkate almak ve değerlendirmek gerekiyor. Bireyin kendi ilgi alanları ve yatkınlıklarının yanı sıra geleceğin dinamiklerine de bakmak gerekiyor. Toplumların ve dünyanın ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak seçim yapmak önem taşıyor.
Yapay zeka çalışmaları 1980 sonrasında hız kazanmaya başlasa da 2000’li yıllara kadar kullanıcı düzeyinde etkisi fark edilmedi. İnternetin yaygınlaşması, herkesin birden fazla akıllı cihaza sahip olmasıyla kullanıcı düzeyinde de önemi fark edilir hale geldi. İnternet, bilgisayar ve akıllı cihazlar aracılığıyla bugün yapay akıllı sistemler geniş kitlelerin kullanımına ulaştı. Ancak yine de insan zekası model alınarak geliştirilen bu zeka formuna yönelik yeterli bilgimiz yok.
Yapay beyinler günlük hayatımızı, meslekleri, eğitimi, gelecek nesilleri ve gelecek yaşam formlarını nasıl etkileyecek bilmiyoruz. Oysa özelliklede geleceğini yapılandırma sürecinde olan öğrencilerin kariyer planlarını yaparken yapay zeka etkisini değerlendirmesi gerekiyor. Geçmişten günümüze pek çok meslek ve iş alanı endüstrideki gelişmeler, teknoloji, internet ve yapay beyinler aracılığıyla yok oldu.
İnsan gücünün ön planda olduğu, zarar görme veya hata yapma payının yüksek seyrettiği işler evrildi. İnsan gücünün yerini akıllı sistemler, makineler aldı. İnsan eliyle açığa çıkabilecek hata payları neredeyse sıfıra indirildi. İnsan gücü yerini sistemlerin işleyişini kontrol ve denetlemeye bıraktı. Bu da insana duyulan ihtiyacı azalttı.
İnsan faktörüyle oluşan hataların yanı sıra zaman ve üretim hızı açısından da kar sağlandı. Az zamanda çok daha nitelikli ve fazla üretim yapılabilir hale geldi. Üstelik yıllık izin, istirahat, mola, motivasyon gibi üretimi etkileyecek insani faktörler de ortadan kalktı.
2030 itibariyle yapay zekanın mesleklerin geleceği üzerindeki etkisinin daha da belirginleşeceği öngörülüyor. Bu nedenle meslek seçimi yapmaya hazırlanan herkesin daha bilinçli seçimler yapması gerekiyor. Bilinçli seçimler yapabilmek ise bilimsel ve güncel bilgiyi takip edebilmekle mümkün. Çok yönlü düşünebilme ve stratejik öngörüde bulunabilme becerisi de gerekiyor.
Okulların, eğitmenlerin, kariyer danışmanlarının, mentorlerin ve ailelerin de bu yetkinliklere sahip olması gerekiyor. Aksi halde okul başarısını sürdürmek, sınava hazırlanmak, geleceği planlamak derken öğrenciler objektif ve bilimsel değerlendirme yapmakta zorlanıyor.
Peki Yapay zeka nedir? Bugünün ve geleceğin mesleklerini nasıl etkilemesi öngörülüyor? Bugünden avantajlı konuma geçmek için seçimlerimizi nasıl yapmalıyız? Yazımızın devamında detaylarıyla paylaşacağız.
Yapay Zeka Nedir?
İnsan tarafından yapıldığında zeki olarak adlandırılan davranışların makine tarafından yapılmasıdır. Bu zeka formu düşünülürken tam anlamıyla insan beyninin çalışma ve öğrenme prensibi dikkate alınmalıdır. Yani öğrenme sürecinde eylemleri gerçekleştirmek için kodlar yazmaya gerek yoktur. Öğrenme sürecinde sistem kalıpları deneyimlerinden tanır ve bu verilere dayanarak uygun eylemi üstlenir. Bir anlamda insanlardaki deneme, yanılma ve öğrenme sürecine benzetilebilir.
Her yıl insanlığa baş kaldıran akıllı robotların yer aldığı bilim kurgu filmleriyle karşılaşırız. Yapay beyinleri de çoğunlukla insana benzer bu robotlarla özdeşleştiririz. Ancak YZ robotlarla sınırlı değildir. Apple’ın Siri’si, Android’in Iris’i, otomatik pilot sistemler, insansız araçlar, robot ev aletleri, Google arama motoru algoritması da yapay zeka formlarıdır. Kullandığımız akıllı cihazların büyük çoğunluğunda gelişmiş veya sınırlı YZ görebiliriz.
