Hedef belirlemek nereye, nasıl, ne zaman ve ne şekilde varmak istediğinizi belirlemenizi sağlar. Hedefsizlik nereye gideceğinizi bilmeden yola çıkmak gibidir. Zaman kaybına, kararsızlığa ve kolayca yoldan sapmaya neden olacaktır. Hedef belirlemek ise güzergahı belli olan, durakları, molaları ve varış noktası olan bir seyahat planı gibidir. Olası riskler hesaplanmış, yolculukta sürprizlerle karşılaşmamak için ön hazırlıklar yapılmıştır.
Bu güzergahın varacağı yer kadar varış süresi de bellidir. Büyük bir aksilik olmadıkça plan yaklaşık olarak programlandığı şekilde tamamlanabilecektir. Dolayısıyla iyi bir hedef ulaşılabilir, ölçülebilir, gerçekçi, potansiyelinizle uyumlu ve size ait olmalıdır. Yeterince iyi planlanmamış bir hedef yol boyunca fikir değiştirmeye, başka yollara sapmaya neden olacaktır. Buna karşılık yapılandırılmış bir hedefin gerçekleştirilme olasılığı çok daha yüksek olacaktır.
Hiçbir şey sadece kendiliğinden gerçekleşmez. Eğer bir şeyin gerçekleşmesini istiyorsanız bir hedefiniz olması, bir plan belirlemeniz, onun için çalışmanız ve iyi şeylerin olmasını umut etmeniz gerekir. (Lou Holtz)
Hedef Belirlemek Başarıyı Nasıl Etkiliyor
Hedef Belirlemek Daha Kolay Konsantre Olmanızı Sağlıyor
Hedef belirlemek; belirlediğiniz hedefe yönelik dikkatinizi vermenizi ve odaklanmanızı sağlar. Dolayısıyla hedefinize yoğunlaştığınızda dikkat dağıtıcı faktörlere karşı çok daha dirençli olabilirsiniz. Ayrıca iyi bir hedef dinamiklik yaratır, yüksek enerji potansiyeli oluşturur ve hayata heyecan katar. İyi bir hedef kişinin kendisine ait olandır.
Hedef belirlerken çevrenizden objektif değerlendirme alabilirsiniz; aileniz, öğretmenleriniz, iş arkadaşlarınız bu noktada size destek olabilir. Ya da bir profesyonelden de destek talep edebilirsiniz. Ancak desteğimiz her kim olursa olsun son noktada hedefi belirleyecek olan biz olmalıyız. Hedefin kişinin kendisi tarafından belirlenmesi aidiyet duygusunu destekleyecektir.
Bize ait olan soyut, somut her şey bizim için çok daha değerlidir. Dolayısıyla bize ait olan bir hedefi elde etmeye yönelik motivasyonumuz da daha fazla olacaktır.
Hedef Kişinin Kendisi Tarafından Belirlendiğinde Hedefe Ulaşmak Daha Kolay Oluyor
İyi bir hedef kişinin kendisi tarafından belirlendiği gibi kişinin kendisiyle de ilgili olmalıdır. Ailenin, öğretmenin, arkadaşların beklentileri, talepleri ile ya da popülerliğe göre hedef belirlemek doğru değildir. Bu durumda hedef yine size ait olmayacaktır. Hedef belirlerken karakterinizle, performans ve potansiyelinizle, beklentileriniz, ilgi ve becerilerinizle uyumlu bir hedefe yönelmelisiniz.
Hedefiniz ancak bu kriterler dikkate alınarak belirlendiğinde size ait ve sizin için doğru olacaktır. Net bir hedefiniz olmadığında ya da hedefiniz size ait olmadığında dikkatiniz kolayca dağılacaktır. Bu durumda hedefinizden vazgeçmeniz, ufak bir zorlukta olumsuz etkilenmeniz olağandır. Aynı şekilde hedefinizin net olmaması harekete geçmenizi engelleyecek, sıklıkla ertelemenize neden olacaktır.
