Yurt Dışında psikoloji alanında kariyer imkanları nelerdir? Psikoloji mezunları hangi istihdam olanaklarını değerlendirebilir? Hangi alanlarda ya da kurumlarda iş bulabilirler? Son dönemlerde yurt dışı eğitime olan ilgi giderek büyüyor. Bununla birlikte; birçok kişi yurt dışı kariyer olanaklarını da araştırıyor. Öğrenciler genellikle, yurt dışı eğitimde tıp, sosyal bilimler, teknoloji, tasarım gibi alanları tercih ediyorlar. Psikoloji alanında yurt dışı eğitim ve kariyer olanaklarını değerlendirmek isteyenlerin sayısı da oldukça fazla…
Dünyanın pek çok farklı noktasında psikoloji alanında lisans ve lisansüstü eğitim almak mümkün olabiliyor. Birçok ülke psikoloji alanında çeşitli kariyer olanakları da sunuyor. Ancak; bazı ülkelerin psikoloji alanında eğitim ve kariyer olanakları bakımından daha fazla ön plana çıktığı görülüyor. Peki bu ülkeler hangileri?
Yurt Dışında Psikoloji Alanında Eğitim ve Kariyer İmkanları Sunan Ülkeler
Psikoloji alanında yurt dışı olanakları incelendiğinde özellikle Amerika ve İngiltere’nin ön planda yer aldığı görülüyor. Her iki ülke de sunduğu eğitim ve kariyer olanaklarıyla dikkatleri üzerine çekiyor. Her iki ülkenin de psikoloji alanında öne çıkan üniversiteleri dünya listelerinde en iyiler arasında yer alıyor. Amerika’da psikoloji eğitimi alınabilecek üniversitelerin başında Stanford Üniversitesi geliyor. Stanford Üniversitesi’ni; Harvard Üniversitesi ve Princeton Üniversitesi izliyor. UC Berkeley ve Yale Üniversitesi gibi prestijli üniversiteler de bu noktada ön plana çıkıyor.
İngiltere’de ise psikoloji bölümü söz konusu olduğunda Cambridge Üniversitesi ön plana çıkıyor. Cambridge Üniversitesi bu alandaki başarısı ile İngiltere sınırlarını da aşıyor. Psikoloji alanında sunduğu eğitim ve kariyer imkanları ile dünyanın en iyi üniversitesi olarak kabul ediliyor. İngiltere’de bu alanda ön planda yer alan bir diğer üniversite ise UCL olarak biliniyor.
Her iki ülkede de psikoloji alanında lisansüstü eğitim almak ve istihdam olanaklarını değerlendirmek mümkün olabiliyor. Psikolojimezunları, sağlık, eğitim, araştırma-geliştirme gibi farklı alanlara yönelebiliyorlar. Rehberlik merkezleri, araştırma merkezleri, huzurevleri, özel eğitim merkezleri, hastaneler, cezaevleri ve hapishanelerde görev alabiliyorlar. Rehabilitasyon merkezlerinde görev yapma imkanı bulabiliyorlar. Okullar, şirketler, reklam ajansları gibi farklı kurumlarda çalışabiliyorlar. Kariyer danışmanı, sosyal hizmet uzmanı ya da adli psikolog olarak kariyerlerini sürdürebiliyorlar. Elbette bu noktada; gerekli eğitim, beceri ve donanıma sahip olmaları önem taşıyor.
Psikologların, eleştirel ve yaratıcı düşünme, problem çözme gibi becerilere sahip olmaları gerekiyor. Aynı zamanda güçlü bir iletişim becerisi psikologlar için en önemli özelliklerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu beceriler hem eğitim hem kariyer süreci için önem taşıyor. Peki; yurt dışında psikoloji kariyer olanaklarını değerlendirmek için nasıl bir eğitime ihtiyaç duyuluyor?
Yurt Dışında Psikoloji Alanında Kariyer İmkanları İçin Nasıl Bir Eğitim Alınmalı?
