Tag DEHB

  1. Home
  2. Entries tagged with "DEHB"

Dikkat Eksikliği Test İle Ölçülür mü?

by Aba Psikoloji in Blog

 

Çevresel ve genetik faktörlerin neden olduğu düşünülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tedavi edilmediği taktide bireylerin çocukluk yıllarından itibaren eğitim ve iş hayatları ile sosyal ilişkilerini olumsuz etkiliyor. 

DEHB Nedir ve Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Çocukluk çağında başlayan ve bir nöropsikiyatrik sorun olan (DEHB) belirtileri genellikle okul çağı dönemi ile birlikte 7 ila 8 yaşından önce görülmeye başlıyor. DEHB, ergenlik ve yetişkinlikte de devam edebilen bir sorun olsa da yaygın olarak çocukların %8’inde görülürken bu oran ergenlerde %6 ve yetişkinlerde %4lere kadar düşüyor. 

DEHB, yaşa ve gelişime uygun olmayacak derece aşırı hareketlilik, odaklanma güçlüğü çekme, dürtüsellik veya yetersiz dürtü kontrolü dediğimiz istekleri erteleyememe sorunları ile fark ediliyor. DEHB tanısı konan bireyler birden çok uyarana aynı anda dikkat etmeye çalıştıklarından başladıkları işi yarım bırakıp bir diğerine yöneliyor ya da sevdikleri işe aşırı odaklanma gösterebiliyorlar.  

Erkeklerde kadınlara kıyasla 4 kat daha fazla görülen DEHB için tüm problemlerin bir arada görülmesi de gerekmiyor. Bazen sadece dikkat eksikliği olabildiği gibi sadece hiperaktive belirtileri de ortaya çıkabiliyor.  

DEHB Nasıl Anlaşılır? 

DEHB tanısı konulabilmesi için unutkanlık, dikkati toplayamama ve aşırı hareketli olma halinin ev, okul ve kurs gibi birden çok ortamda gözlenmesi gerekiyor. Ayrıca DEHB belirtilerinin kişinin yaşam kalitesini bozması, günlük işlerini aksatması ve belirtilerin en az 6 ay kadar sürüp sürmediğinin bir başka deyişle sürekliliğinin tespiti gerekiyor. 

DEHB tanısı ise genel olarak okul ortamında gözlemleniyor. Sınıfta yerinde oturamayan, arkadaşları ile ikili ilişkileri ve oyunlarında iletişim problemleri yaşayan, derslerinde akranlarına nazaran daha az performans sergileyen çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktive sorunu gözlemleniyor.

DEHB tanısı konan bireylerin ayrıca çabuk öfkelendiği gibi strese de daha meyilli oluyor. Karşısındaki kişiyi dinlemiyor gibi görünme, unutkanlık, sürekli bir şeyler kaybetme ve sorumluluk getiren işlerden kaçınma da DEBH tanısı konan kişilerde sık görülen özelliklerden. DEHB özellikle erken yaşta tedavi edilmediği durumlarda kişilik bozukluğuna neden olabildiği gibi ve ergenlikte alkol ve sigara kullanımına, yetişkinlik döneminde ise iş kaybetme, evliliğin bozulması, uyumsuzluk ve dışlanma gibi psikososyal sosyal sorunlarla da neden oluyor.

Dikkat Eksikliği Test İle Ölçülür mü?

Her şeyden önce tedavi için aile, okul ve bir uzman danışmanın birlikte çalışması gerekiyor. DEHB kilink bir tanı olduğundan bu süreçte uzman ile yapılan görüşmeler yanında nörolojik muayene, davranış değerlendirme ölçekleri ve bilişsel testlerden de faydalanılıyor. Nöropsikolojik testler sayesinde sosyal ve çevresel faktörler de göz önüne alınarak davranışsal sorunlar saptanıp analiz yapılabiliyor.

