Zihinsel gelişim süreçlerini en basit haliyle beyindeki düşünce ve düzenleme sistemlerinin gelişimi olarak tanımlayabiliriz. Bu sistemler şöyle sıralamak mümkün: Dil gelişimi, hafıza, muhakeme, problem çözme, düşünme, hayal kurma ve yaratıcılık. Çocuğunuzun sağlıklı bir zihinsel gelişime sahip olmasını istiyorsanız bu sistemlerin hepsinin gelişimini desteklemelisiniz. Zira bu sistemlerde olabilecek herhangi bir problem diğer sistemlerin de olumsuz etkilenmesine neden olabiliyor. Zihinsel gelişim elbette genetik faktörler ve çevresel faktörler tarafından şekilleniyor. Bir çocugun zihinsel gelişiminin sağlıklı seyrettiğini nasıl anlayabiliriz? Özellikle erken yaşlardan bahsetmek gerekirse, çocugun sürekli oyunda kalması ve etrafıyla ilgili keşfetme isteği güdmesi zihinsel gelişimin sağlıklı gittiğinin en belirgin iki özelliğidir.
Çocugun yerine getirmesi gereken en büyük “işi” oyundur. Çocuklar oyun aracılığıyla sosyalleşme ve duygularını ifade edebilme ortamı bulurlar. Bir yetişkin için “iş” ne kadar önemli ise çocuk için de “oyun” o kadar önemli. Okulöncesi döneminin ilk zamanlarında genellikle tek başlarına oyun oynarlar, daha sonra ise diğer çocukları seyretmeye başlarlar ve onların oynadıkları oyunları taklit etmeye çalışırlar. Bir sonraki aşamada ise etrafındaki çocuklarla oynamaya ve malzemelerin paylaşmaya başlar.Oyunun en gelişmiş versiyonu diğer çocuklarla aynı amaçlar doğrultusunda ve belli kurallar içinde oynanan oyundur.Oyunun önemli bir parçası olan kural kavramı çocuk yaş aldıkça gelişir.Oyun oynarken çocuklar günlük hayata dair bir çok şeyi öğrenme ve uygulama fırsatı bulurlar. Uzlaşmak, paylaşmak, hayal kırıklığını yaşamak, sırasını beklemek gibi hayata dair birçok duygu ve kavramı ancak oyun yoluyla öğrenirler.
Yapılandırılmamış veya az yapılandırılmış materyaller
Yapılandırılmamış veya az yapılandırılmış materyaller kullanarak hayal aleminde kalmak zihinsel gelişimi desteklemenin en kritik yoludur diyebiliriz. Yapılandırılmamış veya yarı yapılandırılmış materyaller derken neyi kast ediyoruz? İşlevini çok belli etmeyen, birçok farklı amaç için kullanılabilen, sınırları çok belli olmayan oyuncaklar… birkaç basit örnek vermek gerekirse; bir odun parças dürbün olarak da tekerlek olarak da kılıç olarak da kullanıbilir. Veya bir tuvalet kadıgı rulosu da aynı şekilde. İlk yıllarda çocukların beyinleri gördükleri her şeyi alabilme yeteneğine sahiptir. Bu yüzdendir ki iyi bir zihinsel gelişim için yapılandırılmamış materyaller önerilir.
Sağlıklı zihinsel gelişimi desteklemek için
Her şeyden önce sağlıklı beslenme beyin gelişimi ve zihinse gelişim için olmazsa olmaz bir faktördür. Çocugunuzla düzgün ve güzel cümleler kurarak konuşabilirsiniz, resim, sanat, spor, müzik ve doğa içeren aktivitelere katılarak ya da kendiniz yaratarak kaliteli vakit geçirebilirsiniz. Beraber yemek yapabilirsiniz. Böylece çocuğunuzun süreci gözlemlemesine fırsat vermiş olursunuz.
References
https://www.childcarequarterly.com/pdf/winter13_eci.pdf
https://www.mentalup.net/blog/cocuklarda-beyin-ve-zeka-gelisimi