Sınava yönelik olumsuz düşünceler başarısızlık nedeni olabilmektedir. Olumsuz düşüncelerinizin hazırlık sürecinizi ve sınav performansınızı olumsuz etkilememesi için önce sınav algınızı değiştirmeniz gerekiyor. Olumsuz düşünceler motivasyonu etkiliyor, çalışma temposunu düşürüyor ve konsantrasyon güçlüğüne neden oluyor. Tüm bu etkenler bir araya geldiğinde öğrenci çok başarılı olsa dahi potansiyelinin altında performans gösteriyor.
Öğrencilerin başarısızlıkla başa çıkabilmesi performanslarını etkileyen olumsuz düşüncelerini tespit etmesi gerekiyor. Sonrasında tespit edilen olumsuz düşüncelerin gerçeklik payının değerlendirilmesi gerekiyor. Kimi zaman bu düşünceler gerçekdışı iken kimi zamanda gerçeği yansıtabiliyor. Olumsuz düşünceler gerçekle uyumlu olduğunda mutlaka performans düşüklüğüne neden olan faktörlerin iyileştirilmesi gerekiyor.
Sınava Yönelik Olumsuz Düşüncelerinizi Tespit Ederek Sınav Algınızı Değiştirin
Sınava hazırlık süreci her öğrenci için zorlu bir dönemdir. Bu dönemin beraberinde getirdiği zorluklara yönelik her öğrencinin farklı başa çıkma mekanizması vardır. Kimi öğrenciler bu zorlu dönemi daha kolay geçirebilirler. Çoğu öğrenci için ise başa çıkma kaynakları yetersiz olabilmektedir. Bu dönemin koşullarıyla başa çıkmakta aile ile ilişki, sosyal destek, ilgi alanları ve öğrenme kabiliyeti etkilidir.
Ancak mükemmeliyetçilik gibi bazı mizaç özellikler ve sınava yönelik gerçekdışı beklentiler başarısızlığa neden olabilmektedir. Aynı şekilde yetersiz sosyal destek, zayıf aile ilişkileri, ilgi alanının olmayışı, başarının sevgi koşulu olması olumsuz düşünceleri tetiklemektedir. Öğrenme güçlüğü, dikkat ve konsantrasyon güçlüğü gibi bilişsel faktörler de olumsuz düşüncelere neden olmaktadır.
Sınava yönelik olumsuz düşünceler sıklıkla şu şekildedir; “Ya başarısız olursam? ‟, “Çalışmalarım yeterli değil.”, “Yeterince iyi değilim.”, “Sınav süresi çok kısa, soru sayısı çok fazla.”, “Rakiplerim kadar iyi imkanlara sahip değilim.”, “Sınavda her şeyi unutacağım, bu kadar şeyi hatırlamam mümkün değil.”, “Rezil olacağım, insanlar benim yetersiz olduğumu düşünecek.”, “Ailemi hayal kırıklığına uğratacağım.”, “Başarısız olursam sınava yeniden hazırlanmam çok zor olacak.”
Öğrencilerin bu düşüncelerle başa çıkabilmesi için önce hangi düşünceleri olduğunu fark etmesi gerekir. Bu bilinçli farkındalık gerektiren bir süreçtir. Öğrencinin motivasyonunu düşüren, dikkatini dağıtan, geleceğine karamsar bakmasına neden olan tüm düşüncelerini belirlemesi gerekir. Bu düşünceleri yakalamak kolay olmayabilir. Özellikle yerleşmiş, benimsenmiş düşüncelerin fark edilmesi güçtür. Öğrenciler olumsuz düşüncelerini belirleyip mümkünse not etmesi gerekmektedir.
Sınava Yönelik Olumsuz Düşünceler Tespit Edildikten Sonra Gerçeklik Değerlendirmesi Yapılmalıdır
Olumsuz düşüncelerinizin artık neler olduğunu somutlaştırdınız. Şimdi sıra onlar üzerine gerçeklik değerlendirmesi yapmaya geldi. Performansınızı objektif bir gözle mi değerlendiriyorsunuz yoksa kendinize haksızlık mı ediyorsunuz buna bakmalısınız.
