Metacognition diğer bir adıyla üstbiliş, eğitim alanında son yıllarda hızla gelişmeye başlamış bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Metacognition yönteminin bu kadar çok kabul görmesinin en önemli sebebi, aktif bir öğrenme sürecinin gerçekleştirilmesinde önemli rol oynaması. Böylece bu yöntem kullanılarak öğrencilere, planlama ve değerlendirme becerileri kazandırılıyor ve sonunda öğrenme süreci güçlendirilebiliyor.
Son zamanlarda yapılan araştırmaların sonuçlarına göre de, metacognition stratejilerinin öğrencilere pek çok beceriyi kazandırdığı bilimsel olarak kabul ediliyor. Çünkü, öğrencilerin aktif düşünmesini sağlarken iyi bir öğrenme deneyimi sunuyor.
Metacognition nedir?
En genel tanımıyla;
- öğrencinin bilişsel süreçlerini yönlendirmesi,
- bir sorun karşısında buna yönelik planlama yapması,
- izleme ve değerlendirme yöntemlerini kullanabilmesi ve
- kendi bilişsel yapısına ilişkin farkındalık kazanması temeline dayanan öğrenme stratejisidir.
Metacognition yöntemiyle öğrenen çocukların özgüven düzeylerinin daha yüksek ve öğrenme motive oldukları ortaya çıkıyor. Bunun sonucunda akademik performanslarının da daha iyi olduğunu görüyoruz. Bu yönleriyle, bu yöntem öğrenme sürecini destekleyip güçlendiriyor.
Metacognition Yöntemiyle Öğrenme
Metacognition yöntemi ile öğrenme, bireylerin üstbilişsel düşünmesini sağlama ve üst düzeyde düşünme becerisi kazandırma yönünden oldukça etkili bir stratejidir. Bireyin bilgiyi kazanma ve onu işlemesinin farkında olmasına yardımcı olur. Örneğin, bireyin en etkili öğrenme süreçlerinin hangi zaman diliminde olduğu noktasında bunu keşfini sağlar. Sabahları zihinsel performansının daha iyi olduğunu keşfeden öğrenci, daha etkili ve verimli bir öğrenme için bunu kullanır.
Metacognition yöntemi, öğrencinin iş, ödev ve diğer görevlerinde ihtiyaç duydukları hakkında farkındalık kazanmasına yardımcı olur. Örneğin, hikaye kitabının özeti ve proje ödevi olan öğrenci, hangi çalışmanın zorluğunu ve ne kadar zaman alacağını hesaplayarak çalışmalarını bu doğrultuda yönlendirir. Aynı şekilde, işyerinde farklı türden görevleri olan bir çalışan, görevlerin zorluğu, görevlerin alacağı zaman gibi faktörleri düşünerek en iyi performansını göstermeye çalışır.
Bu yöntem bireyin öğrenmeye ilişkin stratejilerinin ne zaman ve nerede kullanacağı ile ilişkili bilgi sunar. Örneğin, dil öğrenmeye çalışan bir kişi nerede, hangi koşullarda, hangi yöntemlerle, hangi eğiticilerle ve hangi uygulamalarla nasıl bir yol izleyeceğine dair tasarım oluşturur. Tüm bu metabilişsel yöntemler öğrenme sürecinin zamanlanması, planlanması, öğrenme deneyiminin kazandırılması ve güçlendirilmesi noktasında destek olmaktadır.