Psikologlar söz konusu olduğunda eğitimin yaşam boyu devam eden bir süreç olduğu biliniyor. Psikolog olarak görev yapabilmek için elbette bir psikoloji bölümü lisans diplomasına sahip olmak gerekiyor. Ancak bu noktada; farklı eğitim düzeyleri farklı kariyer kapılarını açabiliyor. Psikoloji mezunları için lisans ve lisansüstü düzeylerde farklı kariyer olanakları ile karşılaşmak mümkün oluyor. Bu anlamda eğitim sürecini kariyer hedeflerine yönelik olarak planlamak gerekiyor. Psikoloji alanında yüksek lisans yaparak bir alt dalda uzmanlaşma şansı bulunabiliyor. Bu alanda akademisyen olmanın yolu açılabiliyor. Araştırma – geliştirme süreçlerinde yer almak mümkün hale geliyor. Kısacası; yüksek lisans eğitimi almak kariyer imkanları açısından önemli avantajlar sağlıyor.
Yurt dışında psikoloji eğitimi lisans düzeyinde 3 – 4 yıllık bir süreyi kapsıyor. Lisansüstü eğitim ise 1 – 2 yıl sürüyor. Bazı üniversiteler bu süreçte zorunlu staj talep edebiliyorlar. Aslında bu staj süreçleri öğrenciler için farklı kariyer seçeneklerinin kapılarını da açabiliyor. Benzer biçimde eğitim hayatı süresince öğrencilerin gönüllü yürüttüğü işler, mezuniyetin ardından bir istihdam alanı sağlayabiliyor.
Psikologlar Hangi Alanlarda Uzmanlaşabiliyor?
Peki; psikoloji eğitimi alanlar hangi alanlarda uzmanlaşabiliyor? Bu noktada; Klinik Psikoloji, Adli Psikoloji, Gelişim Psikoloji, Nöropsikoloji gibi alanlardan söz etmek mümkün olabiliyor. Eğitim Psikolojisi, Sağlık Psikolojisi, Uygulamalı Psikoloji gibi pek çok farklı alanda uzmanlaşılabiliyor. Klinik Psikoloji, Nöropsikoloji, Gelişim Psikolojisi ve Eğitim Psikolojisi sıkça tercih edilen alanlardan bazıları olarak biliniyor. Her bir uzmanlık alanı farklı kariyer imkanları sağlıyor.
Klinik Psikoloji, zihinsel ve duygusal davranış sorunlarına odaklanıyor. Depresyon, anksiyete gibi yaygın sorunların araştırılması, teşhis ve tedavisi ile ilgileniyor. Nöropsikoloji, beynin yapısı, işlevi ve davranışlar üzerindeki etkisini inceliyor. Nörolojik problemlerin teşhis ve tedavisine odaklanıyor. Gelişim Psikolojisi, anne karnından ölüme kadar olan süreçteki gelişim evrelerine odaklanıyor. Gelişimsel problemlerin teşhis ve tedavisi üzerine çalışıyor. Eğitim Psikolojisi ise öğrenme süreci, öğrenmeyi etkileyen faktörler gibi çeşitli konulara odaklanıyor. Gelişim ve öğrenme psikolojinden beslenen bir alt dal olarak karşımıza çıkıyor.
Yurt Dışında Psikoloji Mezunları Nasıl Bir Gelire Sahip Oluyor?
Her meslek alanında olduğu gibi kurum ve pozisyona göre elde edilen gelirler farklılık gösteriyor. Farklı kariyer imkanları değerlendirilerek farklı kazançlar sağlanabiliyor. Ancak genel olarak bakıldığında; Nöropsikologların daha yüksek kazançlara sahip olduğunu söylemek mümkün olabiliyor. Nöropsikologların, yıllık olarak bakıldığında 90 bin doları aşan ücretler kazandığı görülüyor. Klinik psikologların ise yıllık ortalama 80 bin dolar kazanç elde ettiği görülebiliyor. Adli psikologlar, eğitim psikologları ve gelişim psikologları için yıllık ortalama ücretler 60 bin dolar civarında seyrediyor.
Elbette bu ücretler, ülke, bölge ve kurumlara göre farklılık gösterebiliyor. Çalışılan süre ve eğitim düzeyi de kazançları etkileyebiliyor. Bu anlamda net rakamlardan söz etmek mümkün olmuyor. Ancak psikoloji alanının yurt dışı seçenekler açısından bakıldığında yüksek kazanç sağlayan alanlardan biri olduğu söylenebiliyor.
