Monthly Archives Haziran 2021

Çocukların öğrenme sürecinde bedenlerini kullanması, hedeften uzaklaştıklarını düşündürse de aslında önemli derecede olumlu etki yaratıyor. Yapılan araştırmalar, matematiksel hikaye anlatımında bedenlerini kullandıkları zaman çocukların farklı bakış açıları kazandığını ortaya koyuyor. Araştırma kapsamında bir grup öğrenci verilen problemi sesli okurken diğer grup okurken problemdeki hikayeyi canlandırdı.

Soru şuydu: iki hipopotam ve iki timsah bir hayvanat bahçesindedir. Hayvanat bahçesinin görevlisi hepsini aynı zamanda beslemektedir. Her bir hipopotama yedi balık verir. Timsahlara ise dört balık verir. Görevlinin hayvanları beslemek için kaç balığa ihtiyacı vardır?

Problemi sadece okuyan öğrencilerin çoğu ‘on bir’ cevabını verirler. Çünkü sorudaki ‘her bir’ ifadesini kaçırmışlardır. Hikayeyi canlandıranlar ise tüm detayları kolayca fark eder.

Akademik beceriler insan evrimi için çok yeni

Durumun daha detaylı bir açıklaması var. Günümüz dünyasında başarılı olmak için gerekli olan akademik beceriler, insan evrimi açısından insan beyninin yeni tanıştığı özelliklerdir. Nörobilimcilerin bulgularına göre, beynin öğrenmeyle ilgili kısmının temel bedensel fonksiyonları kontrol eden kısımla aynı. Bu çalışmalar, insan vücudu, çevresel etkenler ve öğrenme süreci arasındaki bağlantıya ışık tutuyor.

Maria Montessori, The Secret of Childhood (1936) adlı kitabında şöyle yazar: Hareket ya da fiziksel aktivite, dışarıdan alınan etkilere dayanan entelektüel gelişim için temel faktörlerden biridir. Hareket aracılığıyla, dış dünyayla iletişime geçeriz ve bu iletişim sayesinde soyut fikirleri bile algılayabiliriz.”

Doğada geçirilen zaman odaklanmayı kolaylaştırıyor

Çocuklar dünyayı keşfederken hareket ettikçe, dokunma yoluyla öğrenirler. Erken iki elin de kullanılmasını gerektiren eğitim, sağ ve sol beyin hemisferleri arasındaki hızlı iletişimi kolaylaştıran korpus kallosumun dayanıklılığı ile korelasyon kurar. Bir elin kullanılması ve beyindeki hızlı iletişim arasındaki bu bağlantı, müzik çalmayı öğrenmenin genellikle matematik yeteneği ile ilişkilendirilmesini bir mantığa dayandırır.

Çocukları ellerini kullanmaya teşvik etmek, öğrenme deneyimlerini güçlendirir. Elleri kullanmanın yanı sıra, sadece okumaktansa mimiklerle canlandırma yapmak da öğrenmeyi olumlu yönde etkiler.

Diğer taraftan öğrenmenin gerçekleştiği mekanın da önemi ortaya çıktı. Genel olarak doğada olduğumuz zaman yönlendirilmiş dikkatimiz, dinlenmeye ve tazelenmeye fırsat bulur. Bu da odaklanmayı yorgun bir kasa benzetebileceğimiz için büyük önem taşır. Bir araştırma kapsamında bir grup öğrenciden şehir içinde bir yürüyüş yapması istenirken, diğer bir gruptan doğa içinde yürüyüş yapmaları istenir. Sonuç olarak, geri döndüklerinde doğa yürüyüşçüleri, odaklanma konusunda çok daha iyi bir performans gösterir.

Romantik akım, peşine düştüğü bireysel duygu ve düşüncenin gücü için yönünü doğaya çevirir. Özgür zihin ve yaratıcılığın; doğanın uyandırdığı duygularda, akılcı ve kurallar çerçevesinde bir bakış açısındansa el değmemiş doğada bulunabileceğine dair inanışın tarihi son derece uzun bir geçmişe dayanır.

Bugün, insanların büyük çoğunluğunun kapalı alanlarda ve online bir hayat yaşadığı düşünüldüğünde bu konuya bir kez daha vurgu yapmak gerekiyor. Son çalışmalar da beynimizin ve bedenimizin sağlıklı kalması için doğayla daha yakın ilişkide olmamız gerektiğini ortaya koyuyor.

Doğada olmak beynimizi ve vücudumuzu olumlu etkiliyor

Doğanın en önemli katkıları arasında anksiyete, saplantılar, stres gibi hayatı zorlaştıran durumları azaltması sayılabilir. Bu sayede kendimizi gerçekleştirmemizi, yaratıcılığımızı geliştirmemizi ve insanlarla kurduğumuz ilişkileri güçlendirmemizi sağlıyor.

Utah Üniversitesi’nden araştırmacı David Strayer, “İnsanlar, Thoreau’dan John Muir’e, diğer birçok yazara kadar geçen 100’lerce yıl boyunca doğadaki derin deneyimlerini tartışıyorlar,” diyor. “Şimdi ise beyinde ve vücutta değişiklikler yarattığını görüyoruz ve bu da doğayla etkileşime girdiğimizde fiziksel ve zihinsel olarak daha sağlıklı olduğumuzu gösteriyor,” diye devam ediyor.

Bu sonuçlara göre doğanın sağlığımızı koruduğu ortaya çıksa da, insanların- özellikle de çocukların – kapalı alanlarda çok daha fazla zaman harcadıkları bir dönemde yaşıyoruz. Doğanın beynimizi nasıl geliştirdiğine ilişkin bulgular, gerek doğal gerekse kentsel alanların korunması çağrısını destekliyor. Çünkü, bir şekilde, doğada daha fazla zaman geçirmemiz gerekiyor.

Yapılan bir araştırma kapsamında, kentsel bir ortamda ve doğal bir ortamda yürüyen katılımcılar, yürüyüş sonrasında azalmış ruminasyon göstermişler. Ayrıca beynin depresyon ve kaygı ile ilgili bölgesi olan subgenual prefrontal kortekste aktivitenin arttığını gösterdiler. Bu bulgular, doğanın ruh hali üzerinde önemli etkileri olduğunu fiziksel olarak da gösteriyor.

Teknolojiyi kullanırken bilişsel süreçlerimizin farkında olmamız gerekiyor

Bugün, dikkatimizi çekmek için tasarlanmış ve her yerde bulunan teknolojiyle yaşıyoruz. Ancak pek çok bilim insanı beynimizin bu tür bilgi bombardımanı için yapılmadığına ve normal, sağlıklı bir duruma geri dönmek için “zihin onarımı” gerektiren zihinsel yorgunluk, aşırılık ve tükenmişliğe yol açabileceğine inanıyor.

Buna karşılık, doğada olmanın, yaratıcılığa ve problem çözmeye daha açık olmamıza yardımcı olabilecek dikkat devrelerini yenilediğini düşünülüyor. Strayer’e göre, “Cep telefonu ile konuşurken, yazı yazarken, fotoğraf çekerken veya cep telefonunuzla yapabileceğiniz diğer şeyler sırasında, prefrontal kortekse dokunarak bilişsel kaynaklarda azalmaya neden oluyoruz.”