Aileler okul ve akademik yaşamlarında daha iyi yerlere gelebilmesi için tüm olanaklarını kullanarak çocuklarına destek vermeye çalışırlar. Ancak çocukların akademik başarı gösterebilmek için ailelerinden beklentileri çok daha basittir; çocuklar koşulsuz sevilmek, saygı görmek, kendi kararlarını verebilmek ve anlaşılmak isterler.
Aileler çocukları için en iyisini isterken farkında olmadan çocuklarını mutsuz ve başarısız olacakları bir geleceğe hazırlıyor olabilirler.
Çocukların Arzu ve İsteklerine Saygı Duymak Akademik Başarıyı Artırıyor
Çocukların akademik başarısında ailenin rolü çocuğun arzu ve istekleri karşısında gösterdiği tutuma göre şekillenmektedir. Aile içerisinde akademik hayata dair planlarını, geleceğe yönelik isteklerini paylaşabilen çocukların akademik başarı elde etmeleri daha kolay oluyor. Eğer aile çocuğun hedef ve hayallerini gerçekçi bulmuyor ya da yeterli görmüyorsa çocuklar aile içerisinde arzu ve isteklerini dile getirmemeye başlıyor. Üstelik ailenin bu yaklaşımı çocukların başarısızlık algısı geliştirmesine ya da performans kaygısı duymasına da neden oluyor.
Geleceğin Başarılı Bireyleri Bugünün Sorumluluk Alabilen Çocuklarıdır
Ailelerin akademik başarıdaki rolü çocuklarına verdikleri sorumluluk alma fırsatı ile doğru orantılıdır. Küçük yaşlardan itibaren sorumluluk almayı öğrenen çocuklar, yaptıklarının sonuçlarına katlanmayı öğrenmekte ve koşullarını iyileştirmek için daha büyük istek duymaktadırlar. Sorumluluk alabilen çocuklar başarı ve başarısızlıklarının getirilerini daha kolay idrak etmekte ve ailelerinin söylemesine gerek kalmadan ders çalışmaktadır. Gençlerde sorumluluk bilinci oluşturabilmek için; yaş dönemine ve gelişim düzeyine uygun sorumluluklar vermek, kendi kararlarını verebilme konusunda desteklemek, aldıkları kararların sonuçlarını düşündürmek gerekmektedir.
Çocuğunuzun İlgi ve Yetenek Alanlarını Bilin
Çocuğunun ilgi ve yetenek alanlarını bilen ailelerin çocuklarında akademik başarı daha yüksek. Çocuğunun İlgi ve yetenekleri üzerine bilgi sahibi olan aileler, kariyer yolculuğunda çocuklarına çok daha bilinçli rehberlik etmekte, ilgi, yetenek ve gelişim alanlarıyla uyumlu meslekler seçmelerinde çocuklarını doğru yönlendirebilmektedir.
Akademik hayatında İlgi alanları ve yetenekleri ile uyumlu şekilde ilerleyen çocuklar kendilerini çok daha iyi ifade edebilmekte ve daha başarılı olmaktadırlar. Bu farkındalık ile yönlendirilen çocuklar okul ve kariyer hayatlarında çok daha mutlu ve verimli çalışmaktadırlar.
Aileler çocuklarının ilgi ve yetenek alanlarını yeterince iyi bilmiyorlarsa ya da çocuklar aileye ilgilerini çok fazla gösteremiyorsa mutlaka kariyer danışmanlığı alınmasını öneririz.
Gerçekçi Beklentiler Edinin
Ailelerin gerçekçi beklentiler içerisinde olmaması çocuklarda akademik başarısızlığa, sınav kaygısına, düşük benlik algısına ve daha pek çok olumsuz etkiye neden olabilmektedir. Çocuğun potansiyeli ile uyumlu olmayan aile beklentileri çocuklarda düşük başarı ve kaygının yanı sıra yanlış tercihler yapmalarına da neden olabilmektedir. Çocuklar ailelerini üzmemek için onların beklentilerini karşılayacak seçimlere yönelirken ömür boyu başarısızlık ve tatminsizlik içerisinde debelenecekleri bir seçime de yöneliyorlar.
Çocuklarınız sizin için çok kıymetli ve tüm çabanız onların daha iyi koşullarda yaşayabilmesi. Ancak sizin hayal ettiğiniz daha iyi koşullar için çocuğunuza yaptığınız yönlendirme onu çok daha zor koşullar içerisine sokuyor olabilir.