Yapay Zekanın Avantaj ve Dezavantajları
Yapılan araştırmalar ve çalışmalar akıllı sistemlerin ve teknolojinin yani yapay beyinlerin meslekleri tehdit etmediğini gösteriyor. Geçmişten günümüze pek çok meslek teknolojinin hızıyla boy ölçüşememiş olsa da bu dezavantaj olarak görülmüyor. Bunun en önemli nedeniyse kaybolan mesleklerden çok daha fazla yeni meslek dalının gelişmiş olması. Teknoloji insan gücünün ön planda olduğu meslekleri olumsuz etkilerken yeni meslek dallarının da açığa çıkmasını sağlıyor.
Sağlıkta, üretimde, iletişimde YZ’nin avantaj ve faydalarını sıklıkla görüyoruz. Deneyimlenen en önemli avantajları ise insan faktörüyle açığa çıkan hata payının azaltılması. Zamandan ve enerjiden tasarruf da diğer önemli faydası. İş kazalarının azalması da başka bir fayda. Tüm bunlar değerlendirildiğinde koruyucu, önleyici ve maddi, manevi kazandırıcı etkisi büyük. Sayesinde daha kısa sürede daha fazla üretim elde edilebiliyor artık.
Yapay zeka yorulmuyor, dinlenmeye, mola yapmaya ihtiyaç duymuyor. Yıllık izin, istirahat raporu, trafik, sigara molası gibi zamansal kayıplar yaşanmıyor. 7/24 çalıştırılabiliyor. Çok daha hızlı karar alınabiliyor ve hata payı yok denecek kadar düşüyor. Hata payındaki düşüklük özellikle finans/banka sektöründe iş verene büyük kazanç sağlıyor. Veri güvenliği de bir diğer avantaj.
Şimdilerde yaygınlaşan esnek çalışma modeli de gelecekte yeni çalışma tarzı olacak. Herkes her yerden işini kolayca sürdürebilir hale gelecek. Dezavantajları ise işsizlik riskini artırıyor. Günümüzde hala bu sistemlerin kullanılması aşırı maliyetli. Yüksek maliyetler ve henüz hala bu alanda yeterli iş gücünün olmaması işin sürdürülebilirliği düşürüyor. Empati kuramaması, duygularının olmayışı, insiyatif alamaması, yaratıcı düşünememesi ise insan gücünden ayıran diğer dezavantajları.
Yapay Zeka Mesleklerin Geleceğini Nasıl Etkileyecek?
Yapılan çalışmalar YZ’nin kullanılmaya başladığı şirketlerde henüz bu nedenle işten çıkarmaların yapılmadığını gösteriyor. Aksine yapay sistemleri kullanan şirketler üç farklı kolda yeni insan güçlerine ihtiyaç duyuyor. Bu sisteme geçiş yapmış olmakla yapay beyne devredilen iş kendiliğinden yürümüyor. Tıpkı insandaki öğrenme ve adaptasyon süreci gibi yapay zekanın da bilgiyi alması, işlemesi ve bağlantı kurabilmesi gerekiyor.
YZ algoritmasının öğrenebilmesi için ise bir insan tarafından bilginin aktarılıyor olması gerekiyor. Yine öğrenme gelişene kadar açığa çıkacak hataların da insan tarafından kontrol edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla YZ kendi kendini yönetebilir ve yürütebilir hale gelene kadar insan gücüne ihtiyaç devam ediyor.
Aşağıda paylaşacağımız mesleklerin bir kısmı günümüz için ütopik gelebilir. Ancak bugün hayatımızın önemli bir parçası haline gelen pek çok kaynak da geçmişte ütopikti. Meslek öngörülerini değerlendirirken teknolojinin hızını da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Geleceğe dönük meslek öngörüleri ise şu şekilde;
Dijital veri dedektifleri
Yol/yürüyüş arkadaşı
Yapay zeka iş geliştirme uzmanı /müdürü
YZ kendi kendini yönetebilir hale gelene kadar veri analistliği önemli bir meslek olarak devam edecek
Robot teknisyeni
Yapay Sağlık Danışmanı (Hekim, Diyetisyen, Eczacı, Psikolog gibi)
Yapay Eğitim Danışmanı (Koç, Mentor gibi)
Robotik veya Holografik Avatar Tasarımcıları
YZ algoritma eğitmenleri
Robot iş gücü sağlayıcılar (ajanslar)
Organ İmalatçısı / Tasarımcısı
Siber Polis, Siber Terör Uzmanı
İş-veri analistleri
Kişisel veri brokerı
Kişiye özel dikim yapam dijital terziler
Kişisel bellek uzmanları
Dijital çöpçüler, veri temizleme ve geri dönüştürme uzmanları
Dijital tedarikçiler
Yapay zeka hukuğu; robotlar kaynaklı açığa çıkan sorunlar için avukatlar
Robot tamircileri bu mesleklerden sadece bir kısmı.
