Otizm nedir?” sorusu ile sıkça karşılaşmaktayız. Otizmin nasıl ele alınması gerektiği konusunda pek çok kişinin aklında soru işaretleri bulunmakta… Otizm bir hastalık mıdır? Otizmli bireyler engelli midir? Otizm neden ortaya çıkar, nasıl teşhis edilir? Otizm tedavi edilebilir mi? Bu ve benzeri pek çok soru; otizm hakkında araştırma yapanlar tarafından sorulmaktadır. Otizmle ilgili internet üzerinde araştırma yapıldığında ciddi bir bilgi kirliliği olduğu görülmektedir. Otizmli bireylere daha doğru yaklaşabilmek için doğru kaynaklardan faydalanmak gerekir.

Öncelikle otizmin bir zihinsel engel olduğu hakkındaki yanlış kanıya yanıt vermek gerekir. Otizmli bireyler engelli değildir. Ancak kimi zaman otizme zihinsel engel eşlik edebilir. “Otizm nedir?” sorusuna cevap olarak; bu noktada; genetik faktörlerden söz edilebilmektedir. Otizm tek başına bir zihinsel engellilik durumu olarak tanımlanmamaktadır. Aksine, otizmli bireylerin üstün zekalı olmaları söz konusu olabilir.

Peki; otizm hastalık mıdır? “Ah şu Otizm” adlı kitabın da yazarı olan Prof. Dr. Barış Korkmaz, otizmi bir hastalık olarak tanımlamamaktadır. Otizm, beynin normal biçimde gelişmemesi neticesinde ortaya çıkan bir tablodur. Otizmli olmayan bireylerde de otizm benzeri özellikler ortaya çıkabilmektedir. Çocukların gelişimi sırasında, otizm belirtileri görülebilmektedir. Bu noktada otizmi bir hastalık olarak ele almak doğru değildir. Peki; Otizm tanısı nasıl konur? Otizm hangi belirtilerle kendini gösterir? Kısacası; otizm nasıl anlaşılır?

Otizm Nedir ve Otizm Nasıl Anlaşılır?

Otizm, gelişim sürecindeki çocuklarda ortaya çıkar. Otizm şüphesine neden olan bazı belirtiler bulunmaktadır. Çocuğun göz teması kurmuyor oluşu, bu belirtilerin başında gelmemektedir. Çocuğa ismiyle seslenildiğinde tepki vermemesi bir başka belirti olarak karşımıza çıkar. Çocuklar genellikle, bakım veren kişi ya da kişilerin kucağında olmaktan hoşlanır ve bunu talep ederler. Huzursuz oldukları durumlarda kucağa alınarak sakinleştirilebilirler. Otizmli bireylerde bu davranışlar görülmemektedir. Kucağa alınmayı istemez ya da huzursuzluk yaşadıkları durumlarda kucakta sakinleşmezler.

Çocuğun yaşıtlarına karşı ilgili davranmaması, oyun oynamak istememesi de otizmin göstergeleri arasında yer alır. Otizmin belirgin özelliklerinden bir diğeri ise dil gelişimi ile ilgilidir. Otizmli çocuklarda dil gelişiminde gecikme görülür. Bu en önemli belirtiler arasında değerlendirilmektedir. Elbette kesin tanı konulabilmesi için çocuğun bazı testlere tabi tutulması gerekmektedir. Otizm testleri, 18 aylık dönemden itibaren yapılmaktadır. 3 yaştan itibaren ise otizm için kesin tanı konulabilmektedir. aba Psikoloji bünyesinde, kesin tanı için otizm testleri yapılabilmektedir.

Otizm Nedir ve Neden Ortaya Çıkar?

Otizm bir sosyal ilişki ve iletişim bozukluğu olarak da tanımlanabilir. Beyinde sosyal ilişkileri ve iletişimi düzenlemekle görevli sinirsel devrelerdeki bozukluktan kaynaklanmaktadır. Bu devrelerin yanlış bağlantılar oluşturması neticesinde otizm ortaya çıkar. Sanılanın aksine, aile tutumu, kazalar, aşılar, gıdalar gibi nedenlerle otizm ortaya çıkmamaktadır. Otizmin genetik faktörlerden mi yoksa çevresel faktörlerden mi kaynaklandığı bir tartışma konusudur. Çevresel faktörlerin etkili olduğuna dair bir inanış mevcuttur. Ancak; yapılan pek çok araştırma otizmin genetik faktörlerden kaynaklandığını göstermektedir. Bununla birlikte; genetik faktörlere çevresel faktörlerin eşlik edebileceği de ön görülmektedir. Bu konuya dair araştırmalar sürdürülmektedir.

