Çoklu zeka kuramına göre öğrencinin baskın zeka alanları belirlenerek verimli ders çalışma teknikleri geliştirilebilmektedir. Öğretmenlerin ders anlatım ve işleyiş şekilleri de çoklu zeka kuramından beslenerek her öğrenciye hitap edecek şekilde düzenlenebilmektedir.
Çoklu zeka kuramı 1983’te Gardner tarafından geliştirilmiştir. Bu kurama göre insan zekası IQ testiyle sınırlandırılamayacak kadar çok yönlü yetenekleri içermektedir. Çoklu zeka kuramına göre insan beyni sekiz zeka alanını içermektedir. Gardner, bütün insanlarda çeşitli zeka alanlarının var olduğuna inanmaktadır. Ona göre bir zeka alanı herkeste farklı ağırlıkta yer almaktadır.
Herkesin aynı zeka alanına sahip olması mümkün değildir. Nasıl insanlar fiziksel olarak birbirinden farklı ise zeka bakımından da farklıdırlar. Ayrıca Gardner, her bireyin doğuştan getirdiği zekasını iyileştirip, geliştirebileceğini öne sürmektedir. Gardner’a göre zeka türleri arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır ve beyin bir bütün halinde çalışır. Bu nedenle dersin anlatımından, öğrencinin dersi tekrar edişine kadar tüm öğrenme ve öğretim süreçleri çok yönlü düzenlenmelidir.
Sözel- Dilsel Zeka ve Verimli Ders Çalışma
Sözel-Dilsel zeka alanı baskın olan öğrencilerin soyut ve simgesel düşünme becerisi yüksektir. Kavram oluşturma, dilbilgisi, şiir, hikaye yazma ve anlatma konularında beceriklidirler. Üstelik kelimeleri yaratıcı şekilde kullanabilirler. Öğrendikleri bilgileri kelimelerle betimleyebilirler. Çok iyi not tutarlar. Hafızaları oldukça kuvvetlidir. Sözlük kullanmayı sever ve yeni kelimelere ilgiyle yaklaşırlar. Bulmacalardan büyük keyif alırlar.
Verimli ders çalışma önerisi olarak bulmaca hazırlama, makale yazma, araştırma yapma görevleri verilebilir. Konuyla ilgili kısa oyun ya da hikaye yazabilirler. Öğrenilecek konuya yönelik röportaj, söyleşi düzenleyebilirler. Öğrenilecek konuyla ilgili akılda kalıcı sloganlar oluşturabilirler. Okul dergisi, sınıf dergisi çıkarabilir, editörlük yapabilirler. Derslerde konu anlatımı yapabilir, sunum hazırlayabilirler.
Sözel-Dilsel zeka alanı baskın öğrenciler hangi ders için çalışıyor olurlarsa olsunlar öğrenme konularını hikayeleştirmeye çalışmalıdırlar. Yazarak çalışmak, kağıt-kalem kullanmak, öğrendiklerini kendi cümleleriyle not etmek öğrenmelerini kolaylaştırır. Aile bireyleriyle, sınıf arkadaşlarıyla öğrenme konusuyla ilgili beyin fırtınası yapabilir, bu sayede öğrendiklerini yaşantı içerisinde de pekiştirmiş olurlar. Sesli olarak konu tekrarı yapmak, soru çıkarmak, cevaplarını bulmaya çalışmakta öğrenmeyi kolaylaştırır.
Mantıksal- Matematiksel Zeka ve Verimli Ders Çalışma
Mantıksal-matematiksek zekası baskın öğrenciler veri toplamayı, organize etmeyi, analiz etmeyi, yorumlamayı ve tahmin yürütmeyi severler. Nesneler arasındaki ilişkiyi daha kolay bulur ve problem çözme becerilerinde de daha yeteneklidirler. Soru sorarak düşünürler, araştırmacıdırlar ve bilgi edinmede meraklıdırlar.
Sayıları akıllıca kullanırlar, mantıksal modelleri, kategorileri, ilişkileri sebep ve sonuç ilişkilerini anlama yetenekleri vardır. Küçük yaşlardan itibaren strateji oyunlarından, bulmacalardan ve deney yapmaktan hoşlanırlar.
