Aile ilişkileri kariyer tercihi üzerinde nasıl bir rol oynuyor? Doğru kariyer seçimi yapabilmek için nelere dikkat etmek gerekiyor? Kariyer seçimi yaparken, kariyer danışmanlığı almak neden önem taşıyor? Birçok yaklaşıma göre, aile ilişkileri ve anne – çocuk bağlanma ilişkisi kariyer seçimleri üzerinde etkili oluyor. Bireyin, doğumundan itibaren bulunduğu ekosistem ve çevresel etkiler kariyerini etkiliyor. Bu nedenle özellikle çocukluk dönemi ve aile ilişkileri kariyer süreçleri için önemli bir rol oynuyor.
Kariyer seçimi yaparken “eklektik” diye tanımlanan bir strateji ile karar vermek gerekiyor. Eklektik yaklaşım bir diğer adıyla bütüncül yaklaşım olarak da adlandırılabiliyor. Bu yaklaşıma göre çeşitli ekollerin teknikleri harmanlanıyor. Kariyer danışmanları, kariyer tercihi için sadece bir yaklaşım çerçevesinde değil; birkaç yaklaşımı kullanarak değerlendirmede bulunuyor.
Psikanaliz biliminin kurucusu, Sigmund Freud’a göre sağlıklı bir kariyer kurgulayabilmek için ruhsal anlamda sağlıklı olmak gerekiyor. Mental Health diye tanımlanan ruhsal sağlık, sağlıklı bir kariyerin de anahtarı konumunda oluyor. Ruhsal sağlık aynı zamanda kişinin ailesiyle, arkadaşlarıyla kurduğu ilişkiler üzerinde de doğrudan etkili oluyor. Bu durum duygusal ilişkiler açısından da geçerli görülüyor. Bugün Türkiye toplumunda ve dünya genelinde erteleme, öteleme davranışlarıyla çok sık karşılaşılabiliyor. Bu noktada; bireyin sağlıklı ilişkiler kurup kuramadığına öncelikli olarak bakılması gerekiyor. İkinci olarak yetişkin bireyler için sürekliliği olan bir işe sahip olması benzer biçimde etkili oluyor.
Kariyer Danışmanlığı ile Doğru Kariyer Tercihi !
Doğru kariyer seçimi yapabilmek için öncelikle kişinin ruh sağlığının ne düzeyde olduğunu görüyor olmak gerekiyor. Ardından; bireyi, eklektik (bütüncül) yaklaşım çerçevesinde değerlendirmek gerekiyor. Bu noktada; kariyer danışmanlığı bireyin tercihlerinin şekillenmesi noktasında önemli bir rol oynuyor. Yani bireysel değerler, yatkınlıklar, yetkinlikler, beceriler daha sonra değerlendirilmesi gereken bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Öncelikle bireyin sağlıklı bir yaşam düzeyi olup olmadığına bakmak gerekiyor. Temel itibariyle ruh sağlığını değerlendirmek gerekiyor. Fiziksel ve duygusal açıdan bir değerlendirmede bulunmak önem taşıyor.
Çok zeki ya da yetenekli insanların başarısızlıklarına şahit olunabiliyor. Geriye dönüp bakıldığında bu bireylerin çocukluk dönemlerinde sevgisizlik yaşadıkları ortaya çıkabiliyor. Elbette bu durum kariyer tercihi ve süreçlerini doğrudan etkiliyor. Çocukluk döneminde kendini yeterince ortaya koyamayan birey çekingen davranışlar sergileyebiliyor. Sürdürebilir, direnci yüksek işlerde yer alamadığı görülebiliyor. Bu anlamda çocukluk dönemi çok özel bir dönem olarak kabul ediliyor. Bebeklik ve çocukluk döneminin çok özel dönemler olarak değerlendirilmesi gerekiyor.
Kariyerin yalnızca iş hayatını kapsayan bir kavram olarak değerlendirilmesi doğru bir yaklaşım değil. Kariyeri bir bütün olarak ele almak gerekiyor. Yani doğumdan, ölüme kadar geçen bütün bir yaşam kariyer ile doğrudan ilişkilendirilebiliyor. Bireyin genetik yapısından, çevresel koşullarına, yaşadığı coğrafyaya kadar birçok unsur kariyer süreçlerini etkiliyor. Aileyle kurulan ilişki, anne – çocuk ilişkisi ve bedensel gelişim anlamında çocukluk dönemi ayrı bir önem taşıyor. Kariyer süreçleri aile ilişkileri bağlamında değerlendirildiğinde çocukluk dönemine odaklanmak faydalı olabiliyor.
Kariyer Testi ile Doğru Kariyer Tercihi Yapmak!
Bireyin ruhsal sağlığının değerlendirilmesinin ardından elbette; ilgi alanları ve yatkınlıklarına bakmak gerekiyor. Bu noktada kariyer testi ve stratejik yetenek yönetimi devreye giriyor. Kariyer testi ile bireyin ilgi alanlarının doğru tespit edilmesi mümkün oluyor. Böylelikle birey geleceğini kurgularken doğru seçimler yapabiliyor. Kendini doğru alanda konumlandıran bireyin, değer üretmesi mümkün hale geliyor. Doğru alanda konumlanan birey yaşadığı toplum ve dünya için de değer üretebiliyor. Potansiyelini tam anlamıyla gösterebilme olanağı buluyor ve daha yüksek bir performans ortaya koyabiliyor. Stratejik yetenek yönetimi bir anlamda bireyin harcadığı çabanın boşa gitmemesini sağlıyor. Başarılı bir yol haritası çizebilmek ve doğru bir kariyer kurgulayabilmek için kritik önem taşıyor.
Kariyer tercihi ve süreçleri hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak için aba Psikoloji web sitesini ziyaret edebilirsiniz. Sorularınız için Doç. Dr. Gamze Sart ve aba Psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz. Psikoloji, eğitim ve kariyere dair daha fazla içeriğe ulaşmak için YouTube kanalımıza abone olabilirsiniz.