Kaynak

Read More

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozuklugu Olan Çocuklar ve İletişim

by Aba Psikoloji in Blog

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) nedir?

DEHB, en yaygın çocukluk çağı bozukluklarından biri olan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğudur. Semptomlar dikkatsizlik, dürtüsellik ve hiperaktiviteyi içerir, ancak kişiden kişiye farklılık gösterir. Hem çocuklar hem de yetişkinler DEHB olabilir, ancak belirtiler her zaman çocuklukta başlar. DEHB’si olan çocuklar uzun süre hareketsiz oturmada, talimatları ve evde veya okuldaki görevleri tamamlamada zorluk çekebilirler.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocuğunuzun okuldaki başarısını ve ilişkilerini etkileyebilen karmaşık bir nörogelişimsel bozukluktur. DEHB belirtileri çocuktan çocuğa değişmekle beraber bazen tanı koymak zor olabilir. DEHB genellikle çocuklarda, ergenlik çağında teşhis edilse de ortalama tanı yaşı 7’dir. Semptomlar sergileyen daha büyük çocuklar da olabilir, ancak semptomlar genellikle çocukluk yıllarında belirgin bir şekilde kendini gösterir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktiviteli çocukları olan aileler için iletişim önerileri

Unutmayın asıl düşmanınız çocuğunuz değil DEHB’dir. Başkalarını ve dış faktörleri suçlamayı bırakıp çocuğunuzun ve kendinizin iyi yönlerine odaklanın. Çocuğunuzun, diğer tüm çocuklar gibi, kusursuz olmadığını kabul edin. Çocuğunuzla ilgili “normal” olmayan bir şeyler olduğunu kabul etmek kolay değildir. Ancak, ebeveynlerinin kızgınlığını ve çocuklarıyla ilgili karamsarlıklarını algılayan bir çocuğun, mutlu ve sağlıklı bir yetişkin olabilmesi için ihtiyaç duyacağı özsaygı yeterince gelişmez. Ve bu da başka sorunlara yol açar.

Tedavinin gücünü hafife almayın. Günümüzde DEHB tedavisi için kullanılan ilaçlarla ilgili birçok farklı görüş duymak mümkün. İlaçların çocukları uyuşturduğu, kalıcı bir çözüm sağlamadığı hatta daha da zarar verdiği gibi söylemleri duymak mümkün. Yine de, DEHB’li
birçok çocuk için doğru ilaçların doğru zamanda kullanılması davranışlarında büyük bir fark yaratacaktır. Fark yaratan tek şeydir ilaç değildir. Kendi çabalarınızı ve çocuğunuzun çabalarını da dikkate alın. Birçok davranışının çocuğun kontrolü dışında gerçekleştiğini
unutmayın ve bu yüzden çocuğunuzu cezalandırmayın. Bu noktada disiplin ve ceza arasındaki farkı bildiğinizden emin olun. Günümüzde birçok ebeveyn disiplin ve ceza terimlerini birbirinin yerine kullanmaktadır.

DEHB’li çocuğunuzu disipline etmenin en iyi yolu onun için yaşına uygun, yapılabilir görevler vermektir. Bu davranışı kalıcı hale gelene kadar sistematik olarak pekiştirmek gerekir. Ödül vermek yerine bu süreçte gösterdiği çabayı takdir edebilir, yanınızda olduğunu hissettirebilir, onunla daha kaliteli vakit geçirebilirsiniz.

Çocuğunuzun olumlu davranışlarına daha fazla dikkat edin. Birçok ebeveyn çocuk davranış bozukluğu gösterdiğinde diğer olumlu davranışları ve çabaları gözden kaçırır. Ortaya çıkan mutsuzluk ise kimse için iyi olmaz.