Verimli ders çalışma önerisi olarak ders çalışırken öğrenme konularına yönelik matrisler ya da çizelgeler hazırlayabilirler. Çalışma konusunu, problemi, harita ya da akış şeması haline getirebilirler. Zihin haritası çıkarabilirler. Sokratik sorgulama yapabilirler. Bu sayede derse yönelik öğrenilecek konuyu çok yönlü değerlendirebilir, bilgiler arasında neden sonuç ilişkisi kurabilirler.
5N 1K sorularını (Ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim) sorarak düşünmeleri öğrenmeyi pekiştirir. Öğrendiklerini matematiksel bir formüle dönüştürebilir, konuyla ilgili bir strateji oyunu hazırlayabilirler.
Görsel- Mekansal Zeka ve Verimli Ders Çalışma
Görsel- mekansal zeka alanı baskın öğrenciler düşünürken şekillerle, resimlerle düşünürler. Hayal güçleri daha kuvvetlidir. Görsel/uzamsal zekanın dili; renkler, şekiller, desenler, dokular, imajlar, resimler ve diğer görsel sembollerdir. Kağıtların kenarına şekiller çizerler. Haritaları, çizelgeleri ve diyagramları daha kolay okurlar. Çeşitli açılardan objeler arasındaki benzerlik ve farklılıkları tanıyabilirler.
Verimli ders çalışma önerisi olarak ders çalışırken öğrenme konusuyla alakalı akılda kalıcı karikatürler çizebilirler. Ders notlarını, kitaptaki metinleri renklerle kodlayabilir akılda kalıcı hale getirebilirler. El kartları hazırlayabilir, öğrendiklerini hatırlatıcı kısa notlara çevirebilirler. Öğrendiklerini tablo haline getirebilir, sayısal bilgileri grafikleştirebilirler. Bilgisayar üzerinde çalışma yapabilir, 3 boyutlu çalışmalar tasarlayabilirler.
Öğrenilecek konuyla ilişkili ya da konuyu açıklayan resimler bulabilir, yetenekleri varsa çizebilirler. Farklı renklerle yazıların altlarını çizebilirler. Zihin haritası veya kavram haritası çıkarabilirler. Hikayedeki olayları sıralayan zaman çizelgesi ya da grafikler hazırlayabilirler. Öğrenme konularıyla alakalı videolar, sunumlar hazırlayabilirler.
Bedensel- Kinestetik Zeka ve Verimli Ders Çalışma
Bedensel- kinstetik zeka alanı baskın öğrenciler beden diline, kas gücüne hakimdir. Bilgiyi vücutlarındaki hislerle işlerler. Hareket etmeyi, kişilerle konuşurken onlara dokunmayı, jest ve mimiklerini kullanmayı severler.
Verimli ders çalışma önerisi olarak bu zeka alanına sahip öğrenciler öğrendikleri bilgileri başkalarına anlatabilirler. Ders çalışırken hareket halinde olabilirler. Spor yaparken, dans ederken, yürürken bir yandan da ders notlarına göz atabilirler. Sabit oturmaları gerekiyorsa ellerine kalem, top alarak onu hareket ettirebilirler.
Drama yoluyla, tiyatral etkinliklerle öğrenmeleri çok daha kolaydır. Öğrendiklerini jest ve mimikleriyle bir başkasına anlatmaya çalışabilir. Böylece öğrenirken hem eğlenir hem de anlatım şekli beden kayıtlarına geçerek hatırlaması kolaylaşır.
Müziksel- Ritmik Zeka ve Verimli Ders Çalışma
Müzikal-Ritmik zeka alanı baskın olan bireylerin ritme ve seslere karşı farkındalığı daha yüksektir. Çevresel seslere, insan sesi ve müzik aletlerine karşı duyarlıdırlar. İnsanların ruh hallerini ses tonlarından, vurgulardan kolayca anlayabilirler. Her ne iş yaparlarsa yapsınlar ses ve müziğe ihtiyaç duyarlar. Konsantre olmaları müzik eşliğinde daha kolaydır. Müzik yoksa kendileri şarkı mırıldanır ya da parmakları, el ve ayaklarıyla ritim tutarlar.
Yeni bir şeyler öğrenirken melodik şekle getirerek akıllarında tutmaya çalışırlar. Verimli ders çalışma önerisi olarak ders çalışırken öğrenme konusuyla ilgili tekerlemeler yapabilirler. Bilgiyi şarkı sözleri gibi besteleyebilir, melodik bir şekilde tekrar edebilirler. Ders konularını coşkulu bir şekilde, tonlama ve vurgularla sesli şekilde tekrar edebilirler. Konuyla ilişkili ya da konuya benzer temada şarkılar bulabilirler. Okurken ya da yazarken tempo tutabilirler.
