Her ilk çocukta olduğu gibi oyuncaklarını, eşyalarını ve en önemlisi ebeveynlerini başkalarıyla paylaşmak istemeyen çocuklar bir de kardeşi olacağını duyunca fazlasıyla strese girer ve mutsuz olur.
En önemlisi ise birden fazla çocuk düşünen ebeveynlerin bu duruma hazırlıklı olması ve bebeklerini yetiştirdiği dönemlerde paylaşmaya alıştırmasıdır. Bu sadece birden fazla çocuk düşünen ebeveynlerin değil bütün ebeveynlerin alışkanlık haline getirmesi ve paylaşmanın en doğrusu olduğunu anlatması gereken bir davranış biçimidir. Çocuk, bir kardeşi olacağını öğrenince paylaşmak istemediği her şeyi paylaşmak zorunda olmanın verdiği stres ile kıskanç ve huzursuz, mutsuz bir çocuk haline gelebilir. En önemlisi ise ebeveynlerinin sevgisinin ve ilgisinin azalma korkusudur. Kardeşi olduktan sonra ona ayrılan zamanın azalması kardeşine karşı bi çocuk haline gelebilir. Çocuğun bu psikolojiye bürünmesinin en büyük etkeni ise anne ve babasına karşı hissetmeye başlayacağı kızgınlık, kırgınlık duygularıdır. Küçük bir çocuk en büyük korkusu olan yalnız kalma, terk edilme, öz güvensizlik ve destesiz gibi duygularla yüzleşmek zorunda kalabilir. Kaç yaşında olursa olsun kardeşi gibi davrandığı zaman tekrar ilgi odağı olacağını düşündüğü için bebek gibi davranmaya, kardeşine zarar vermeye, agresif davranışlar sergilemeye ve sürekli ağlayan öz güvensiz bir çocuğa dönüşebilir. Bu süre.te ebeveynlerin profesyonel bir destek alması ve çocuğuna aslında olanın onun anlayabileceği bir dille anlatılması gerektiği savunulur.
Kardeş Kıskançlığını Önlemenin Yolları Nelerdir?
- Öncelikle anne ve babaların endişeli davranması, ürkek olması, çocuğa güçlü hissettireceğinden, endişeli değil daha olgun yaklaşmalılardır. Çünkü unutmayın ki çocuklarınızın rol modelleri sizsiniz. Eğer siz endişeli ve ürkek davranırsanız çocuğunuz da psikolojik olarak aynı ruh haline bürünür ve durumu fazla içselleştirebilir. Bu da çocuğun depresyona girmesine daha ürkek ve kırılgan olmasına hatta içine kapanık bir çocuk olarak büyümesine neden olur.
- Büyük çocuğunuz kardeşini görmeye geldiğinde kardeşini ona göstermek yerine ilk olarak büyük çocuğa sarılmalı ve onu ne kadar sevdiğinizi söylemenizdir. Büyük çocuğunuzun ilk hissettiği hiçbir şeyin değişmeyeceğine inanmaktır.
- Gelelim en en önemli ilk temasa, çocuğunuzu bebeğinizle tanıştırmadan önce bir hediye alarak kardeşinin ona aldığını söyleyebilirsiniz. Bilinç altında ona karşı kıskançlık veya paylaşamama duygusu değil ebeveynlerinin hala sevdiğini hissetmek ve kardeşinin de onu düşündüğünü hissetmek olacaktır.
- Eğer ki büyük çocuğunuz hastaneye bir süre gelemeyecekse sık sık arayın, görüntülü arayın. Onu ne kadar özlediğinizi ve ya ne kadar sevdiğinizi söyleyin. Onu görmek istediğinizi ve hastaneye onun gelmesini sağlayın.
- Eğer çocuğunuz siz hastanede kaldığınız tüm süre boyunca kalmak istiyorsa kalsın. Eve yollayarak onu istenmiyormuş gibi düşünmesine neden olmayın ya da eve gitmek istiyorsa zorla hastanede kalması ve kardeşi ile zaman geçirmek zorundaymış gibi hissettirmeyin. Fakat büyük çocuğunuz hasta ise kalmasının kardeşine iyi gelmeyeceğini söylemek yerine sizin hasta olmanızın ne kadar riskli olduğunu anlatabilirsiniz. Kardeşi için onu göndermek istediğinizi hissetmemesi gereklidir.
- Sizin(annenin) hastanede olduğu süreçte gerekli ilgili alamamasının yokluğunu en sevdiği etkinlikleri yaparak giderebilirsiniz. Sinemaya gitmek istiyorsa sinemaya, parka gitmek istiyorsa parka götürebilirsiniz. Bu süreçte yapacağınız en büyük hata çocuğunuz zaman geçirmekten hoşlanmadığı akraba veya evlerde zorla zaman geçirmek için bırakmak olur. (Komşu, anneanne, teyze,dayı gibi…)
- Çocuğunuzun artık bir kardeşi olsa bile onu korkutacak sorumluluklar yüklemeyin. Sen ablasın sen büyüksün sen abisin gibi söylemler onun çocukluktan artık çıktığının yüzleşmesi için doğru bir zaman olmayacaktır. Çocuğunuz ne kadar abla ya da abi olursa olsun hala çocuk olduğunu unutmayın.
- Bebeğinizi görmek için gelen misafirleri kibar bir dille, büyük çocuğunuzun artık eskisi gibi sevilmediği ya da sevilmeyeceğini hissedeceği herhangi bir cümle kurmamaları konusunda uyarın.
- Misafirlerin önce büyük çocuğa ilgi göstermelerini sağlayın daha sonra bebeğinizle ilgilenmelerini söyleyin.
- Bebeğe hitap ederken ismini kullanın veya çocuğunuzun kardeşi olduğunu annesinden duyarak bir birey olduğunu hissettirin.
- Çocuğunuzun yaşantısına engel olmayın. Yine kontrol altında televizyon izlesin, yine sizinle zaman geçirsin ve yine yaramazlık yapsın. Bebeğinize ayıracağınız zaman için çocuğunuzdan büyük bir zaman veya büyük bir ilgi almayın.
- Çok kaygılı davranıp, büyük çocuğunuzdan bebeğinizi uzak tutmayın. Onun da kardeşi ile zaman geçirmeye ihtiyacı olacaktır.
Daha fazla bilgi almak için ABA Psikoloji Psikologlarından Deniz Yel’in videosuna göz atabilirsiniz.