References

  • https://www.webmd.com/add-adhd/childhood-adhd/adhd-children#1
  • https://www.healthline.com/health/adhd/signs
Read More

DEHB’li Çocuklarla İletişim Kurmanın Yolları

by Aba Psikoloji in Blog

Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı bölümlerine yapılan başvuruların en sık sebeplerinden biri olan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu nedir sorusuna 7 yaşından önce başlayan psikiyatrik bir sorun olduğu cevabı verilebilir. DEHB, gelişim sürecine göre normal karşılanmayacak şekilde dikkati çabuk dağılan, odaklanma sorunu ile unutkanlık yaşayan ve yaşıtlarından daha hareketli olan çocuklarda görülmektedir. Psiko-sosyal ve genetik etmenlerin neden olduğu düşünülen DEHB ile birlikte öğrenme bozukluğu, depresyon ve sosyal ilişkilerde uyumsuzluk gibi sorunlar da yaşanmaktadır. 

Erken tedavi ve Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu eğitimi ile çocukların davranış ve duygu durumlarında büyük ölçüde iyileşme sağlandığı bilinmektedir. Bunun yanında çocuğun ebeveyn ve öğretmenleri ile kuracağı doğru iletişim de tedavinin önemli bir parçası olarak görülüyor. Yazının devamında Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklarla iletişimi güçlendiren yolları inceleyebiliriz.

Kısa Cümleler Kurun

DEHB’li çocukların dikkatleri kolayca dağılabilir. Bu sebeple çocuğunuzla konuşurken kısa ve net cümleler kurmaya özen gösterin. Çocuğunuzdan bir şey istediğinizde yapması gerekenleri adım adım söyleyin. İlk adımı gerçekleştirdiğinde ikinci adımı anlatın. Talimatlar şeklinde ilerlemek çocuğunuzun verdiğiniz görevin tamamını unutmadan yapabilmesini sağlar. 

Ödüller Verin, Seçenekler Sunun

Çocuğunuzdan bir şey yapmasını istediğinizde dinlemeyip sizi görmezden gelebilir. Örneğin yemeğini yemesi için ona seçenek sunarak pilav mı yoksa makarna mı yemek istersin diye sormak işleri kolaylaştırabilir. Ayrıca çocuğunuzla aranızdaki iş birliğinde “ödül” de etkilidir. Ödüllendirme iyi davranışın pekişmesini sağladığı gibi aynı zamanda çocuğunuz için motivasyon kaynağı olacaktır. 

Yapıcı ve Sabırlı Olun

Çocuğunuzun başarısızlıkları yerine tamamlayabildiği görevler ile öğrendiklerine odaklanın. Küçük meseleleri dert etmemek hem sizin huzurlu olmanızı hem de çocuğunuzun sakin kalmasını sağlayacaktır. Çocuğunuz evde bir şey kırıp döktüğünde de bunun DEHB sorunu sebebiyle olduğunun bilincinde olarak sabırlı olmalısınız. 

Düzenli Bir Ortam Yaratın

Çocuğunuzun organize olmasını sağlamak için öncelikle evinizdeki her eşyanın yeri belli olmalıdır. Düzenli ve sessiz bir ev çocuğunuzun odaklanmasını ve dikkatini toplayabilmesini sağlayacaktır. Ayrıca evinizde geçerli olan kuralları sürekli olarak sözel bir şekilde söylemek yerine bu kuralları basit ve kısa cümleler halinde kağıtlara yazarak evin birkaç noktasına asabilirsiniz. 

İletişim Yönteminizi Belirleyin

Çocuğunuzla iletişim kurarken göz teması kurmaya çalışın. Ondan bir davranışı yapmasını beklediğinizde ipucu da verebilirsiniz. Örneğin uyku vaktinin geldiğini ifade etmek için pijamalarını veya yemek vakti için en sevdiği kupasını göstererek iletişim sağlayabilirsiniz. Bunlara ek olarak çocuğunuza hikayeler okumak ve onunla okuduklarınız üzerine sohbet etmek de aranızdaki bağın güçlenmesini ve çocuğunuzun cesaretlenmesini sağlayacaktır. 