Psikoloji mezunları için kariyerlerine yön verebilecekleri fırsat alanları mezuniyet sonrası belirginleşmektedir. Psikoloji lisans eğitimi mezunlara psikolog unvanını tanısa da pek çok psikolog alanında ilerlemek için uzmanlığa yönelmektedir. Uzmanlık dallarıysa gelişim, klinik, sosyal, adli, endüstri ve örgüt psikolojisi ve benzeri şekilde ayrışmaktadır.
İnsan kaynakları, halkla ilişkiler, Pazar ve piyasa araştırmaları, bilişim, finans, reklamcılık, eğitim bu alanlardan bazılarıdır. Ayrıca psikologlar mezuniyet sonrası herhangi bir alt alanda uzmanlaşmadan da çok farklı alanlarda çalışabilmektedir. KPSS’ye hazırlanan ve sınavdan geçerli puan alan psikologlar devlet kurumlarında da rol alabilmektedir.
Peki psikoloji bölümünü bitirenler lisans diploması ile nerelerde hangi unvanlarla çalışabilirler? Psikologlar hangi alanlarda uzmanlaşabilirler, psikolojinin alt uzmanlık alanları neler? Psikologlar psikoterapist unvanını alabilirler mi? Psikoterapist olmak için ne yapmaları gerekir?
Psikologlarla psikiyatristlerin farkı nedir? Psikoloji mezunları klinik veya danışmanlık merkezi açabilir mi? Psikologlar lisans diplomaları ile devlet kurumlarında çalışabilir mi? Devlette çalışmak için neler yapılması gerekir? Psikologlar kariyer fırsatlarını artırmak için mezuniyet sonrası neler yapabilir? Yazımızın devamında detaylı bilgiye erişebilirsiniz.
Psikoloji Mezunları Lisans Diploması ile Nerelerde Çalışabilir?
Psikoloji bölümünü bitiren mezunlar lisans diplomalarıyla birlikte psikolog unvanını kazanmaktadır. Psikoloji alanında bu unvan hizmet verebilmek için yeterlidir. Ancak mezunların büyük çoğunluğu iş hayatına atıldıktan sonra ileri uzmanlık dallarına yönelmektedir. Böylece çalışma alanlarını, bilgi ve tecrübelerini genişletmektedirler.
Ancak bir psikoloğun hangi alanda ilerlemek istediğine karar verebilmesi için üniversite eğitiminden başlayarak alt uzmanlık dallarını deneyimlemesi gerekir. Üniversite eğitimi içerisinde zorunlu tutulan staj programları bu deneyimleri kazanabilmek için değerlidir. Fakat zorunlu stajların yanı sıra mümkün olabildiğince gönüllü staj, çalışma programlarına da dahil olunması önerilmektedir. Çünkü psikolojide yönelebilecek alt dal sayısı oldukça fazladır.
Ancak zorunlu stajlar hepsini tecrübe edebilmek için yeterli değildir. Bu nedenle psikoloji mezunları meslek hayatlarının ilk yıllarında ilgi duydukları alt alanlara yönelerek tecrübe edinmektedir. Bu süreç hem kazanç elde edebilecekleri hem de uzmanlık eğitimleri ile kendilerini geliştirebilecekleri bir dönemdir. Psikoloji eğitimini tamamlayanlar herhangi bir uzmanlık dalına yönelmeden önce psikolog olarak şu alanlarda çalışabilirler;
Anaokulu, kreş, gündüz bakım evi, ilk öğretim, lise ve üniversitelerde psikolog olarak,
Kurumsal şirketlerde insan kaynakları uzmanı olarak,
Yine kurumsal firmalarda ve eğitim danışmanlık merkezlerinde Eğitmen olarak,
Belediyelerde sosyal çalışmacı veya psikolog olarak,
Vakıflarda sosyal çalışmacı veya psikolog olarak,
Devlet kurumlarında psikolog olarak (devlet kurumları için belirlenen sınav, başvuru koşulları karşılanıyor olmalıdır), (Hastaneler, aile planlama merkezleri, hapishaneler, adliye, çocuk esirgeme kurumları, Evlat edinme kurumları gibi)
Özel eğitim merkezleri, huzurevleri, bakım evleri, diyaliz merkezleri ve benzeri kurumlarda psikolog olarak çalışabilirler.
