Pedagog ve çocuk psikoloğu arasındaki farklar çoğu ebeveyn tarafından bilinmemektedir. Çocuk psikiyatri alanı da merak edilmektedir. Aileler özellikle çocuklarını bir uzmanla görüştürmeye ihtiyaç duyduklarında tercih yapmakta zorluk yaşamaktadır.
Aileler söz konusu çocukları olduğunda tüm seçimlerinde en iyiyi tercih etmeye özen gösterirler. Bu özen özelliklede söz konusu çocuğun hayatına doğrudan etki edecek konularda daha da ön plana çıkmaktadır. Okul, öğretmen, doktor, psikolog, psikolojik danışman gibi. Çünkü tüm bu saydıklarımız çocuğun gelişiminde aile ve kimi zaman aileden çok daha büyük etkilere sahiptir.
Çocuğun gelişiminin doğru yönlendirilmesinde, varsa yaşadığı zorlukların üstesinden gelinmesinde, doğru teşhis ve tedavinin uygulanmasında doğru kişilerle çalışmak oldukça önemlidir. Bu nedenle aileler çoğunlukla seçim yaparken zorlanmakta, referans aramakta bu süreçte de kimi zaman geç kalabilmektedirler. Oysa çocuklarla ilgili pek çok konu ihmal sonucunda tedavi süresinin uzamasına neden olmaktadır.
Tedavinin uzamasının yanı sıra çocuğun çocukluk yılları da pek çok alanda zorlanım yaşadığı yıllara dönüşmektedir. 2 yaş itibariyle çocukların benlik gelişimi başlamaktadır. 2 yaş sendromu, tuvalet eğitimi, kardeş kıskançlığı, okul fobisi ve benzeri çocukluk çağı sorunları görülmektedir. Bu nedenle ailelerin çocuk psikolojisi üzerine bilgi edinme ihtiyacı artmaktadır.
Pedagojik kitaplar, deneyimli başka ailelerin önerileri bir noktaya kadar ailelerin ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Ancak başa çıkmakta ve yönetmekte zorluk yaşanan çocukluk çağı problemlerinde ailelerde profesyonel destek ihtiyacı doğmaktadır. İhtiyaç halinde ise ailelerin sorduğu ilk soru “çocuğumu hangi uzmana götürmeliyim?” olmaktadır.
Peki çocuğun yaşadığı ve ailenin farkına vardığı bu sorunu bir pedagog mu, çocuk psikoloğu mu yoksa çocuk psikiyatristi mi çözebilir? Bu 3 ayrı branş birbirinin işini yapabilir mi veya hangi noktalarda birbirlerinden ayrılır? Uzman seçerken aileler en çok nelere dikkat etmelidir? Yazımızda tüm bu konularla ilgili merak ettiklerinize ulaşabilirsiniz.
Pedagog, Çocuk Psikoloğu ve Çocuk Psikiyatristi Kimdir?
Halk arasında sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da pedagog ve çocuk psikoloğunun iş tanımı aynı değildir. Dolayısıyla yaptıkları iş gibi aldıkları lisans eğitimleri de birbirinden farklıdır. Çocuk psikiyatristleri de çocukla çalışmasına rağmen görev, yetki ve uygulama açısından oldukça farklıdır.
Pedagog Kimdir, Ne İş Yapar?
Pedagog, kelime anlamı itibariyle eğitim bilimcidir. Ülkemizde 1982 yılı öncesinde üniversitelerde Pedagoji bölümü yer almaktaydı ve buradan mezun olanlara pedagog unvanı verilmekteydi. Bu unvan günümüzde hala kullanılsa da 1982’de çıkan yasa ile artık pedagoji mezunu verilmemektedir. Dolayısıyla çocuk eğitim bilimcisi anlamına gelen bu unvana sahip bireyler bir psikolog veya psikiyatrist değildir. Çocuklarda görülen psikolojik problemlerle çalışma yetkileri yoktur.
Günümüzde pedagog olmak için doğrudan eğitim alınabilecek bir lisans programı bulunmamaktadır. Öncelikle üniversitelerin Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik veya Çocuk Gelişimi bölümlerinden lisans derecesi ile mezun olunmalıdır. Ardından psikoloji bölümünde yüksek lisans veya doktora yapılması gerekmektedir.