Kaynaklar

Read More
DEHB

DEHB’li Çocuklarla İletişim Kurma Rehberi

by Aba Psikoloji in Blog

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan bir çocuğa ebeveynlik yaparken farklı iletişim stratejilerine ihtiyaç duyabilirsiniz. İletişim, ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişkide hayati önem taşır. Dikkat ya da duyusal açıdan zorluk yaşayan bir çocuk ile iletişim kurmak ise zaman zaman zor olabilir. Aşağıda DEHB’li çocuğunuzla iletişimi güçlendirmek için etkili stratejiler göreceksiniz.

Çocuğunuzun size dikkatini verdiği zamanları fark edin.

Çoğu insan duyulduğunu bilmek için göz teması beklentisi içine girer. Bununla birlikte, DEHB’li bir çocuğun zihni, diğer insanlara göre çok hızlı bir şekilde çalışır. Bu nedenle sizinle göz teması kurmayabilir veya göz temasını korumaya devam etmeyebilirler. Bu, dinlemedikleri anlamına gelmez. Tam tersine, birçok çocuk karşısındaki dinlerken farklı şeylerle ilgilenir. Çocuğunuzun size verdiği ipuçlarına dikkat edin ve size ne zaman dikkatini verdiğini keşfedin.

Kısa ve basit yönlendirmelerde bulunun.

Çocuklar kolayca bunalabilirler. Onlara bir şey öğretirken veya bir görevi yerine getirmelerini isterken, adım adım talimat verin. Ancak, tüm adımları bir kerede belirtmeyin. Onlara bir veya iki basit adım verin ve ardından her adım tamamlandığında bir diğerini söyleyin.

İletişim stratejileri oluşturun.

Çocuğunuzla iletişim kurmaya çalışırken yaratıcı olmanız gerekebilir. Örneğin, bir dinleme topu kullanabilirsiniz. Çocuğunuzdan sizi dinlerken topu tutmasını ve söz size geçtiğinde topu size vermesini isteyin. Çocuğunuzdan istediğiniz veya çocuğunuzun yapması gerekenleri belirtmek için görsel ipuçlarını da kullanabilirsiniz. Yatağın zamanı geldiğinde, onlara birlikte uyuduğu ayıcığı uzatabilirsiniz. Böylece birden fazla duyusuna hitap edebilirsiniz.

DEHB

Seçenek sunun.

Çocuklar ebeveynlerini, onlarla konuşmaktansa onlardan bir şey istediğinizi düşündüklerinde yok saymayı hızlı bir şekilde öğrenirler. Bununla birlikte, çocuğunuza bir seçenek sunduğunuzda, sizi dinlemesi daha kolay olur. Çoğunlukla kendilerini yavaşlatarak ve seçimleri tartmaya yönelirler. Böylece istedikleri kararı verebilirler. Örneğin, yatma saati geldiğinde “Yatma vakti geldi. Bu gece hangi pijamaları giymek istiyorsun – kırmızı olanlar mı yoksa mavi olanlar mı?” diye sorabilirsiniz.

Yumuşak konuşun ve sakin olun.

Sesinizi yükselttiğinizde, bu çocuğunuzu uyarabilir. Gerçekleştirmeye çalıştığınız şeylerin tam tersi bir sonuç verir, özellikle de çocuğunuz zaten heyecanlı veya kaygılıysa. Çocuğunuzla yumuşak bir ses tonuyla konuşun ve sakin olun. Çok fazla uyarıldıklarını düşünüyorsanız, uzaklaşın ve ilginç bulabilecekleri sessiz bir aktivite önerin. Bloklarla, renkli bir kule oluşturun veya bir bulmaca çözün. Sakinlik, onları olumlu yönde etkileyecektir.

Beklentilerinizi açıklayın.

Çocuğunuz kendilerinden ne beklendiğini ve ne beklenebileceğini bildiğinde, daha sakin ve uyumlu davranmaya yatkın hale gelir. Ödüllendirici olumlu davranış, gelecekteki işbirliğini de destekler.