Gerçeklik değerlendirmesi yaparken kendinize soracağınız sorulara doğru cevaplar vermeniz oldukça önemli. Bunu kendi gözünüzle yapmakta zorluk yaşıyorsanız bu değerlendirmeyi sizin için daha objektif olabilecek birinin yapmasını rica edebilirsiniz. Ya da kendinizi başkasının gözünden değerlendirebilirsiniz.
Değerlendirme yaparken şu 3 soruyu kendinize sormanız size yardımcı olacaktı;
- Şu an Ne oluyor? (bu bir olay ya da bir düşünce, duygu, dürtü olabilir)
- Bu olan benim için tehlikeli mi?
- Peki bununla başa çıkabilir miyim?
Birinci soruda kişi olayı kendi algılayışına göre ele almalıdır. İkinci soruda bu olayın kendisi için tehlikeli olup olmadığını değerlendirmelidir. Üçüncü soruda ise tehlike söz konusu ise başa çıkmak için sahip olduğu kaynakları değerlendirmelidir. Burada sahip olunan fiziksel, sosyal, psikolojik çözme becerileri ve maddi başa çıkma kaynakları değerlendirilmelidir.
- Şu an Ne oluyor?
- Önemli bir sınava hazırlanıyorum ve sınava yönelik olumsuz düşünceler taşıyorum. Başarısız olacağıma inanıyorum.
- Bu benim için tehlikeli mi?
- Bu benim için çok önemli bir sınav. Başarılı olmak istiyorum. Ailem ve sevdiklerim benden başarılı olmamı bekliyor. Başarısız olmam durumunda eğitim hayatımın olumsuz etkileneceğine, akranlarımın eğitim fırsatlarının gerisinde kalacağına inanıyorum. Bu yüzden kendimi tehlikede hissediyorum. Sınav başarısı benim için önemli.
- Bu duygu, düşünce ve kaygılarla başa çıkmak için ne yapabilirim?
- Kendime çok yükleniyor ve başarısız olacağımı düşünüyorum. Ancak bir yandan da özveriyle çalışıyor, öğrenmek için çok çaba sarf ediyorum. Öğrenmeyi ve başarmayı korkularıma rağmen çok istiyorum.
- Ders çalışma tekniğimi gözden geçirebilir, daha iyi nasıl çalışabileceğimi öğrenebilirim. Zamanı verimli kullanma tekniklerini öğrenebilirim. Kaygımı azaltmak için meditasyon, nefes egzersizi çalışmaları yapabilirim. Eksik olduğum ve öğrenmekte zorlandığım konular için öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan yardım isteyebilirim. Ek ders alma imkanım olup olmadığını ailemle değerlendirebilirim. Önümde yeterince zaman var ve ben başarılı olmayı arzuluyorum. Öyleyse ben başarabilirim.
Bu tekniği, kaygı duyduğunuz her koşulda uygulayabilirsiniz. Sınava yönelik olumsuz düşünceler taşıyan arkadaşlarınıza da bu tekniği önerebilirsiniz.
Başarısızlığa Yönelik Gerçekçi Tespitler Fırsata Çevrilip Eksikler Giderilmelidir
Yukarıda yaptığımız çalışma ile sınava yönelik gerçekdışı ve gerçekçi düşüncelerinizi tespit etmiş olmalısınız. Şimdi ise sıra tespit ettiğimiz gerçekçi olumsuz düşünceler için önlem almaya geldi. Zamanı yönetmekte zorluk yaşıyor ve sıklıkla ödevlerinizi, çalışma konularınızı yetiştiremiyor olabilirsiniz. Bu da zaman baskısı yaşamanıza ve yetiştiremeyeceğim endişesi ile motivasyonunuzu kaybetmenize neden oluyor olabilir.
Zaman baskısı sınava yönelik olumsuz düşünceler edinmenizi de tetikleyecektir. Etkili zaman yönetimi tekniklerini öğrenmeniz bu olumsuz düşünceden kurtulmanıza yardım edecektir. Zaman Baskısı Yaşamamak İçin Etkili Zaman Yönetimi Teknikleri yazımızı okumanız da bu konuda size yardımcı olabilir.
Yeterince iyi çalışmadığınızı düşünüyor ve akranlarınızın gerisinde kaldığınıza inanıyor olabilirsiniz. Verimli ders çalışma tekniklerinin bilinmiyor olması bu düşüncenin gelişmesine neden olabilmektedir. Yine dikkat dağıtıcı faktörlere karşı koyamamak dijital uyaranlarla çok fazla zaman geçirmekte verimli çalışmayı etkileyebilmektedir.