Ona Zaman Ayırın, İlgilenin
Çocuklarda akademik başarı ailelerin çocuklarıyla ne kadar verimli zaman geçirdiğiyle de paraleldir. Çocuklarınızla keyifli zaman geçirmek, onlarla oyun oynamak, aktivitelere katılmak, dışarı çıkmak, sohbet etmek bağlarınızı kuvvetlendirecektir. Ailesiyle beraber zaman geçiren, birlikte eğlenen, ortak paylaşımlarda bulunan çocuklar çok daha mutlu ve başarılı çocuklardır.
Çocuklarınızın bakımıyla, beslenme ve uyku düzenleriyle ilgilenin. Elinizin hala üzerlerinde olduğunu, ihtiyaç duyduklarında istedikleri sürece yardımcı olacağınızı çocuğunuza hissettirin. Ailelerinin yanında olduğunu hisseden çocuklar kendilerini çok daha değerli ve güçlü hissetmektedir.
İhtiyaçlarını Fark Edin Onları Dinleyin
Akademik başarı aile ile sağlıklı iletişim kurabilmeyi de gerektirir. Ne kadar güçlü bağlarınız olursa olsun çocuğunuz kendisini konuşarak ifade etmekten çok hoşlanmıyor olabilir ya da fark edilmeyi bekliyor olabilir. Çocuklarınızı yeterince iyi gözlemliyorsanız size ihtiyaç duydukları anları fark etmeniz çok zor olmayacaktır. Kaygılı, stresli ya da düşünceli olduklarında onlara mutlaka konuşma fırsatı verin. İşinizi bırakıp zaman ayırmak, orada onun için olduğunuzu hissettirmek çok önemli. Yine günlük sohbetler etmek, keyif aldığı şeyler üzerine konuşmakta iletişiminizi geliştirecek ve konuşma ihtiyacının bir alışkanlık haline dönüşmesine yardımcı olacaktır. Siz çocuğunuza konuşmak için fırsat ayırdıkça o artık adım beklemeden sizinle konuşabilir hale gelecektir.
Evdeki Huzuru Koruyun Demokratik ve Hoşgörülü Bir Ebeveyn Tutumu Sergileyin
Bu tutumun egemen olduğu aile yapılarında çocuğun erken yaşlarından itibaren evde söz hakkı vardır. Aileyi ilgilendiren her konuyla ilgili karar alınırken çocuğunda fikri sorulur. Kendisiyle ilgili yapacağı seçimlerde çocukluktan itibaren karar vermeye teşvik edilir. Yapılan hatalar cezalandırılmak yerine sonuçları değerlendirilir ve telafi etmek için neler yapılabileceği konusunda rehberlik edilir.
Bu tür bir ailede yetişen çocukta akademik başarı daha yüksektir. Çocukların özgüvenleri tamdır ve sosyal ilişki kurarken sorun yaşamazlar. Küçük yaşlardan itibaren sorumluluk alma, sebep-sonuç ilişkisini kurma becerileri geliştiği için bu çocuklar ders çalışmak konusunda kendi iç motivasyonlarını sağlayabilir. Dolayısıyla bu çocukların yüksek akademik başarı olasılığı da daha fazladır.
Bu ebeveyn tutumuyla uyuşmayan bir ana baba davranışınız var ise ebeveyn tutumlarınızı araştırabilir, neleri düzeltmeniz gerektiği noktasında bilgi edinebilirsiniz. Aile danışmanlığı hizmetinden faydalanmakta siz ve çocuğunuz için olumlu sonuçlar getirecektir.
Yaşam Kalitenizi Artırın
Akademik başarıda ailenin rolü düşünüldüğünde beslenme, uyku, fiziksel egzersiz gibi kişinin yaşam kalitesini artıran alışkanlıkların ne derece sağlıklı ve düzenli olduğu da önemlidir. Çocuklar ailelerini rol model alırlar ve dolayısıyla sağlıksız beslenen bir ailede çocuğun da iyi beslenmesi çok mümkün olmayacaktır. Çocuğunuza iyi bir rol model olabilmek için beslenme şeklinizde düzenleme yapmanız, uyku düzeninize, egzersiz sıklığınıza önem vermeniz çocuklarınız için faydalı olacaktır. Yine alkol, madde, sigara kullanımı da çocukların aile içinde ya da arkadaş gruplarında edindikleri alışkanlıklardır.