Sosyal Zeka ve Verimli Ders Çalışma
Sosyal zeka alanı baskın bireyler kişilerarası sözlü ve sözsüz iletişim dilini kullanmada oldukça iyidir. Grup içerisinde aranan kişilerdir, grubu harekete geçiren, motive eden yapıdadırlar. Empati becerileri oldukça yüksektir. İletişime geçtikleri kişinin ruh halini kolayca fark eder ve onun frekansından konuşabilirler.
Verimli ders çalışma önerisi olarak ders çalışırken grup ile çalışmaktan daha çok verim alabilirler. Etkileşim kurarak, başkalarına soru sorarak ya da anlatarak daha iyi öğrenirler. Münazaralar ya da röportajlarla öğrenmeleri daha kolay olur. Başkasına öğretmek, ders vermek ya da başkasının gelişimini takip etmek öğrenmelerini pekiştirir.
İçsel Zeka ve Verimli Ders Çalışma
İçsel zeka alanı baskın bireyler iyisiyle kötüsüyle, güçlü ve zayıf yanlarıyla kendilerini çok iyi tanırlar. Kendini iyi tanıyor olmaları potansiyellerini gerçekleştirmeleri açısından onlara yardımcı olur. Duygu, düşünce ve davranışları üzerinde kolayca hakimiyet kurabilirler. Gerektiğinde soğukkanlı, gerektiğinde empatik olabilirler. Kendilerine değer verir, kendileriyle meşgul olmaktan keyif alırlar. Özgüven, özdenetim ve özdeğer sahibidirler.
Verimli ders çalışma önerisi olarak çalışırken öğrenmeleri gereken konuları kendi hayatlarını göz önünde bulundurarak içselleştirmelidirler. “Bu bilgi benim için neden gerekli? bunu nasıl işlevsel hale getirebilirim? değerlendirmelidirler.
Kendi sorularını çıkarmalı ve yine kendi cevaplarını oluşturmalıdırlar. Tarih, felsefe, sosyoloji, edebiyat gibi derslerde kişi, olay ve dönemlerle ilgili özdeşim kurabilirler. Kişi, konu ve dönemleri empatik değerlendirebilirler. Fen bilimlerine yönelik derslerde konulara yaklaşım günlük hayata katkısını değerlendirme odaklı olmalıdır. Bu bilgi nerede kullanılabilir, bu bilgiyi pratiğe nasıl dökebilirim diye değerlendirebilirler.
Doğacı Zeka ve Verimli Ders Çalışma
Doğacı zekaya sahip bireyler doğaya yönelik her türlü ayrıntıya karşı diğerlerine göre çok daha duyarlıdır. Hayvanları ve doğayı korumaya yönelik özveriyle çalışırlar. Doğal çevreyi anlama, tanıma, bitki ve hayvanların türlerini fark etme konusunda becerikli, ilgili ve bilgilidirler. Doğa ve hayvan türlerine yönelik belgeseller izlemekten keyif alırlar. Doğada olmaktan, doğa ile iç içe yaşamaktan hoşlanırlar.
Verimli ders çalışma önerisi olarak çalışırken doğayla iç içe ortamlarda ders çalışabilirler. Ya da çalışma alanlarına doğadan figürler, organik nesneler koyabilirler. Öğrendiklerini doğayla bağdaştırarak değerlendirebilirler. Bu bilginin doğaya faydası nedir, bu bilgi doğada nasıl kullanılabilir gibi. Ders çalışırken doğa sesleri dinleyebilirler. Hayvanlar üzerinden hikayeleştirmeler yapabilirler. Tüm bilgileri hayatta kalma, doğal yaşamda var olabilme becerilerini destekleyecek şekilde irdeleyebilirler.
Öğrenme Stiline Göre Akademik Başarıyı Yükseltecek Ders Çalışma Teknikleri yazımızda verimli ders çalışma becerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir. Size özel düzenlenmiş, öğrenme stilinize, zeka alanınıza göre hazırlanmış çalışma programları ile başarınızı artırabilirsiniz. Stratejik yetenek yönetimi ile kariyerinizi planlayabilir, geleceğinize bilinçli farkındalıkla yatırım yapabilirsiniz. Detaylı bilgi için Aba psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz.
