Çocukların fiziksel gelişim dönemleri beş farklı alt başlıkta incelenebilir. Bilişsel, ince motor, kaba motor olmak üzere üç farklı alanda fiziksel gelişim tamamlanır. Bu alanlar sırasıyla değil bir arada gelişiyor diyebiliriz. Hatta her biri bir diğerine katkıda bulunmaktadır. Gelişimi ayrı düşünmek mantıklı değildir. Gelişim kademeli gerçekleşmez. Fiziksel gelişimle beraber duygusal gelişiminde tamamlanması devam etmektedir. Fiziksel gelişimin alt dallarını bilmek ebeveynlere katkı sağlayacağı için blog yazımızda alt dalları ele almak istedik.

https://www.youtube.com/watch?v=I4AxdUBmn0M

Fiziksel Gelişim Dönemleri

1)     Bilişsel Gelişim

Mantık, problem çözme ve analiz yapma fiziksel gelişim dönemleri arasında bilişsel gelişimin kapsamına girmektedir. Düşünmek ve zihinsel kavrayış bilişsel gelişimle alakalıdır. Bilişsel gelişim beyin gelişimiyle gerçekleşir. Ergenlik bitene kadar beyinde büyük değişimler gerçekleşir. Özellikle ilk 6 yıl ve ergenlik dönemi bilişsel gelişim için değerlidir. Çoğu kişi beyin gelişimi denildiğinde fiziksel bir gelişim söz konusu değilmiş gibi düşünür. Ancak beynin yapısındaki değişimler fiziksel bir yapı değişikliğini de içerisinde barındırır. Bu nedenle beynin gelişimi de fiziksel gelişime dahildir.

2)     Çocukların Fiziksel Gelişim Dönemleri: Kaba Motor Gelişimi

Kaba motor fiziksel gelişim dönemleri içinde en erken gelişim gösteren öge diyebiliriz. Kaba motor çocuğun ana kaslarını ve vücudunun büyük parçalarını hareket ettirebilme kabiliyetiyle alakalıdır. Tekmelemek, yürümek, koşmak, kolu uzatmak gibi vücudun büyük parçalarıyla yapılan her türlü kas kullanımı kaba motorun kapsamına girmektedir. Örneğin tekmelemek kısa süre sonra çocuğun yapabileceği bir eylemdir. Ancak yürümek daha uzun zaman alacaktır. Kaba motor gelişimi için doğumdan 6 yaşının sonuna kadar devam ediyor diyebiliriz. Zamanla çocuk kaba motor becerilerini kullanma konusunda uzmanlaşmaya başlar.

3)     İnce Motor Gelişimi

İnce motor gelişimi kaba motor gelişimi gibi kaslarla alakalı fiziksel gelişim dönemleri arasındadır. Kaba motordan farklı olarak ince motor daha küçük kas gruplarını kapsamaktadır. Parmakları hareket ettirmek ve parmaklarla nesneleri kavramak ince motor becerileriyle ilgilidir. Küçük çocukların ince motor becerileri henüz gelişmemiştir. Örneğin çok küçük bir çocuğa kalem tutturamazsınız. İnce motor kas becerileri tam olarak gelişmediği için parmaklarla kavrayamaz. İnce motor becerilerini geliştirmek için çocuklarla parmaklarla yapılabilecek oyun aktivitelerini pratik yapmak gerekir. Hamurla oynamak, boyama yapmak gibi faaliyetler ince motor becerilerini destekleyecektir.

Yazmak dışında giyinmek, kaşık tutmak gibi günlük hayattaki sık sık yaptığımız faaliyetler için de ince motor becerileri gerekmektedir. Çocuğun ince motor becerilerinin geliştiği dönemleri göz önünde bulundurarak çocuktan yaşa uygun performans beklenmesi faydalı olacaktır. Özellikle fiziksel gelişim unsurları çocuğun elinde olmayan gelişimsel süreçlerdir. Bu nedenle çocuğu zorlamanın yaşından büyük becerileri yaptırmaya çalışmanın anlamı yoktur. Hatta çocuğun psikolojik gelişimini zedeleyerek kendine güveninde problemler yaratabilir. Fiziksel gelişim dönemleri hakkında detaylı bilgi almak için aba Psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz.