Alışkanlıklarınızı Gözden Geçirin
Televizyon karşısında geçen zaman, internet kullanımının sıklığı ve içerik kalitesi, telefon kullanımı gibi zamanımızı yönetmemizi zorlaştıran araçları kullanım sıklığınızı da gözden geçirmelisiniz. Sizin alışkanlıklarınız çocuklarınızın da alışkanlığı haline gelecektir. Özellikle gelişim ve öğrenme sürecindeki çocukların ekran karşısında geçirdiği zaman kısıtlı tutulmalıdır. Akademik başarı elde edebilmek için ailelerin de zamanı etkili kullanması ve dikkat dağıtıcı unsurlara ayırdıkları zamanı iyi yönetebilmesi gerekir.
Koşulsuz Sevin, Ödülle Cezalandırmayın
Anne babalar bazen çocuklarını motive etmek için sevgilerini ödül olarak sunabilirler. Bu ilişki bir süre sonra “Ne kadar başarı, o kadar sevgi” haline gelebilir ve çocuklar başarılı olmazsam ailem tarafından sevilmem korkusu duyabilirler. Ailenin koşulsuz sevgisini kaybettiğini hisseden çocuk kırıklığa uğrar. Üstelik koşulsuz sevildiği tek ortamı da kaybetmiş olur. Çocuğun özgüvenini ve kendine saygısını en çok zedeleyen nedenlerden biri bu tür koşula bağlı aile ilişkileridir. Çocuk başarı düzeyi ne olursa olsun, anne babası tarafından sevildiğini hissetmek ister.
Akademik başarı karşısında çocuğa verilen ödüllerde de bir süre sonra çocuğun başarmaktan mutlu olmamasına neden olacaktır. Çocuğu motive edebilmek için her seferinde daha değerli ödüller sunmak gerekir ve bunun sonu yoktur. Çocuğun ödüllendirilmeye ihtiyaç duymaksızın başarılı olmaktan mutluluk duyması sağlıklı olandır. Çocuklar başarı için kendi iç motivasyonlarını sağlayabilmeli “Derslerime çalışıyor, öğrenmek için emek harcıyor ve emeğimin karşılığını alıyorum. Başarılı olmak beni düzenli çalışmam için motive ediyor” diyebilmelidir.
Başarısızlıkları Başarıya Giden Yolda Araç Olarak Gösterin
Çocuklarımızın her zaman başarılı olmasını beklemek çok gerçekçi bir hedef değil. Başarısız oldukları zamanlarda olacak. Önemli olan verdiğimiz tepkilerde çocuklarınızın başarısızlıklarından ders alarak kendilerini geliştirmelerinde motive edebilmek olmalı. Başarısız olmak her çocuğu belli düzeyde üzer, ailenin verdiği büyük ve negatif tepkiler ise bu üzüntüyü perçinler.
Çocuklarınız size başarısız bir sonuç ile geldiğinde kullanabileceğiniz yapıcı bir yaklaşım örneği verelim; “Başarılı olmayı istediğini ve bu sonuç için şu an üzüldüğünü biliyorum. Ancak bazen başarılı olabilmek için başarısız olmayı da bilmek gerekir. Nerelerde hata yaptığına bakıp eksiklerini tamamlarsan bir sonraki sınava daha iyi hazır olacaksın.” denilebilir. Burada anne baba kendi üzüntüsünden değil çocuğun neler hissettiğini anlayabildiğinden bahsetmiş ve ona çözüm önerileri sunmuştur. Bir çocuğun ihtiyaç duyduğu da ailesini üzmek değil, başa çıkamadığı bir zorluğun nasıl üzerinden gelebileceğini öğrenmektir.
Akademik başarı söz konusu olduğunda ailenin rolünün ne derece büyük olduğu klinik gözlemlerimizde ve yapılan alan araştırmalarında görülmektedir. Çocuklarınızla iletişim kurmakta zorlanıyor, akademik başarılarında iletişim ve yaklaşım modellerinizle olumsuz etkide bulunduğunuzu düşünüyorsanız psikolojik destek ve aile danışmanlığı için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