Psikoteknik merkezleri ve testör olarak çalışabilecekleri özel kurumlarda da psikolog olarak görev alabilirler.
Psikoloji Mezunları Hangi Alanlarda Uzmanlaşabilir?
Dört yıllık psikoloji lisans eğitimini bitirenler psikolog unvanıyla mezun olurlar. Ancak uzmanlık unvanı alabilmek için yüksek lisans eğitimine devam edilmelidir. Alınacak yüksek lisans eğitiminin içeriği psikoloğun uzmanlık dalını belirleyecektir. Yüksek lisans eğitimi sonrasında istenirse doktora programlarına da devam edilebilmektedir. Psikolojinin bilimsel gelişmelere paralel olarak artan birçok alt alanı bulunmaktadır.
Bunların bazıları klinik psikoloji, sosyal psikoloji, deneysel psikoloji, bilişsel psikoloji, gelişim psikolojisi, sağlık psikolojisi, endüstri ve örgüt psikolojisidir. Her yıl ihtiyaca ve talebe göre açılan uzmanlık programları farklılaşabilmektedir. Bazı üniversitelerde yine bazı programlar birkaç yıl arayla açılabilmektedir. Bu nedenle zaman kaybı yaşamamak için üniversitelerin öğrenci kabul ettiği programlar güncel olarak takip edilmelidir.
Psikoloji mezunları yüksek lisans eğitiminin ardından uzman psikolog unvanını alırlar. Alınan bu unvan uzmanlık alanlarına göre psikologların çalışma sahasını özelleştirir. Örneğin uzman klinik psikolog unvanına sahip bir psikolog ağırlıklı olarak seans alarak, görüşme yapacaktır. Gelişim psikolojisinde uzmanlaşan bir psikolog Çocuk psikoloğu olarak görev alıp çocuklarla çalışabilir. Geriatride uzmanlaşan bir psikolog yaşlılarla çalışabilir.
Psikologlar mezuniyet sonrası doktora programlarına da devam edebilmektedirler. Eğitimin bu kademesi çoğunlukla akademisyen, öğretim görevlisi ve araştırmacı olmak isteyen, daha çok bilim boyutuyla ilgilenen bireyler için avantajlıdır.
Psikoloji Mezunları Psikoterapist Olmak için Ne Yapmalıdır?
Psikoterapistler, psikoterapi eğitimini tamamlamış ruh sağlığı uzmanlarıdır. Psikologlar, psikiyatristler, psikolojik danışmanlar psikoterapist olabilirler. Türkiye’de psikologların psikoterapistlik eğitimine başlayabilmesi için yüksek lisans eğitimine başlamış veya bitirmiş olması gerekir. Bazı psikoterapi alt alanları lisans mezuniyetini de kabul etmektedir. Psikoterapi alt alanları da tıpkı psikoloji uzmanlık alanları gibi çok dallıdır. Bir ruh sağlığı uzmanı aşağıdaki alt dallarda psikoterapi eğitimi alarak psikoterapist unvanı kazanabilir.
Psikoterapi eğitimleri sıklıkla uluslararası geçerliliği olan eğitim sertifikaları ile belgelendirilir. 1 yıllık psikoterapi eğitimleri olabildiği gibi 3, 5, 7 yıla varan psikoterapi eğitimleri de bulunmaktadır. Eğitimlerde teorik eğitim, uygulama ve supervizyon aşamaları yer almaktadır. Çoğu psikoterapi eğitimi lisans ve yüksek lisans eğitimleri gibi mezuniyet koşullarına sahiptir. Bitirme projesi, supervizyon sayısı, klinik görüşme sayısı ve benzeri bu koşullardan bazılarıdır.
Bazı psikoterapi eğitimlerinde aktif çalışıyor olmak, belli bir seans süresine ulaşmış olmak gibi koşullar vardır. Ayrıca eğitime kabul için kendi terapi sürecinden geçmiş veya geçiyor olmak gerekebilmektedir. Psikoloji mezunları ve diğer ruh sağlığı uzmanları için psikoterapi eğitimi alınabilecek alanlar aşağıdaki gibidir;
Bütüncül Psikoterapi
Çift ve Aile Psikoterapisi
Psikodinamik Psikoterapi
Psikodrama
Gestalt Psikoterapi
Varoluşçu Psikoterapi
Bilişsel Psikoterapi
Davranışçı Psikoterapi
Cinsel Psikoterapi
Oyun Psikoterapisi
Sanat Psikoterapi
Kendi Psikoterapi Sürecinden Geçmiş veya Geçiyor Olmak Neden Önemli?