Bir fırına girdiğinizde kasiyere ne ve ne kadar istediğinizi söylemediğiniz sürece kasiyer size yardımcı olamayacaktır. Hedefinizi bilmediğiniz sürece zihniniz de ne istediğini bilmeyen müşteri karşısındaki kasiyer durumundadır.
Size karar vermeniz için sıklıkla alternatifler üretebilir. Ancak sizden net bir cevap almadığı sürece diğer müşterilerle ilgilenecek sizinle ilgilenmeyi erteleyecektir. Tıpkı net bir hedefiniz olmadığı sürece zihninizin diğer işlerle ve dikkat dağıtıcılarla meşgul olacağı gibi.
Hedef Belirlemek Zaman Yönetimini Kolaylaştırıyor, Motivasyonu Artırıyor
Her işimizde olduğu gibi zamanı verimli kullanmak için de bizi harekete geçiren, motive eden bir amacımız, hedefimiz olmalıdır. Eğer henüz zamanınızı verimli kullanma ihtiyacı duymanızı sağlayacak bir hedefiniz yoksa kendinize kısa ve uzun vadeli hedefler belirlemelisiniz. Hedef belirlemek evinizdeki kişisel sorumluluklarınızla ilgili olabileceği gibi meslek hayatınız ya da eğitiminizle de ilgili olabilir.
Belirleyeceğiniz hedeflerin net olması ve belirsizlik taşımaması önemlidir. Zihninizde dağınık ve belirsiz halde duran bir hedef sizi motive etmekten çok dikkatinizi dağıtacak ve başlamadan pes etmenize neden olacaktır. Hedefinizi belirginleştirmek için uzun vadeli ve büyük hedefleri kısa vadeli ve daha küçük hedeflere bölebilirsiniz. Her alt hedefi de kendi içerisinde önem ve aciliyet sırasına göre gruplandırabilirsiniz.
İşlerimizin önem ve aciliyet derecesini belirlemek için kendinize şu soruları sorabilirsiniz;
- Şu an bu işle uğraşmamın benim için önemi ne?
- Bu işi farklı bir zamanda yapmak üzere ertelemek bana bir şey kaybettirir mi?
- Bütün işlerimi göz önünde bulundurduğumda şu an bu işle uğraşıyor olmam önemli ve acil olduğu için mi kolay ve keyif aldığım için mi?
Başarılı Bir Hedef Belirlemek için Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hedef Belirlerken İhtiyaçlarınızı da Belirlemelisiniz
Doğru hedef belirlemek için hedefe nasıl ulaşılacağı kadar ulaştıktan sonra elde edeceklerimizi de planlamamız gerekir. Kazanılacaklar kişi için ne kadar değerliyse hedefe ulaşmak için harcanacak efor da o kadar fazladır. Kimi için bu kazanç maddi kimi için ise manevi olabilir. Kazancın değerini belirleyen tamamen kişinin beklentisi ve ihtiyaçlarıdır.
Örneğin; yabancı dil kursuna başlamış birini düşünelim. Bu kişi bu kurs aracılığı ile yurtdışı eğitim fırsatlarını değerlendirmek istiyor olabilir. Dolayısıyla bu kurs, dil sınavında başarılı olmayı ve yabancı bir ülkede eğitim almayı kolaylaştırabilir. Bireyin yurtdışı eğitim hedefi ne kadar yüksekse bu kursa verilecek değer o kadar büyük olacaktır.
Yabancı dili günlük hayatında, mesleğinde veya sosyal yaşamında kullanmayan biri için İngilizce kursu ihtiyaç değildir. Dolayısıyla bu kursa katılmak kişi için yeterli motivasyonu sağlamayacaktır.
