Zeka; hemen herkese matematik alanında üstün yeteneğe sahip olmakla eşdeğer bir kavram olarak görünür. Hepimizin beklentisi üstün zekalı kişilerin matematik alanında çok başarılı olmalıdır. Oysa bu tanım doksanlar’ın başından beri farklı şekilde ifade edilmektedir. Modern öğretiye göre zeka; tekbir türe sahip değildir. Matematiksel başarısı yüksek olan dahilerin, bu olan dışında neredeyse hiç bir oğlandı başarılı olan olmalarının bir göstergesi de aslında bu. Mucitlerin, okullardan atılmış olması ile ilgili pek çok söylenti vardır. Aslında bunlar genel olarak söylenti olmaktan öte birer gerçekliktir. Zira, yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu kişiler büyük olasılıkla, toplum ortalamalarından farklı matematiksel zeka kabiliyetlerine sahiptir ve diğer alanlardaki yetileri bu kadar kuvvetli değildir. Çoklu zeka kavramı IQ değerlemesinin doğru yapılabilmesi için önem arzeden bir kavramdır. Zira çocuğunuzun matematik alanında başarılı olmaması onun zeka seviyesinde düşüklük olduğu anlamına gelmez. Değerlemenin doğru yapılması WISC5 gibi test türlerinin kullanılarak çocuğun çoklu zeka kuramına göre analiz edilmesi gereklidir.
Zeka Türleri Nelerdir?
Mevcut bilimsel veriler ışığında zekanın 8 farklı türü olduğu kabul edilir.
- Uzamsal zeka
- Kinestetik zeka
- Müzikal zeka
- Sözel zeka
- İçsel zeka
- Sosyal zeka
- Matematiksel zeka
- Doğasal zeka
Yalnız bilimsel olarak kabul edilmemekle birlikte, kimi kaynakların 9. bir türden bahsetme durumları vardır. Varoluşsal zeka olarak tanımlanan bu zeka türü, doğaüstü veya bilimler üstü nitelikte olduğundan kuram olarak kabul edilmemektedir.
Bilimsel olarak kabul edilen ve WISC5 analizi ile ölçülebilen zeka türleri kelime anlamları ile paralellik gösterir kısaca değinecek olursak;
Uzamsal zeka; görsel hafıza ve görsel zeka becerileri ne ifade eder düzlem geometrisi ve 3 boyutlu düşünebilme becerisi uzamsal zekası gelişmiş kişilerde yer alır.
Kinestetik zeka ve ise vücut beden koordinasyonunu çok iyi kurabilen kişilerin sahip olduğu kabiliyettir. Örneğin sporcular ve formula 1 blogları kinestetik zekalarını iyi kullanan bireylerdir.
Müzikal hikayesi isminden anlaşılacağı gibi müzik alanında başarılı olan kişilerin sahip olduğu zeka türüdür.
Sözel zeka dil becerilerini iyi kullananların, içsel zeka duygularını iyi kontrol edebilenlerin, sosyal zeka çevresi ile iyi iletişim kurabilenlerin, matematiksel zeka matematik ve fen alanında başarılı olanların, doğasal zeka ise doğayı anlayabilenlerin sahip olduğu zeka kabiliyetlerini ifade eder.
WISC5 Nedir?
Yukarıda bahsettiğimiz çoklu zeka türleri herkeste farklı oranlarda bulunur. Bireyin sahip olduğu yetenekler ayrı ayrı ölçülmeli ve toplam IQ değerine bu şekilde ulaşılmalıdır. WISC5 bu amaçla geliştirilen ve çocuklar üzerinde uygulanan yöntemdir. 6 yaştan 18 yaşa kadar tüm çocuklar için uygulanabilen ve 15 farklı alt testi bulunan WISC5, toplam IQ değerini ulaşmak için kullanılan en verimli yöntemlerden bir tanesidir.
Zeka Testi Neden Önemlidir?
Çocuklarınızın kabiliyetlerini bilmek onları gelecekte doğru yönlendirmek için çok önemlidir. Gelişmiş Batı ülkelerinde WISC5 ve benzeri ölçme ve değerlendirme yöntemleri yoğun bir şekilde uygulanmakta, örneğin meslek seçimlerinde çocuklar bu veriler ışığında yönlendirilmektedir. Öyle ki; çocuğunuzun sahibi olduğu en yüksek zeka türü müzikal zeka iken, onu uzamsal zeka veya matematiksel zeka ile ilişkili meslek gruplarına yönlendirmeyi zorlamak doğru değildir. Nihai olarak, lisans seviyesinde ilgili alanlarda bir mesleğe sahip olsa dahi, kişisel becerileri bu meslek ile paralellik arz etmenin da muhtemelen ya mutsuz bir meslek hayatı veya başarısız bir kariyer Çocuğunuzu bekleyecektir. Bu nedenle, sizin beklentileriniz ne olursa olsun bilimsel analiz yöntemlerini dikkate almalı ve WISC5 yöntemini kullanarak çocuğunuzun hangi zeka türünde başarılı olduğunu öğrenmelisiniz. Unutmayın, matematiksel zeka yegane zeka türü değildir. Diğer zeka türleri de en az matematiksel zeka ha kadar önemli türlerdir ve insanlık bu zeka türlerine en az matematiksel zeka kadar ihtiyaç duyar.