Pedagoglar okul ortamında psikolojik danışman ve rehber olarak çalışabilirler. Öğrencilerin eğitim süreçlerinin daha verimli olması için çalışmalar yaparlar. Uyguladıkları test ve envanterlerle öğrencilerin bilişsel gelişimlerini takip edebilirler. Dikkat dağınıklığı, uyum ve davranış sorunları, çocukluk çağı sorunlarıyla ilgili tespitlerini aile, öğretmen ve okulla paylaşabilirler. Böylece tanı ve tedavi için aileyi erkenden yönlendirebilirler.
Ailelere, öğretmenlere çocukla nasıl iletişim kurulması gerektiğiyle ilgili rehberlik yapabilirler. Okul çağı sorunlarına yönelik çocukla çalışabilirler. Bireysel çalışmaların yanı sıra grup çalışmaları yapabilirler. Eğitim materyallerini, kitapları, afişleri, öğrencilere sunulan basılı veya dijital tüm içerikleri pedagojik açıdan değerlendirebilirler. Resmi kurumlar için rapor hazırlayabilirler. Okul öncesi eğitim kurumlarında, özel sektörde, okullarda ve KPSS’ye girerek devlet kurumlarında çalışabilirler.
Çocuklara ve ailelere danışmanlık yapabilir, eğitimler verebilirler. Sertifikasyonuna katıldıkları testlerin uygulayıcısı olabilirler. Çocuklarda Mahremiyet Eğitimi, Çocuklarda Sosyal Beceri ve Ailenin Etkisi, Çocuklarda Regresyon ve Nedenleri ve Başarılı Çocuklar Yetiştirmek İçin Ödüllendirme Nasıl Olmalı? yazılarımızdan da faydalanabilirsiniz.
Çocuk Psikoloğu Kimdir, Ne İş Yapar?
Pedagog ile çocuk psikoloğunun sıklıkla karıştırılması gibi çocuk psikoloğu ile çocuk psikiyatristleri de karıştırılmaktadır. Çocuk psikoloğu ile psikiyatristi eğitim alt yapıları, yetki ve uygulama alanları açısından farklılık göstermektedir.
Çocuk psikoloğu olmak için üniversitelerin Eğitim veya Fen Edebiyat fakültelerinden mezun olmak gerekir. Ardından mutlaka çocuk gelişimi ve gelişim psikolojisi üzerine yüksek lisans ve/veya doktora yapmak gerekmektedir. Psikiyatristler ise tıp fakültesinden mezun olmaktadır ve bu noktada da en önemli ayrışma sağlanmaktadır. Çocuk psikoloğu tanı koymaz veya tedavi amacıyla ilaç yazamaz. Tanılama ve ilaç tedavisi çocuk psikiyatrisinin yetkisindedir.
Çocuk psikologları bireysel görüşme, aile görüşmesi yapabilir. Oyun terapisi, resimlerle çalışma, kum terapisi, test ve envanter uygulamaları ile çocukla çalışabilir. Kukla, masal terapi gibi yardımcı çalışmalardan faydalanabilir. Psiko eğitim ve psikoterapi uygulamaları yapabilirler. Bu nedenle çocukla ilgili tüm psikolojik süreçlerde aileler çocuk psikoloğu ile görüşebilir. Eğer psikiyatrik bir tedavi gerekliyse psikolog, psikiyatrist yönlendirmesi yapacaktır.
Aynı şekilde psikiyatristler de çoğunlukla tanılama sonrasında ilaç tedavisi ile birlikte psikoterapi için çocuk psikoloğuna yönlendirme yapacaktır.