Bir hedef belirlediğinizde, hedefe ulaştığınızda kazanacaklarınızı bilmezseniz o hedefin peşinden gitmenizin bir anlamı kalmaz. Hedefinize ulaştığınızda elde edeceklerinizi belirlemeniz hedefe ulaşmak için güçlü nedenleriniz olmasını sağlayacaktır. Hedefinizin kazandıracakları motivasyonunuzu artırmıyorsa bu hedefin sizin için doğru bir hedef olmadığını bilmelisiniz.
Ulaşılabilir, Ölçülebilir ve Gerçekçi Bir Hedef Belirlemek Gerekiyor
Gerçekçi, ulaşılabilir ve ölçülebilir bir hedef belirlemek hedefi daha verimli hale getiriyor. Ulaşılabilir olmayan bir hedef, hedef olmaktan çok hayal niteliği taşıyor. 1 yıl içerisinde iyi bir şirkette yönetici olma hedefi yeni mezun biri için ulaşılabilir değildir. 3 haftada anadil düzeyinde yabancı dil konuşmak başlangıç düzeyde dil bilen biri için ulaşılabilir değildir.
Denemelerden çok düşük alan bir öğrencinin 1 haftalık çalışmayla denemeden full çıkarması mümkün değildir. Bunun yerine “önümüzdeki dönem tüm derslerden 1 er puan karne notumu artıracağım” ya da “bir sonraki denemede +20 net daha fazla yapacağım.” Daha erişilebilir bir hedef olacaktır.
“1 yıl içerisinde olabildiğince çok kitap okuyacağım.” Ölçülebilir bir hedef değildir. Bunun yerine 1 yıl içerisinde mesleğimle alakalı en az 15 akademik kitap okuyacağım.” Belirgin ve ölçülebilir bir hedeftir.
Gerçekçi bir hedef ise yine kişinin performansı ve potansiyeli ile uyumlu olmalıdır. Sözel zekaya sahip, sayısal notları düşük bir öğrencinin Tıp okuyacağını, cerrah olacağını söylemesi gerçekçi değildir. SMART Hedef Metodu: Öğrenciler İçin Hedef Belirleme Tekniği yazımızdan doğru hedef belirlemek için bilgi alabilirsiniz.
Önem Sırasına Göre Hedef Belirlemek Gerekiyor
Kimi zaman aynı anda yoğunlaşmamız gereken birden fazla hedef olabiliyor. Bu tarz durumlar çoğunlukla ne seçeceğimizi bilmediğimizde ya da işlerimizi erteleyerek biriktirdiğimizde yaşanıyor. Aynı anda birden fazla önemli konuya yoğunlaşmak ise çoğu zaman mümkün olmuyor. Bu durumda da doğru bir hedef belirlemek için önem ve aciliyet sırasına göre bir dizilim yapmak gerekiyor. Önem ve aciliyet sıralaması gerektiğinde Eisenhower Matris tekniği oldukça etkili olabiliyor.
Bu teknik ABD eski başkanı Dwight D. Eisenhower tarafından geliştirilmiştir. Tekniğe göre yapılacak işlerin aciliyet ve önemini belirlemek için 4 çeyreğe bölünmüş bir koordinat çizilir. Yapılması gereken işler kendi içerisinde acil olmayan- önemsiz işler, acil ama önemsiz işler, acil olmayan önemli işler, acil ve önemli işler olarak kategorize edilir ve öncelik sırasına konur. Teknik hakkında detaylı bilgi almak için Zaman Baskısı Yaşamamak İçin Etkili Zaman Yönetimi Teknikleri yazımızdan faydalanabilirsiniz.
Büyük Hedefe Ulaşmak için Daha Küçük Hedefler Belirlemek Başarıyı Artırıyor
Asıl hedefinize ulaşmanız için önünüzde uzun süre olabilir. Süre uzadıkça rehavete kapılabilir, “daha çok zaman var” düşüncesiyle temponuzu düşünebilirsiniz. Bu nedenle rehavete kapılmayı önlemek, zamanı daha verimli kullanmak için daha küçük hedef belirlemek gerekiyor. Böylece büyük hedefe giden yolda gelişiminizi ve süreci takip edebileceğiniz kontrol noktalarınız olacaktır. 30 kilo fazlası olan ve bunu 1 yılda diyetisyen kontrolünde vermeyi hedefleyen birini düşünelim.