Otizm Tedavisi Mümkün Müdür?

Otizm tedavisi tam anlamıyla mümkün olmayan bir durumdur. Beyindeki sinirsel devrelerde meydana gelen bozukluk tam anlamıyla düzeltilememektedir. Fakat otizm belirtileri kendiliğinden ortadan kaybolabilir. Çocukların adaptasyon yetisi zaman içerisinde gelişebilir. Özellikle erken dönemde otizm tanısı konması ve buna yönelik terapilere başlanması iyileşme gözlenmesini sağlayabilmektedir. Terapilere otizmin beraberinde getirdiği davranış bozukluklarını gidermek için ilaç tedavileri de eşlik edebilir. Bu noktada asıl önemli olan, otizmi anlamak ve otizmli bireyler için doğru yol haritasını çizmektir.

Otizm nedir?” sorusu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için web sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Sorularınız için aba Psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz. Psikoloji, kariyer ve eğitim süreçleri hakkında daha fazla içeriğe ulaşmak için YouTube kanalımıza abone olabilirsiniz.

 

Read More

Otizm testi çeşitleri, otizme sahip olan çocuklarda erken teşhise imkan tanıyan testlerdir. Otizm erken teşhis sonucunda kontrol edilebilen bir durumdur. Bu nedenle erken teşhise yönelik olarak uygulanan testler, rahatsızlığın kontrol altına alınmasına imkan tanımaktadır. Otizm normal şartlarda, bireyin sosyal yaşamında birtakım sorunlara yol açabilmektedir. Ayrıca iletişim sorunları da otizmli bireylerde görülmektedir. Çocukların otizmli olup olmadıkları ilk yıllarda ortaya çıkmaktadır.

Bu noktada, ebeveynlerin çocuklardaki bazı davranışları gözlemlemesi gerekmektedir. Herhangi bir belirti varsa, uzman eşliğinde otizm tanısı için bazı testler çocuklara uygulanmaktadır. Otizmin pek çok sebebi olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmalar otizm için kesin bir neden ortaya koyamazken, genetik ve çevresel faktörleri önemli etkenler olarak nitelendirmiştir.

Otizm Testi Çeşitleri Kesin Sonuç Sağlar Mı?

Otizm testi çeşitleri, erken tanı koymada uzmanlara yardımcı olmaktadır. Erken tanı, rahatsızlığın olumsuz etkilerini minimum düzeye indirmek için gerekli tedavilere başlanmasına yardımcıdır. Otizm durumunun varlığının teşhisinde yardımcı olan PEP 3 testi, bu anlamda oldukça işlevseldir. PEP 3 testi, 6 ay ve 7 yaş aralığındaki çocukların davranışlarını değerlendirmeye imkan tanımaktadır.

Grafiksel olarak sonuçları gösteren PEP 3, çocuklardaki becerileri ve gelişimsel süreçleri göstermesi bakımından faydalı olmaktadır. Test süreci 45 ile 90 dakika arasında uygulanmaktadır. Ayrıca 3 yaş ile 5 yaş arasındaki engelli çocukların davranışlarının değerlendirilmesi bakımından da tedavi sürecine katkı sağlayan sonuçlar sağlamaktadır.

PEP 3 Testi İçeriği Nedir?

PEP 3 testi, 3 bileşik puan ve 10 farklı performansa dayalı testi içermektedir. Testler şunlardan oluşmaktadır:

Etkileyici dil, bilişsel sözel, net motor, alıcı dil, brüt motor, duygusal ifade, görsel motorlu imitasyon, sosyal karşılıklılık, karakteristik motor davranışları ve karakteristik sözel davranışlar. Test kapsamında çocuğun gelişim düzeyi hakkında bilgi veren bakıcı raporu da düzenlenmektedir. Elde edilen rapor doğrultusunda çocukların sosyal gelişimleri gözlemlenebilmektedir.

Erken teşhis sayesinde çocukların gelişim aşamaları kontrollü bir şekilde yürütülmektedir. Bu noktada ebeveynlere düşen görev çocuklarında otizmle ilgili bir belirtiye rastladıklarında PEP 3 testini ya da diğer otizm testlerini çocukları için yaptırmalarıdır. Otizm testi çeşitleri, otizm için son derece önemli olan erken teşhise ve erken tedaviye imkan tanıyan testlerden oluşmaktadır.

Konu hakkında daha detaylı bilgi almak için Aba Psikoloji ile iletişime geçebilir, Aba Psikoloji YouTube kanalını takip edebilirsiniz.