Çocuk psikoloğu hangi konular üzerine çalışır;
- Bağlanma sorunları,
- Ayrılık anksiyetesi,
- Okul fobisi,
- Alt ıslatma sorunları (Enürezi, Enkoprezi)
- Kardeş kıskançlığı,
- Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite,
- Öğrenme güçlükleri,
- Uyum ve davranış problemleri,
- Kaygı ve korkular,
- Yas,
- Sözel, fiziksel, duygusal ve cinsel İstismar,
- Benlik gelişimi, özgüven, özsaygı üzerine çalışmalar,
- Psikolojik konuşma bozuklukları,
- Tikler,
- Yeme bozuklukları,
- Uyku bozuklukları,
- Boşanmış aile ve çocuk,
- Hatalı ebeveyn tutumları,
- Aile içi iletişim kazaları ve şiddet,
- Travma,
- Akran zorbalığı,
- Sosyal anksiyete,
- Tırnak yeme,
- Depresyon,
- Okul başarısızlıkları,
- Gelişim dönemlerine yönelik sorunlar, 2 yaş sendromu, tuvalet eğitimi, memeyi bırakma, yatak ayırma gibi. Çocuklarda Tuvalet Eğitimi ve Ailelere Öneriler, Kıyaslama ve Rekabet Çocukları Nasıl Etkiliyor? Yazımızdan da faydalanabilirsiniz.
Sınav kaygısı gibi bebeğe, çocuğa ve ergene yönelik tüm konularla çocuk psikoloğu çalışabilir. Bu konuların büyük bir kısmı pedagog eşliğinde de çalışılabilir. Ancak peadagogların çalışma alanı danışmanlık ve eğitim üzerinedir. Psikolojik teşhis ve tedavi için mutlaka çocuk psikoloğu ile çalışılmalıdır. İlaç tedavisi ise sadece psikiyatrlar tarafından yapılabilmektedir.
Çocuk psikologları okul öncesi eğitim kurumlarında, okullarda, hastanelerde çalışabilmektedir. Rehberlik ve araştırma merkezlerinde, rehabilitasyon merkezlerinde ve çocuk esirgeme, sosyal hizmetler gibi devlet kurumlarında çalışabilmektedirler. Kendi danışmanlık merkezlerini açabilir, bir psikiyatrist eşliğinde de çalışabilirler.
Oyun Terapisi ve Çocukluk Çağı Problemleri ve Çocukluk Depresyonu İhmal Edilmemeli!, Fiziksel, Duygusal, Sözel Şiddete Maruz Kalmak Çocuğun Dünyasını Nasıl Etkiliyor? Yazılarımızdan da faydalanabilirsiniz.
Çocuk Psikiyatristi Kimdir, Ne İş Yapar?
Pedagog ile çocuk psikiyatristi arasında oldukça büyük farklar bulunmaktadır. Çocuk psikiyatristi tıp eğitimini tamamlamış ve ardından çocuk-ergen ruh sağlığı alanında uzmanlaşmış kişidir. Çocuğun ruhsal, bilişsel, akademik ve sosyal alanlardaki tüm zorlukları çocuk psikiyatrisinin kapsamındadır. Çocuk psikologları da bu kapsamda çalışmaktadır ancak psikiyatristin en önemli farkı gerekli olması halinde reçete yazabilecek yetkiye sahip olmasıdır.
Tanı koyma ve ilaç yazma yetkisi sadece psikiyatriste aittir. Çocuk psikiyatri doktoru aynı zamanda tanı koymak için klinik gözlemin dışında kan tahlili, radyolojik tetkik ve görüntüleme talep edebilir. Hastanede yatış kararı alabilir. Çocuğun eğitim şekline veya alması gereken raporlara yönelik resmi yazı yazabilir, yönlendirme yapabilir. Psikiyatrist psikoterapi eğitimi alması halinde tanı ve ilaç tedavisinin yanı sıra psikoterapi de uygulayabilir.
Psikiyatristlerin tanı koyduğu ve sıklıkla çalıştığı konular aşağıdaki gibidir. Gerekli durumlarda çocuk psikoloğu ile ortaklaşa çalışmaktadırlar.