Kişinin motivasyonu yüksek; süresi belli olan, gerçekçi, ölçülebilir ve ulaşılabilir bir hedefi var. Ancak 1 yıl çok uzun bir süre ve motivasyonunu kaybetmekten endişe duyuyor olsun. Bu noktada diyetisyeninin hazırlayacağı bir gelişim takip planı hastanın kaygılarını dindirebilir. İlk haftalar hedeflenen kilo düşüşü, sonrasında aylık hedefler ve hedefe ulaştıkça elde edilecek ödüller planlanabilir.
Böylece motivasyon sürekliliği sağlanacak ve kişi gelişimini düzenli şekilde takip edebilecektir. Plandan uzaklaşıldığında ise tempo artırılarak program yakalanmaya çalışılacaktır. Aynı örnekleri akademik hayat veya kariyer odaklı da düşünebiliriz. Sınava hazırlanan bir öğrenci sınav tarihine kadar uygulayacağı bir gelişim takip planı çıkarabilir. Bu sayede öğrenci büyük hedefe ulaşmasını sağlayacak küçük hedefler belirleyebilir.
Günde kaç saat ders çalışılacağını, kaç soru çözüleceğini, haftalık toplam çalışma süresini belirlemek gibi. Ayda kaç kez deneme çözülecek, denemelerden minimum kaç puan alınacak belirlenebilir. Planlanan programın dışına çıkıldığında çalışma sürelerini artırmak, eksik konular için takviye destek almak sağlanabilir. Plana uygun gidildiğinde ya da planın önüne geçildiğinde motivasyon ödülleri verilebilir.
Aba Psikoloji’de Hedef Belirlemek için Stratejik Yetenek Yönetimini Kullanıyoruz
Aba psikoloji’de danışanlarımızın kariyer planını çıkarırken Stratejik yetenek yönetimini kullanıyoruz. Bu yöntem sayesinde bireylerin gelişim alanları çıkarılır ve gelişim süreçleri planlanır. Kısa ve uzun vadeli hedefler belirlenir ve bu hedeflere en verimli şekilde nasıl ulaşılabileceğinin planları belirlenir. Tüm bu planlar çıkartılırken de kişilerin ulaşabilecekleri en iyi performansa ulaşmaları amaçlanır.
Stratejik yetenek yönetimi testinde başta WISC-V olmak üzere 8 farklı psikolojik test uygulanır. Bu testlerin sonucunda kişiye özel bir stratejik plan oluşturulur. Öğrencilerin sosyo – ekonomik ve kültürel çevrelerini de değerlendirilerek oluşturulan plan, 3, 6, 12 ve 24 aylık hedefleri ve öngörüleri kapsar. Aba Psikoloji’ de bireyin stratejik yetenek yönetim hedeflerini belirlemek için psikologlar ve eğitimciler birlikte çalışır.
Böylece katılımcı hakkındaki veriler hiçbir şeyi gözden kaçırmadan analiz edilir, tüme varım yöntemiyle hedefler belirlenir. Stratejik yetenek yönetimi testlerinin uygulanmasının ardından belirlenen hedeflere ulaşılması için bir yol haritası çizilir. Bireyin kişilik özelliklerine, ilgi alanlarına bilgi düzeyine, yeteneklerine uyacak şekilde bir planlama yapılır. Kariyer planı 3,6,12 ve 24 hedefleri ve öngörüleri kapsar.
Ancak bu süre içerisinde kişinin hedeflerinde değişiklik olursa planlar yeniden düzenlenir ve değişikliğe gidilebilir. Bu nedenle hedeflerin bölünerek 3, 6, 12, 24 aylık sürelerle planlanması daha sağlıklı sonuçlar vermektedir. Daha başarılı hedef belirlemek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