Read More
dehb-cocuklar-egzersiz

DEHB’nin Meditasyonu: Hareket Etmek

by Aba Psikoloji in Blog

Fiziksel aktivitenin zihinsel odaklanmayı kolaylaştırdığı, hafızayı ve bilişsel gelişimi olumlu yönde etkilediği bilimsel araştırmalar sonucunda ispatlanmıştır. Dikkat aralığını geliştirmeyi hedefleyen zihinsel egzersizlerin DEHB’nin (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) yaygın semptomlarına karşı tamamlayıcı rol oynadığı da ortaya çıktı.

Illinois Üniversitesi profesörü Charles Hillman’ın çalışmalarına göre; çocukluktaki bilişsel performans ve beyin fonksiyonlarını iyileştirmek için fiziksel aktivite önemli bir faktör. Fiziksel aktivite tüm çocuklar için önemli bir yatırımken DEHB’li çocuklar için hayati bir öneme sahiptir. Diğer taraftan egzersizin zaman kullanımı konusunda çok etkili olduğunun bilinmesine rağmen geleneksel eğitim sisteminde, bu egzersizlerin çok büyük bir yer taşımadığını da görüyoruz.

Fiziksel egzersizin yarattığı gelişmeler, bu kapsamda dikkat dağınıklığını önleyen ve odağı sürdüren sınırlar, işler bellek ve bilişsel esneklik çerçevesinde yönetimsel kontrolde gerçekleşir. 2014 yılında gerçekleştirilen bir çalışma, 12 haftalık egzersiz programının başta DEHB’li çocuklar olmak üzere tüm çocuklarda matematik ve okuma sınavlarında daha yüksek başarı gösterdiğini ortaya koydu.

Fiziksel aktivite yönetimsel fonksiyonları olumlu etkiliyor

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, yönetimsel fonksiyonların ve buna bağlı olarak da matematik ve okuma becerilerinin zayıflamasına sebep olur. Aslında, bu araştırma sonuçları bir sürpriz sayılmaz. Çünkü daha önceki çalışmalar da fiziksel aktivitenin DEHB’li çocuklarda olumlu etkiler yaratabileceğini öne sürüyordu.

dehb-cocuklar-egzersiz

2013 yılında ise Journal of Attention Disorders’ta (Dikkat Bozuklukları Dergisi) çok benzer bir çalışma, sekiz hafta boyunca günlük sadece 26 dakikalık fiziksel aktivitenin, ilkokul çocuklarında DEHB belirtilerini önemli ölçüde azalttığı ortaya konmuştu. Çalışmanın bir sonucu, “fiziksel aktivitenin küçük çocuklarda DEHB belirtilerinin ele alınması için umut vaat ettiği” idi. Araştırmacılar bu bulgunun “ileri çalışmalarla dikkatlice araştırılması” gerektiğini yazdı.

Her şeyden önce, Hillman ve meslektaşlarının Pediatri dergisine yazdıkları gibi, fiziksel hareketsizliğin pandemisi, “küresel sağlığa ciddi bir tehdit” olarak tanımlanamaz hastalıklardan kaynaklanan erken ölümlerin yaklaşık yüzde 10’undan sorumludur. Fakat açıkça, sürekli olarak öğrendiğimiz skolastik performans da dahil olmak üzere ölümlerden daha çözümü zor şekilde ortaya çıkıyor.

Harvard’da psikiyatri profesörü olan John Ratey, insanların DEHB için tedavi olarak egzersiz yapmayı düşündüklerini ileri sürüyor. Çok hafif fiziksel aktivite bile beyni, Adderall gibi ilaçları uyarma şekline benzer şekilde, dopamin ve serotonin salgılamasını tetikleyerek ruh hali ve bilişsel performansı geliştirir. 2012 TED konuşmasında Ratey, fiziksel egzersizin “gerçekten beyinlerimiz için olduğunu” savunuyor.  Ama belki de bu durumda, kişinin vücudunu hareket ettirmeyi düşünmek için yapıcı bir yoldur.