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
- Otizm
- Teknoloji ve internet de dahil olmak üzere tüm bağımlılık türleri
- Depresyon
- İntihar düşünceleri ve girişimleri
- Kaygı (sosyal anksiyete, sınav kaygısı gibi)
- Yalan söyleme hastalığı
- Travma
- Fobiler
- Psikosomatik şikayetler
- Uyum ve Davranış Bozuklukları
- Öğrenme bozuklukları (Disleksi vb)
- Obsesif kompulsif bozukluk (takıntılar)
- Tik bozukluğu
- Okul fobisi
- Kişilik sorunları
- Uyku sorunları
- Gelişimsel gerilik
- Alt ıslatma, dışkı kaçırma, organik olmayan kronik kabızlık (Enkoprezis, Enürezis)
- Yeme problemeleri (Anoreksiya, bulimia gibi)
- Konuşma bozuklukları (Kekemelik, geç konuşma vb)
- Akran zorbalığı
- Cinsel gelişim ve cinsel kimliğe yönelik, cinsellikle ilgili sorunlar
- Dissosiatif bozukluk
- Zeka geriliği
- Üstün zekalılık
- Psikoz (şizofreni vb) ve bipolar bozukluklar
- Genetik kökenli psikolojik rahatsızlıkların takibi ve teşhisi
Düşük Akademik Başarının Nedeni Öğrenme Güçlüğü Olabilir, Öğrencilikte Obsesif Kompulsif Bozukluk yazılarımızı da okuyabilirsiniz.
Pedagog, Psikolog ve Psikiyatrist Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Özellikle büyük şehirlerde çocuklar apartman dairelerinde akranlarından uzakta sınırlı sosyal etkileşim içerisinde büyümektedir. Çoğunlukla anne ve babanın çalışıyor olması, çocuklarla beraber geçen zamanın azalmasına neden olmaktadır. Aileyle yeterli zamanı geçiremeyen, akranlarıyla sosyalleşemeyen, teknoloji ve dijital kaynakların etkisi altında kalan çocukların psikolojik destek ihtiyacı duyması kaçınılmazdır. Bu nedenle ailelerin erken yaşlardan itibaren çocuklarına psikolojik destek sunması önemlidir.
Bir çocuğun psikolojik destek alması için büyük sorunlarının, uyum ve davranış problemlerinin, travmalarının olması gerekmez. Çocuğun güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi, ilgi, beceri alanlarının keşfedilmesi, gelişiminin desteklenmesi için de gereklidir. Kimi zaman ailenin karakteristik özellik olarak ele aldığı davranışlar psikolojik sorunların belirtisi olabilir.
Ailenin gözünden kaçan pek çok konu psikolojik destek sonrası açığa çıkabilmektedir. Bu nedenle ihtiyaç olsun veya olmasın çocukların düzenli olarak psikolojik danışmanlık hizmetinden faydalandırılması önerilmektedir. Bu doğrultuda okul öncesi kurumlarda ve okullarda yer alan psikolojik danışman ve psikologlardan destek alınabilir. Belediyelerde, özel hastanelerde, devlet hastanelerinde, özel danışmanlık merkezlerinde görev alan pedagog ve/veya psikologlardan destek alınabilir.
Ancak aileler mutlaka bir uzman seçerken uzmanın eğitim geçmişine, çalışma alanlarına ve mesleki tecrübesine bakmalıdır. İyi bir pedagog, psikolog veya psikiyatrist iyi bir eğitimin dışında danışanına güven veriyor olmalıdır. Özellikle ücretli danışmanlık alınacaksa mutlaka uzmanla ön görüşme yapılmalı ve çocuğun problemi onun çalışma alanını kapsıyor mu öğrenilmelidir. Bu ön görüşme maddi kayıp yaşamamak ve zaman kaybetmemek için önemlidir.
Ayrıca çocuğun da birden fazla kişiyle görüşmesinin, tekrar tekrar aynı sürece maruz kalmasının önüne geçilir. Her uzmanın çalışma konusu ve çalışma grubu farklı olabilir. Bir pedagog ağırlıklı okul öncesi grubuyla çalışırken diğeri okul çağı çocuklarına yönelik daha deneyimli olabilir. Dolayısıyla bilgi sahibi olmak tedavi sürecinde yetkin olmak için yeterli değildir.
Pedagog, psikolog veya psikiyatrist arayışı içerisindeyseniz ön görüşme için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Aba Psikoloji olarak uzman kadromuzla danışanlarımıza ihtiyaç duydukları konularda psikolojik destek sağlıyoruz. Uyguladığımız IQ, EQ, dikkat, algı, yetenek ve kişilik testleriyle çocuk, genç ve yetişkin danışanlarımızın potansiyellerini keşfediyoruz. Kullandığımız psikolojik yöntemlerle danışanlarımızı daha iyi akademik sonuçlar alabilecekleri şekilde yönlendiriyoruz.