Read More

Otizm nedir?” sorusunu sıkça yanıtlıyoruz. Peki; “Otizm ne değildir?” Otizm hakkında yanlış bilinenlere gelin birlikte göz atalım.

Otizm Nedir? Ne Değildir?

Otizm nedir? Bir hastalık mıdır? Otizm hakkında yanlış bilgilerden bir tanesi; otizmin bir hastalık olduğu, değişmez olduğu yargısıdır. Otizm şiddeti hafiften ağıra kadar değişkenlik gösterebilen bir durum… Hafif olarak nitelendirilen formların bazıları otizmli olmayan insanların özellikleri ile çakışmaktadır. Hatta otizmli olmayan insanların içerisinde otizm özellikleri taşıyan pek çok kişi var. Otizmin tamamen düzelebileceği konusunda da yanlış bir inanç var. Otizm özelliklerinin pek çoğu ortadan kalksa da temel bazı belirtiler, başkasının zihnini anlamakta zorluklar, empati sorunları dirençli olabilir. Otizmin kendisi düzelse bile başka tip hastalıklara dönüşebilir. Dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu ve öğrenme bozukluğu; otizmin dönüşebileceği hastalıklar arasında en yaygın görülenler arasında yer alıyor.  Depresyon ve anksiyete atakları ile karşılaşmak da söz konusu olabilir.

“Otizm ne değildir?” diye sorarsak; otizm zihinsel engellilik değildir. Zihinsel engellilik ile birlikte görülebilir ve bu durumlarda daha çok nörolojik ve genetik bazı semptomlar söz konusudur. Zihinsel geriliğe eşlik eden bulgular mevcuttur. Fakat; otizmin kendisi üstün zekâlı kişilerde de karşımıza çıkabilir.

Çevresel etkenler otizmde önemlidir. Bu anlamda; yapılan araştırmalarda, anne karnında iken ortamdaki bazı yabancı maddelerin, bazı enfeksiyonların etkisi, özellikle annenin bağışıklık sisteminin etkisini gösteren bulgulara rastlanıyor.

Otizm Tedavisi Sırasında Nelere Dikkat Edilmeli?

Tedavi sırasında yapılmaması gereken şeyler sorusu bence en iyi sorulardan bir tanesi. Verilen ilaçları aniden kesmemek gerekiyor. Otizmdeki en önemli konulardan biri ilaçlar ile otizm tedavisi yapılamaması fakat otizmin şiddetini arttıracak sorunların ilaçlarla azaltılmasının mümkün olması… Yan etkilerinin olması nedeniyle bazı ailelerin güvensizlik duyması, arzulanan etkiyi yaratmadığında güvensizlik duyarak ilaçları aniden kesmeleri, çok büyük sakıncalar yaratabiliyor.

Bugün klasik olarak bütün kitaplarda otizm tedavisi için tek yolun özel eğitim olduğu söyleniyor ve bu bilgi doğru… Erken dönemde başlamış davranışçı terapilerin etkin olduğu biliniyor.  Fakat terapi konusunda ailelerin bilinçli olması gerekiyor. Uygun terapistleri bulması gerekiyor. Eğitimin önemini reddetmek de yapılan yanlışlardan bir tanesi.

Otizmi Bir İnsan Özelliği Olarak Ele Almalıyız

Bir yol haritası ve bir çerçeve çizmek gerekiyor. Otizmi bir hastalık olmaktan çıkartıp otizmi bir durum, bir insan özelliği olarak ele almayı öğrenmek gerekiyor. Otizmli çocukları iki gruba ayırabiliriz. Bir tanesi aykırı ve uyumsuz ama yaratıcı olabilen grup; diğeri ise tutunamayan grup… Tutunamayan gruba destek olmak gerekiyor. Ayrıntılı testler yapılırken üstün ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve yetenekli oldukları alanlarda desteklenmeleri gerekiyor.

Mücadeleci tavrı bırakmamak, gerçekçi bir iyimserliği korumak, iyi bir ekip çalışması yapmak, kendinizi ve çocuğunuzu tanımak, çocuğunuzun üstün özelliklerini belirlemek, yaşam kalitesini yükseltmeye çalışmak ve çocuğunuzun kendi ayakları üzerinde durmasına yönelik faaliyetleri artırmak otizm yolculuğunuzda en doğru adımlar olacaktır.

Otizm nedir? Ne değildir?” sorularını sizler için yanıtlamaya çalıştık. Otizm hakkında daha detaylı bilgi ve merak ettikleriniz için aba Psikoloji ile iletişime geçebilir. Prof. Dr. Barış Korkmaz’ın, “Ah Şu Otizm” adlı kitabına buradan ulaşabilirsiniz.