Psikologlarda tıpkı psikolojik desteğe başvuran bireyler gibi yaşamlarının herhangi bir aşamasında desteğe ihtiyaç duyabilirler. Her şeyden önce sağlıklı bir hizmet verebilmek için bir psikoloğun kendi terapi sürecinden geçerek kendini keşfe çıkması gerekir. Güçlü ve zayıf yönlerini, zaaflarını, karakterini keşfetmelidir. Varsa travmalarını iyileştirmelidir. Meslekte aktif çalışan psikologlar gün içerisinde birbirinden farklı ve zorlu konularla peş peşe çalışmaktadır.
Her ne kadar danışanın terapiye getirdiği konu terapi odasında kalsa da yükü terapisti de etkilemektedir. Zorlu vakalarla başa çıkabilmek için terapistin de kendini ifade edebilmesi, bu yüklerden arınabilmesi gerekir. Kendi terapi sürecinden geçen ve/veya düzenli terapiye giden psikologlarda mesleki deformasyon ve tükenmişlik çok daha az görülmektedir.
Psikolog ve Psikiyatristlerin Farkı Nedir?
Psikoloji mezunları ile psikiyatristler arasındaki en temel fark aldıkları eğitim içeriği ve yetki alanlarına yöneliktir. Psikologlar 4 yıllık psikoloji eğitimi alırken psikiyatristler tıp eğitimi alıp üzerine psikiyatride uzmanlaşmaktadır. Psikologlar çeşitli yöntem, teknik ve envanterlerle ağırlıklı konuşarak görüşme yaparken, psikiyatristler reçete yazıp, ilaç verebilmekte, hastaneye yatış yapabilmektedir. Ayrıca psikiyatristler de psikologlar gibi psikoterapi eğitimi alabilmektedir.
Böylece psikoterapist olabilmekte ve teşhis koyma, tanılama ve reçete yazma dışında hastalarını konuşarak tedavi edebilmektedir. Psikiyatristler ve psikologlar farklılıklara rağmen pek çok açıdan iş birliği içerisinde çalışmaktadır. Sıklıkla psikiyatri kliniklerinde psikologlar da görev almaktadır. Benzer teknikleri, yöntemleri ve testleri uygulamakta birbirlerine yönlendirme yapmakta ve görüş almaktadırlar.
Psikoloji Mezunları Devlet Kurumlarında Çalışabilir mi?
Evet psikologlar lisans eğitiminin ardından devlet kurumlarında çalışabilmektedirler. Ancak devlet kurumlarında çalışma koşulları her yıl resmi kurumlar tarafından açıklanmaktadır. Sözleşmeli veya kadrolu çalışma durumuna göre başvuru koşulları değişiklik gösterebilmektedir. Kadrolu kademeler için çoğunlukla KPSS şartı aranmaktadır. KPSS sınav sonucunun geçerlilik süresinde atamalar için tercih yapılabilmektedir.
Her yıl ihtiyaca göre devlette istihdam edilen psikolog sayısı farklılaşmaktadır. KPSS puanı artıkça yerleşme olasılığı da yükselmektedir. Psikolojiden mezun olanlar KPSS’de genel yetenek ve genel kültür alanlarından sorumludur.
Psikoloji mezunları KPSS ile aşağıdaki alanlara atanabilmektedirler;
Sağlık Bakanlığı’na atanabilirler. Psikologlar sağlık bakanlığında atandıkları yere göre farklı görev tanımları alabilirler. Burada çoğunlukla MMPI, Rorschach gibi kişilik testleri yapmaktadırlar. Poliklinikte çalışan psikologlar psikiyatristlerle birlikte vizitlere katılabilirler. Klinik tecrübe kazanmak açısından son derece avantajlıdır.