Read More

Özellikle erken çocukluk ve ergenlik döneminde fiziksel gelişim büyük oranda etkisini göstermektedir. Çeşitli dış faktörlerin etkisiyle fiziksel gelişim hassas dönemlerde değişikliğe uğrayabilir. Çoğu kez atlanan ve bilinmeyen gelişimle ilgili iki önemli bilgi vardır. Bunlardan birincisi anne karnında bile hem fiziksel hem de psikolojik gelişimi etkileyen bazı unsurlar olduğudur. İkincisi psikolojik gelişimin maddi gelişimi dolaylı yoldan etkileyebildiğidir. Bu durumda gelişimi etkileyen unsurların üzerinde durmak kişinin psikolojik gelişimini de bir nevi ele almak gibidir. Psikolojik gelişim de maddi gelişim üzerinde etkisini gösterebilir. Özetle gelişim başlı başına tek parça halinde incelenmelidir ve iki yönünün birbiri üzerindeki etkisinin farkında olarak çocuk yetiştirilmek en sağlıklısı olacaktır.

https://www.youtube.com/watch?v=I4AxdUBmn0M&t=4s

Anne Karnında Fiziksel Gelişim

Anne karnında annenin beslenmesi ve etrafındaki çevre fiziksel gelişim üzerinde etkisini göstermektedir. Anne eğer alkol, sigara ya da uyuşturucu gibi maddeleri kullanırsa çocuk üzerinde ilerleyen dönemlerde vücut gelişimi konusunda sıkıntılar gözlemlenmektedir. Büyümede gecikme, kas gelişiminde sıkıntılar ya da nörolojik alt yapılı zihinsel problemler annenin anne karnında yetersiz ve dikkatsiz beslenmesi sebebiyle ortaya çıkabilir. Psikolojik olarak annenin stresli bir hamilelik geçirmesi, travmalarla karşı karşıya kalması çocuğun hem psikolojik hem de vücut gelişimine olumsuz etkiler yaratabilmektedir.

Erken Çocuklukta Fiziksel Gelişim

Fiziksel gelişim açısından büyük önem taşıyan erken çocukluk dönemi 0-6 yaş arasındaki periyotu kapsamaktadır. Bu dönemdeki çocuğun ilk yılında yeteri kadar anne sütünden faydalanması ve sonrasındaki beslenme süreci vücut gelişimi için hassastır. Bu dönemde çocuklar hızlı bir şekilde büyümektedir. 3-6 yaş aralığındaki çocuklar her yıl yaklaşık 3 cm uzamaktadırlar. Çocukların yaşa göre gelişiminin takibinin yapılması özellikle bu hassas erken çocukluk döneminde çok önemlidir. 0-6 yaşta fark edilen vücut gelişimi problemi zihinsel gelişim konusunda ya da diğer olası fiziksel rahatsızlıklar hakkında bilgi verebilir.

Ergenlikte Gelişim

Ergenlik dönemi fiziksel gelişim konusunda son evre sayılmaktadır. Ergenlik döneminde çocukluktan çıkılıp kişinin yetişkin olmasında atılan son adımlar atılır. Gelişim açısından ses tonu değişimi, erkeklerde boyun uzaması ve kızlarda vücut hatlarının belirginleşmesi, regl olmak ergenlik döneminin tek gelişim unsurları değildir. Aynı zamanda beyinde de bazı yapısal değişimler ortaya çıkmaktadır beynin bazı bölgeleri gelişim göstermektedir. Beyindeki frontal korteks dediğimiz alnımızın olduğu yerdeki mantık üzerinde etkili bölgede gözle görülür değişiklikler görülmektedir. 20 yaşına kadar bu gelişim süreci gelişimle beraber devam etmektedir. Ergenlik belirgin olarak 13 ile 19 yaşında başlar. Ancak 9-12 yaş ergenliğin yavaş yavaş etkisini gösterdiği dönemlerdir. Bu dönemlerdeki fiziksel değişimde gecikme ya da erken ergenlik gibi belirtiler gelişimde sıkıntılar olabileceği konusunda mesaj verebilir. Bu nedenle özellikle çocuğun ergenlik döneminde duygusal, fiziksel ve psikolojik gelişimi ebeveynler tarafından incelenmeli ve ilgilenilmelidir.

Fizik gelişim konusunda detaylı bilgi almak için aba Psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz. Güncel konularda bilgilendirici videolara erişmek için Doç. Dr. Gamze Sart YouTube kanalına abone olabilirsiniz.