Read More
dikkat eksikliği yaşayan çocuklar

Dikkat Eksikliği Olan Çocuklarımızla İlişkilerimizi Olumlu Etkileyecek 5 Yöntem

by Aba Psikoloji in Blog

Dikkat eksikliği yaşayan çocuklarla iletişime geçme her zaman çok kolay olmayabilir. Eğer dikkat eksikliğinden mustarip bir çocuğunuz varsa – ya da öyle olduğunu düşünüyorsanız – profesyonel destek almanız çocuğunuzun hem sizinle hem de diğer insanlarla iletişimini kolaylaştırmada büyük gelişme sağlar.

Her çocuğun farklı olması gibi dikkat eksikliği yaşayan her bir çocuk da biricik ve kendine özgüdür. Bunun yanı sıra bu sorunu yaşayan çocukların belli başlı ortak noktaları olduğunu inkar edemeyiz. Gelin, çocuklarınızla daha iyi ilişki kurmanızı sağlayacak 5 yönteme birlikte göz atalım.

Çocuğunuzu pozitif iletişime motive edin

Dikkat eksikliği olan çocuklar, herhangi bir konuya ya da olaya odaklanmak isteseler de bunu başaramadıklarında öfkelenirler. Nihayetinde ilişki kurmaktan tamamen kaçınabilir ya da olumsuz iletişime yatkın hale gelebilirler. Bu nedenle olumlu iletişime girdikleri zamanlarda övgü ile motivasyonunu arttırın. Çünkü uygun olan davranışlarını görmezden geldiğiniz zaman bu davranışlar azalır. Merak etmeyin, olumlu davranışlarının farkında olduğunuzu bilmek onu motive edecek ve sonunda kendi davranışlarını kontrol etmeye başlayacak.

Takım çalışmasına önem verin

Bir takım olmak için, kalabalık gruplara gerek yok. Yalnızca siz ve çocuğunuz da önemi hak eden bir takım oluşturabilirsiniz. Çocuğunuzu bir şey yapmaya teşvik etmek için onunla birlikte yapmaktan daha iyi bir yöntem azdır. Üstelik böylece çocuğunuz hem iyi zaman geçirir hem de ilişki kurma becerilerini geliştirme şansı bulur.

dikkat eksikliği yaşayan çocuklar

Çocuğunuzun güçlü yönlerini vurgulayın

Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, kendini yetersiz hissetmeye yatkındır. Çocuğunuzun güçlü yönlerini vurgulayarak onu cesaretlendirin. Yeteneklerini ve iyi olduğu alanları keşfetmek için çaba gösterin ve ona sürekli bu özelliklerini hatırlatın. Övgü ve olumlu yaklaşımlar, çocuğunuz için çıkmazda hissettiği anlarda önemli bir çıkış kapısı haline gelir.

Motor becerilerini geliştirmesine yardımcı olun

Motor becerilerini geliştirerek dikkat eksikliği yaşayan çocuğunuzun isteksizliğinin önüne geçebilirsiniz. Topla oynan oyunlar, yapboz oyunları gibi çok sayıda oyun motor becerileri geliştirmeye yardımcı olur. Bunun yanı sıra profesyonel destek alarak çocuğunuzun motor gelişimini sağlamak çocuğunuz için hayatına daha az hayal kırıklığı ve daha çok başarı sığdırabilir.

Tutarlı ve sebatkar olun

Tutarlı olmak, tüm ebeveynlere verilecek en önemli tavsiyeyken, özellikle dikkat eksikliği yaşayan çocukların aileleri için hayati öneme kavuşur. Hızlı sonuç verecek stratejilerdense, sebatkar yaklaşıp çocuğunuz için kalıcı etki yaratacak yöntemler izlemelisiniz.

Read More