Uzamsal akıl yürütme birçok konuda önemli bir etken olmasına rağmen dikkatten kaçmaya devam ediyor. Bu nedenle uzamsal akıl yürütme hakkında bilgi vermeyi önemli buluyoruz. Bu yazıda uzamsal akıl yürütmenin ne olduğu hakkında bilgi vermenin yanı sıra çocukların uzamsal akıl yürütmenin önemine de değineceğiz.
En genel tanımıyla uzamsal akıl yürütme bir şekli zihnimizde canlandırırken yaptığımız şeydir. Örneğin mimarlar ve mühendisler bir bina tasarlamaya başlarında uzamsal akıl yürütme ile işe başlarlar. Kimyagerler bir molekülü üç boyutlu olarak düşünürken uzamsal akıl yürütür. Diğer taraftan hepimiz farklı bir görsel bakış açısı geliştirirken aynı şekilde akıl yürütürüz.
Uzamsal akıl yürütme testleri arasında çok bilinenler iki şeklin aynı olup olmadığını sormak ya da bloklar yardımıyla belli bir şekli yeniden yaratmak sayılabilir. Aslında uzamsal akıl yürütmenin ne olduğu sorusunu yanıtlarken, neden önemli olduğu da ortaya çıkmış oluyor. Bu konudaki becerilerimizin; bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik gibi alanlarda başarılı olma olasılığımızı öngörebildiğine dair bilimsel araştırmalar bulunuyor.
Sayı duyusu ve uzamsal düşüncenin gelişimi birbiriyle yakın bir ilişki içinde. Uzamsal ilişkileri görselleştirmede başarılı olan çocuklar, ilk okulda daha güçlü aritmetik becerisine sahip. Sadece STEM alanlarında değil, erken uzamsal beceriler küçük çocukların okuma becerisiyle ilgili de ipuçları veriyor.
Çocukların uzamsal becerileri geliştirilebilir mi?
Uzamsal zekanın, genellikle biyolojik olarak belirlenmiş olduğu düşünülür. Ancak görünen o ki, bu düşünce yalnızca gözlemlenen cinsiyet farklarına dayanıyor. Diğer taraftan bu farkların temelde, oyunlardan okul sıralarına kadar çocuklara verilen eğitimle bağlantılı olduğu çoktan ortaya çıktı. Yapılan pek çok çalışma bunu destekliyor.
Örnek vermek gerekirse 2008 yılında Rebecca Wright ve arkadaşlarının yürüttüğü çalışma kapsamında Harvard’da 38 gönüllü ile bir araya gelindi. Başlangıçta yapılan testlerin sonucunda uzamsal düşünce konusunda cinsiyete dayalı farklar görüldü. Ancak bu çalışmayı farklı kılan bu sonucu nihai sonuç olarak görmektense bir adım ileri götürmek oldu.
Katılımcılar 21 günlük bir eğitimin ardından tekrar uzamsal becerilerinin ölçüldüğü bir teste tabi tutuldu. Sonuç olarak, cinsiyete dayalı fark ortadan kalkmıştı. Bu sonuçlar, iki konuda sevindirici. Birincisi, yakın zamana kadar kız çocuklarının başarılı olamayacağı önyargısıyla uzaklaştırıldığı STEM alanlarında başarılı olmanın biyolojik olarak cinsiyetle ilişkili olmadığı anlaşılmış oldu. Diğer taraftansa, cinsiyet önemli olmaksızın uzamsal becerilerin 21 gün gibi kısa süreli bir eğitimin ardından bile geliştirilebileceği ortaya çıktı.
Pozitif olun