Ayrıca gelecekte sanat, bilim, teknoloji, matematik, fen gibi alanlar birbirleriyle kaynaşacak. Sanat mühendisliği gibi karma meslekler oluşacak.
Bugünden Avantajlı Konuma Geçmek İçin Bu Becerileri de Geliştirmek Gerekiyor
Gelecek 10 yıl içerisinde teknolojinin ve akıllı sistemlerin çok daha fazla hayatımıza nüfus ettiğini göreceğiz. Eğitim, sağlık, sosyal yaşam, üretim, ulaşım ve hatta hukuk gibi pek çok alanda varlığını ve etkisini hissedeceğiz. Dolayısıyla hızlı adapte olabilen ve erken dönemde bilgi edinip hazırlık yapanlar avantajlı konuma gelecek. Gelecekte iş gücümüzü sürdürebilmek, istihdam fırsatı yakalamak için bugünden edinmemiz gereken beceriler var.
Her şeyden önce zihninize ve bedeninize iyi bakmanız gerekiyor. Hangi meslek dalında olursanız olun pozitif düşünün, mutlu, enerjik, sağlıklı ve disiplinli olun. Geleceğin neler getirebileceğini ve sizden neler bekleyeceğini bugünden düşünmeye odaklanın. Mesleğinizle ilgili gelişmeleri, uzman öngörülerini takip edin ve ben farklı olarak bu alanda ne yapabilirim diye düşünün. İleri görüşlü ve öngörülü olmak için kendinizi geliştirmeye çalışın.
Teknoloji ve yapay zekadaki gelişmeleri takip etmeye çalışın. Sürdürdüğünüz veya yönelmek istediğiniz meslek bu gelişmelerden nasıl etkilenecek irdeleyin. Teknolojiye karşı mesafeli duruyorsanız, en kısa sürede barışın. Açığınızı kapatmak için eğitimlere katılın. Dijital tasarım alanları ileride çok daha değerli hale gelecek. İlginiz veya beceriniz varsa bu alanda kendinizi geliştirmeye çalışın. Yan dal, çift ana dal veya uzaktan eğitim gibi alternatifleri değerlendirin.
Matematik, teknoloji, bilgisayar, dijital sanat, tasarım, bilim alanlarına yönelin. Kodlama, robotik gibi alanlarda da eğitim alın, amatör düzeyde de olsa içerik üretebilecek düzeye gelin. Yaratıcı ve inovatif olmaya odaklanın. Performansınızı ve potansiyelinizi düşürecek insan faktörlü olumsuzluklardan uzak durun. Olumsuz düşüncelere, dedikoduya, motivasyonu düşüren olumsuz rekabete kapılmak gibi. Dijital kaynakları, sosyal hesapları iyi kullanın, iletişim becerilerinizi geliştirin.
Mutlaka ana dil düzeyinde İngilizce öğrenmeye çalışın. Dünyanın gündemini, teknolojideki ve yapay zekadaki gelişmeleri takip edin. Yapabiliyorsanız mesleğinizde sizi avantajlı yapacak farklı dilleri de öğrenmeye çalışın. Disiplinli olun, zamanı verimli kullanın, dikkati sürdürme, odaklanma becerilerinizi geliştirin. Teknolojiyi ve interneti verimli kullanın. Dikkat dağıtıcı ve zaman öldürücü unsurlara karşı otokontrol geliştirin.
Kariyer Danışmanlığı ile Yapay Zeka Etkisini Dikkate Alarak Kariyerinizi Planlayabilirsiniz
Aba psikoloji uzman kadrosu her yaştan danışanına akademik ve mesleki danışmanlık sunuyor. Stratejik yetenek yönetimi çalışmamız ile kariyerinizi size en uygun şekilde planlıyoruz. Ayrıca uyguladığımız IQ, EQ, dikkat, algı, yetenek ve kişilik testleriyle çocuk, genç ve yetişkin danışanlarımızın potansiyellerini keşfediyoruz. Geleceğinizi planlarken sizinle birlikte kısa ve uzun vadeli hedeflerinizi belirliyoruz.
Kariyer planınızı yaparken mutlaka geleceğin mesleklerini ve mesleklerin geleceğini de göz önünde bulunduruyoruz. Çalışmalarımızda bilimsel kanıtlardan faydalanıyor, uluslararası düzeyde güncel gelişmeleri takip ediyoruz.