Read More

Tam adıyla otizm spektrum bozukluğu, halk arasında bilinen adıyla otizm, bireyin doğuştan sahip olduğu ya da hayatının ilk yıllarında ortaya çıkan oldukça karmaşık bir nörogelişimsel bir bozukluktur. 

Sebepleri Nelerdir?

Otizm, günümüzde ortalama 120 çocuktan birinde kendini gösteren, yaygın bir bozukluktur. Bu sebeple bilim insanları da bu bozukluğun psikolojik mi yoksa genetik sebeplerden ötürü mü görüldüğü üzerine yoğun araştırmalar yapmaktadırlar. 

1943 yılında ilk kez Leo Kanner tarafından tanımlanan otizmin sebebi, o dönemlerde psikolojik faktörlere dayandırılıyordu. Ancak sonrasında yapılan çalışmalarda görüldü ki çoğu vakanın kaynağının belli değildi. Otizm tanısı konan bireylerin sadece yüzde 5 ila 10’unda kesin bir tıbbi neden teşhis edilebiliyordu. 

İlerleyen zamanlarda otizmin, beyin hücrelerinin normal olmayan bir çalışma biçimine geçişten, hücreler arası iletişimin kurulamamasından kaynaklandığı belirlendi. Bu, genetik bozuklukların yol açabileceği bir durum olduğu gibi, çevresel etmenlerden de kaynaklanıyor olabilir. Bu sebeple araştırmacılar, tanı koydukları bireyler için her iki seçeneğe dair olasılıkları değerlendirmektedirler.

Belirtileri ve Tanısı

Otizm günümüzde kesin olmamakla birlikte henüz anne karnında teşhis edilebilen, genellikle erken çocukluk çağında tam tanısı konabilen, nadir olarak 2 yaşından sonra da belirtilerini gösterebilen bir bozukluktur. Bu belirtiler kendini sosyal yetersizlikler ve tekrar eden davranışlar olarak gösterir.

Sosyal yetersizlik belirtileri arasında; sözlü ve sözsüz iletişimde zorlanma, basit ifadeleri oluşturmada yetersiz kalma, yaşıtlarla ilişki kurmakta güçlük çekme, çevresindeki insanlarla duygu paylaşımında bulunamama, jest ve mimiklerin kullanımında yetersiz kalma ve bunları algılayamama, davranışlara ya da olaylara tepkisizlik ve ilgisizlik, sadece özel ilgi duyulan alana yönelme gösterilebilir. 

Tekrar eden davranışlar ise; rutin olaylara sıkı sıkıya bağlı olma, tekrar eden ve kolay kolay vazgeçilmeyen motor hareketler ile beden hareketleri, değişkenlik gösteren hareketlere ve olaylara karşı aşırı tepkiler, nesnelere olan aşırı takıntı.

Amerikan Psikiyatri Birliği’ne göre otistik spektrum bozuklukları içinde yer alan otizmin kesin tanısı için bireyin sayılan belirtilerden en az altısını gösteriyor olması gerekmektedir. Ayrıca en az bir belirtinin en az 3 yıllık bir süre boyunca kendini göstermiş olması beklenir. 

Otizm Tedavisi Nasıl Olur?

Otizm spektrum bozukluğunun kesin ve kalıcı bir tedavisi olmamakla birlikte doğru yaklaşım ve eğitimlerle, bireylerin hayat kalitesini artırmak mümkündür. Bu eğitim süreçlerinde ailenin çok iyi bir şekilde bilgilendirilmesi, kişiye özel eğitim programlarının seçilmesi, bu programların haftada en az 20-40 saatlik sürelerle uygulanması, psikiyatristler yardımıyla eğitim hedeflerinin belirlenip ona göre bir rota çizilmesi gerekmektedir.

Otizm dernekleri de tedavi aşamalarında ve eğitimlerde aileye ve otizmli bireye destek olabilmektedir. Ailelere yol haritası çizen bu dernekler otizmle yaşamanın nasıl bir şey olduğunu ve nasıl üstesinden gelinebileceğini öğretirler.

Birleşmiş Milletler, nisan ayını Otizm Farkındalık Ayı, 2 Nisan’ı da Otizm Farkındalık Günü ilan etmiştir ve bu günde, otizm konusunda toplumsal bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır.

Kaynakça:

  1. https://iancommunity.org/introduction-autism
  2. https://www.otizmvakfi.org.tr/otizm-belirtileri/
  3. https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/treatment.html
  4. https://www.autismspeaks.org/what-autism/world-autism-awareness-day
Read More