Öğrenme Stiline Göre Akademik Başarıyı Yükseltecek Ders Çalışma Teknikleri yazımız size bu süreçte yardımcı olabilir. Sınava Hazırlık Sürecinde İnternet ve Teknoloji Bağımlılığı ile Başa Çıkma Önerileri yazımıza da bakabilirsiniz.
Ailenizin performansınıza yönelik gerçekdışı beklentileri olabilir. Bu beklentiyi sizi motive etmek için ya da sizin potansiyelinizi bilmedikleri için taşıyor olabilirler. Size destek olmak isterken olumsuz etkilediklerini fark etmiyor olabilirler. Ailenizle duygu ve düşüncelerinizi konuşmanız üzerinizde bu baskıyı taşımaktan çok daha iyi sonuçlar getirebilir.
Sınava yönelik olumsuz düşünceler kimi zaman hiç farkında olmadığımız eksikliklerimiz sonucunda da açığa çıkabilmektedir. Yeterli okuma alışkanlığınız yoksa ya da hızlı okuma becerisi üzerine çalışmadıysanız okuma süreniz de sınav performansınızı etkiliyor olabilir. Okuma Alışkanlığı Kazanmak Sınav Başarısı Getiriyor yazımızı bu eksikliğinizi geliştirmek için okuyabilirsiniz.
Sınava Yönelik Olumsuz Düşünceler ile Başa Çıkmak İçin Olumlu Kaynaklar Geliştirilmelidir
Sınava yönelik olumsuz düşünceler ile başa çıkmak için akademik çalışmaların dışında da kaynaklara ihtiyaç vardır. Sosyal ilişkilerinizi geliştirmeniz, okul ve ders çalışma süreleriniz dışında akranlarınızla vakit geçirmeniz size iyi gelebilir. Onların çalışma stillerini gözlemlemek, onların da kaygıları olduğunu görmek size yalnız değilim duygusunu yaşatacaktır. Kaygılarıyla daha kolay başa çıkabilen arkadaşlarınızla bir araya gelerek onların başa çıkma becerilerini öğrenebilirsiniz.
İlgi ve beceri alanlarınızı keşfedebilirsiniz. Bu alanlara yönelik yapacağınız okul dışı etkinlikler negatif enerjinizi atmaya destek olacaktır. Sınava hazırlık sürecinde ilgi alanlarına vakit ayırmaya devam eden öğrenciler sınavlarda daha başarılı olabilmektedir.
Nefes egzersizlerini öğrenmeniz, fiziksel aktiviteye vakit ayırmanız sınava yönelik olumsuz düşünceler ile baş etmeyi kolaylaştırır. Meditasyon ve olumlama çalışmaları yaparak da olumsuz düşünceler ile başa çıkabilirsiniz. Tüm bunlar hem fiziksel hem de zihinsel olarak rahatlamanızı sağlayacak psikolojik iyi oluşu destekleyecektir.
Mola sürelerinizi de planlı şekilde ayarlamalısınız. Sınava hazırlık sürecinde yapılan önemli hatalardan biriside ders çalışırken yeterince mola verilmiyor olmasıdır. Oysa dikkat süremiz bellidir ve bu sürenin üzerine çıkıldığında çalışmanın verimi düşecektir. Üstelik uzun süre mola vermeden çalışmak zihnen ve bedenen yorgunluğa neden olacaktır.
Yeterince mola yapılmadığında ders çalışmak keyifsiz hale gelecek ve ders çalışmaya yönelik olumsuz düşünceler gelişecektir. 25-30 dakikada bir 5 dakikalık molalar verebilirsiniz. Ayrıca 2-3 saatte bir 20-25 dakikalık uzun dinlenme araları planlanmalıdır.
Sınava yönelik olumsuz düşünceler ile başa çıkmak için önerilerimiz yeterli değilse mutlaka profesyonel destek almalısınız. Bizimle iletişim kurabilir, sınava hazırlık sürecinde hem psikolojik hem de kariyer odaklı destek alabilirsiniz. Sınav Kaygısı Sınav Başarısı İçin Faydalı Hale Nasıl Getirilir? yazımızı da okumanızı öneririz.
