Günümüzde psikolojide yaygın olarak kullanılan ebeveynlik tarzları, gelişim psikologu Diana Baumrind’in çalışmalarına dayanmaktadır. Baumrind, okul öncesi çocukların üç farklı davranış şekli sergilediklerini fark etti. Her davranış türü, belirli bir ebeveynlik türüyle yüksek oranda ilişkiliydi. Kapsamlı gözlem, görüşme ve analizlere dayanarak Baumrind, üç ilk ebeveynlik stili tanımladı: yetkili ebeveynlik, otoriter ebeveynlik ve izin veren ebeveynlik. Zamanla alanda yapılan çalışmaların artmasıyla birlikte ebeveynlik stilleri de bugünkü halini aldı. Maccoby ve Martin (1983) bu ebeveynlik stili modelini iki boyutlu bir çerçeve kullanarak genişletmiştir. Baumrind’in izin veren ebeveynlik özelliğini iki farklı türde genişleterek daha fazla ayrım yaptılar: hoşgörülü (izin verici) ebeveynlik ve ihmalkar (haksız) ebeveynlik.
Ebeveynlik stilleri, ebeveynlik davranışının iki boyutuna göre kategorize edilir: Talep etme, ebeveynlerin çocuklarının davranışlarını kontrol etmelerini veya olgunluklarını talep etmelerini sağlar. Duyarlılık, ebeveynlerin çocuklarının duygusal ve gelişimsel gereksinimlerini kabul etme ve ihtiyaç halinde bu gereksinimlere karşı duyarlı olma derecesini ifade eder.
İyi Bir Ebeveyn Olma Yolunda…
Ebeveynlik, hayatın en ödüllendirici arayışlarından biri olabilir. Hayata büyük neşe getirebilir, ancak aynı zamanda zorlu ve ezici de olabilir. Her çocuğun ve ailenin durumu kendine has olduğundan, her ebeveynlik durumunda yapılacak en iyi şeyi bilmek de zor olabilir. Mükemmel ebeveynlik için sihirli bir formül olmasa da, başarılı ebeveynlerin paylaştığı bazı özellikler ve davranışlar vardır.
- Çocuğunuzu koşulsuz olarak sevin. Kötü davranış için bir ceza olarak sevginizi asla esirgemeyin. Çocuğunuzun olumsuz tercihlerini veya davranışlarını kabul etmeniz gerekmiyorsa, ona söyleyin ve onu olduğu kişi olarak sevdiğinizi ve kabul ettiğinizi gösterin. Ona sevgini ve desteğini her zaman gösterin; iyi zamanlarda da kötü zamanlarda da…
- Çocuğunuzun olmasını istediğiniz türden bir örnek olun. Ondan beklediğiniz olumlu tutum ve davranışları modelleyin. Çocuklarınız, yaptığınız ve söylediğiniz her şeyin en keskin gözlemcileridir. Kişisel örneğiniz, çocuğunuzun nasıl davrandığı üzerinde büyük bir etkiye sahip olacaktır. En iyi benliğiniz olmaya çalışın ve çocuğunuzun taklit edebileceği biri olun.
- Olumlu davranışlara mümkün olduğunca odaklanın. Çocuğunuzun olumlu tercihlerini ve davranışlarını tanıyın ve yaptığı iyi şeyler için içten övgülerde bulunun. Çocuğunuzun olumlu davranışını kabul etmek ve ona iltifat etmek onun kişiliğinin güçlenmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca çocuğunuzun olumsuz davranışları dikkat çekme yöntemi olarak kullanmasını önlemeye yardımcı olacaktır.
References
- https://www.parentingforbrain.com/4-baumrind-parenting-styles/
- https://www.psychologytoday.com/us/blog/compassion-matters/201011/how-be-good-parent-it-s-all-about-you
- http://cocuklaringelisimi.com/2013/09/09/ebeveynlik-stilleri/