Read More

Çocuklarda psikolojik gelişim fiziksel gelişim kadar önem arz etmektedir. Çocukların psikolojik gelişimi o zamandan ileriki döneme kadar olan hayat kalitesinde etkin rol oynar. Çocuk psikolojisinde gelişimi etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerin ebeveynler tarafından bilinmesi çocuğu psikolojik olarak etkileyecek davranış, tutum ve durumlardan sakınılması adına etkilidir. Çocukları etkileyen faktörlerden bazıları ebeveynlerin kontrolü dışında olabilir. Örneğin psikolojide mizaç olarak adlandırılan doğuştan gelen karakter özellikleri de psikolojik gelişimi etkileyen bir faktördür.

  1. Yakın Çevredeki Radikal Değişimler

Çocuklarda psikolojik gelişim yakın çevredeki ani değişimlerden etkilenebilir. Çocukluktan beri güvende olma hissine ihtiyaç duyarız. Özellikle küçük yaşlarda sahip olduklarımıza bağlılığımız daha yüksektir. Evimiz ve sevdiğimiz eşyalara ve yakın çevremizdeki insanlara aidiyet duygusuyla bağlanırız. Özetle çocuklara taşınma, ev değişikliği ve hatta odasını değiştirmek bile zor gelebilir. Çocuğun gelişiminde rutinler ve sabit güven hissi önemlidir. Bu nedenle bu değişimler yavaş yavaş ve bilgilendirilerek yapılmalıdır. Çocuğun bilgisi dahilinde gerçekleşmelidir. Yakın çevredeki insanlarla ilgili değişikliklerde de aynı şekilde çocuğun gelişimi için dikkat edilmelidir. Örneğin büyükanneyle yaşayan çocuğun büyükannesi artık taşınacaksa bunu öncesinde çocuğa nedeniyle beraber anlayacağı dilden söylemek gerekir. Boşanma olaylarında da aynı şey geçerlidir. Çocuğun psikolojik gelişiminde negatif etki oluşturmamak adına boşanmadan sonra ne olacağına dair ve süreçle ilgili anlayacağı dilden bilgiler vermek gerekir.

  1. Travmatik Olaylar

Psikolojik gelişim söz konusu olduğunda bu gelişim dönemini negatif yönde etkileyen en çarpıcı olay çocuğun travmatik durumlara maruz kalmasıdır. Özellikle cinsel istismara maruz kalmak ya da cinsel istismar durumuna tanık olmak çocukta travmatik etki yaratan olaylardandır. Bunun yanı sıra birinin ölümüne gözler önünde şahit olmak da travmatik sayılabilir ve çocuğun psikolojik gelişimini yüksek oranda etkileyebilmektedir. Çocuğun aile fertlerinden birisinin kaybı üzerine çalışılmazsa psikolojik gelişim açısından etkileri ilerleyen dönemlerde görülür. Böyle olaylar gelişimi etkileyecek hassas konular olduğundan dolayı benzeri durumlarda çocuk için psikolojik destek alınması önemle tavsiye edilir.

Çocuklardaki Psikolojik Gelişim: Anne ve Babanın Tutumu

Anne ve babanın çocuğa karşı davranışları çocuğun psikolojik gelişim serüvenine etkisini gösterir. Anne ve baba çocuğa karşı güvenli bağlanmayla beraber onun haklarını ihlal etmeyecek şekilde yaklaşmalıdır. Özellikle çocukları cezalandırmanın psikolojik gelişim açısından ileriki dönemlerde birçok negatif sonuçlar doğurduğuna dair birçok araştırma sonucu bulunmaktadır. Anne babanın tutumu bu noktada cezalandırıcı değil yanlış davranışlara karşı ödül vermeme davranışı sergileyici şekilde olmalıdır. Aynı zamanda ödüllendirme de psikolojik sağlık açısından maddi değil manevi ödüller olmalıdır. Örneğin sinemaya gitmek, parka gitmek, birlikte bir etkinlik yapmak gibi ödüller seçilmelidir. Aksi takdirde çocuk maddiyatla fazla bağ kurarak ileriki hayatında maddiyatı mutluluk olarak görebilir. Farklı konularda bilgilendirici videolara erişmek için aba Psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz.

Read More