Pek çok psikoloji öğrencisi üniversite yıllarında da hastanelerde staj yaparak benzer tecrübeler edinebilmektedir. Bu sayede klinikte psikologların hangi vakalarda çalışabileceğini veya psikiyatriye yönlendirme gerektiren vakaları da görmüş olurlar.
Yanı sıra psikoloji mezunları KPSS atamalarıyla il veya ilçe sağlık müdürlüklerine, toplum sağlığı merkezlerine atanabilir. Buralarda eğitimler verebilir, seminerler, etkinlikler düzenleyebilir, konuşmacı olabilirler. Evrak işleri yapabilir, toplum sağlığı merkezlerine gelen danışanlarla da görüşebilirler.
Adliyeler ve cezaevleri de psikologların atanabildiği devlet kurumlarıdır.
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne de psikolog olarak atanabilirler.
Devlet üniversitelerine, Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ve diğer pek çok devlet kurumlarına atanabilmektedirler.
Rehberlik ve Araştırma Merkezleri ve Milli eğitim kurumları da psikologların atanabildiği kurumlardır.
Psikoloji Mezunları için Kariyer Danışmanlığı
Psikoloji bölümü son on yıldır yıldan yıla popülaritesini artıran ve her yıl talep görmeye devam eden önemli bir alandır. Psikologların çalışma alanları da yıldan yıla artış göstermektedir. Psikologların birey, toplum ve endüstrideki katkıları her yıl daha fazla fark edilmektedir. Artan nüfus, şehirleşme, ekonomik kısıtlılıklar, globalleşme, teknoloji psikologlara duyulan ihtiyacı artırmaktadır.
Ancak ülkemizde psikoloji bölümüne verilen önemden çok daha fazla psikoloji öğrencisi ve mezunu bulunmaktadır. Bu da psikoloji mezunları arasındaki rekabeti artırmakta ve istihdam olamama kaygıları benzer meslek gruplarının alanlarının ihlal edilmesine neden olabilmektedir. Bu tarz istenmeyen sonuçların yaşanmaması için psikoloji bölümünü seçmeden ve mezun olmadan önce destek alınmalıdır.
Psikoloji bölümünü seçmek isteyen öğrencilerin profesyonel kariyer danışmanlığı alarak bu alana yönelmesi önerilmektedir. Bunun en büyük avantajı psikolog olmak için bireyin mizaç, kişilik özelliklerinin elverişli olup olmadığının değerlendirilmesidir. Pek çok psikoloji öğrencisi eğitim hayatına terapist olma isteğiyle başlamaktadır. Ancak kişilik özellikleri veya mesleki beklentileri eğitim hayatları içerisinde farklı alanlara yönelmelerini tetikleyebilmektedir.
Bölüm seçmeden önce kariyer danışmanlığı almak doğru mesleğe veya uzmanlık dalına yönelebilmeyi kolaylaştırmaktadır. Psikoloji mezunları da mezuniyet öncesinde kariyer danışmanlığı edinmelidir. Bu sayede hangi uzmanlık alanına yönelmek onlar için daha doğru ve avantajlı olacak öğrenebilirler. Ayrıca iyi bir profesyonel destek adaylara bilimsel ve güncel bilgiyi de sunmaktadır.
Örneğin yurtdışında şu an terapistlerin verdiği psikolojik desteğin yapay zekalar tarafından verilip verilemeyeceğinin çalışmaları yapılmaktadır. Dolayısıyla gelecekte psikolojinin çalışma konularına psikolojiyi yapay zekaya öğretmek, entegrasyon sağlamak gibi konular dahil olabilir. Bu alanı seçecek veya alandan mezun olacak bireylerin bu detayları biliyor olması çalışma konularını farklılaştırmalarına yarayabilir. Henüz kimsenin üzerinde çalışmadığı konularda araştırmalara, projelere katılarak öncü isimlerden olabilirsiniz.
Aba psikoloji uzmanları her yaştan danışanına akademik, mesleki danışmanlık sunuyor. Psikoloji mezunları ve diğer tüm meslek grupları da çalışma konularımız içerisinde yer alıyor. Stratejik yetenek yönetimi çalışmamız ile kariyerinizi size en uygun şekilde planlıyoruz. Ayrıca uyguladığımız IQ, EQ, dikkat, algı, yetenek ve kişilik testleriyle danışanlarımızın potansiyellerini keşfediyoruz.
