Kariyer planlaması yaparken nelere dikkat edilmesi gerekiyor? Hangi alanlar yükselişte? Hangi meslekler geleceğin meslekleri olarak görülüyor? Öğrenciler bölüm seçimi ve üniversite seçimi yaparken nelere dikkat etmeli? Dijital dönüşüm mesleklerin geleceğini nasıl etkiliyor?
Son dönemlerde alternatif enerji, yeşil teknoloji, data analizi gibi alanlarda önemli değişimler olduğu görülüyor. Dijital dönüşüm hemen her alanı etkisi altına alıyor. Elbette meslekler alanları da bu dönüşümden etkileniyor. Meslekler yeniden yapılanıyor, şekil değiştiriyor, değer kaybediyor ya da değer kazanıyor. Bu noktada; öğrencilerin gerek lisans gerek lisansüstü eğitim söz konusu olduğunda seçimlerini dikkatle yapmaları gerekiyor. Bu anlamda hem bölüm seçimi hem de üniversite seçimi yaparken iyi bir değerlendirmeye ihtiyaç duyuluyor.
Kariyer Planlaması Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Kariyer planı yaparken öncelikle doğru bir eğitim planlamasına ihtiyaç duyuluyor. Öğrencilerin tercih ettikleri bölümlerin hangi konumda olduğunun dikkatle değerlendirilmesi gerekiyor. Aynı zamanda bölümlerin gelecekte hangi noktada olacağına bakılması önem taşıyor. Son dönemlerde blockchain gibi teknolojilerin ön planda yer aldığı görülüyor. Öğrencilerin yetkinliklerinin bu alanlarda yapılandırılması kariyer süreçleri için önemli bir avantaj sağlıyor.
Aynı zamanda tasarım alanının bir süredir yükselişte olan alanlar arasında yer aldığı görülüyor. Araştırmalara göre 13 insandan birinin tasarım becerilerine sahip olduğu biliniyor. Tasarım becerisine sahip olan öğrencilerin tespit edilerek doğru alanlara yönlendirilmesi önem taşıyor. Kariyer planlaması sürecini doğru ilgi alanları ve yatkınlıklar doğrultusunda yönetmek gerekiyor. Tasarım ve teknolojinin birleştiği alanların geleceğin meslekleri arasında önemli bir yere sahip olacağı öngörülüyor. Oyun teknolojileri bu alanlardan biri olarak kabul ediliyor.
Bilişim teknolojileri günümüzde dünyada en fazla alanı yönlendiren sektörlerden biri olarak kabul ediliyor. Bu anlamda, yapay zeka, data science ve makine öğrenmesinin çok önemli bir noktaya geldiği görülüyor. Bu durumun hem lisans hem de yüksek lisans düzeyinde geçerli olduğu biliniyor. Bu nedenle bu alanların çok dikkatle seçilmesi gerekiyor. Bununla birlikte; Analytics, Visual VR/AR gibi alanların da dijital dönüşümün etkisiyle değişime uğramaya başladığı görülüyor.
Dijital medya ve pazarlama öne planda yer alan bir başka alan olarak karşımıza çıkıyor. Günümüzde yükselişte olan ve gelecekte yükselişte olacak alanlar arasında yer alıyor. Oyun sektöründen, tıbbi araçlara kadar dijital medya ve pazarlamanın etkilerini görmek mümkün olabiliyor.
Kariyer Planlaması Sürecinde Ülke ve Okul Seçimi
Kariyer süreci planlanırkenbölüm seçimi kadar ülke ve okul seçimi de önem taşıyor. Her ülke ya da her üniversitenin her alanda uzmanlaşması mümkün olamıyor. Dolayısıyla doğru bölümü, doğru ülke ve üniversitede okuyabilmek kritik noktalardan birini oluşturuyor. Özellikle temel bilimler alanında öğrencinin okul seçimi önem taşıyor. Yüksek lisans ve doktora tercihlerinin dikkatle yapılması gerekiyor.
Geleceğin meslekleri arasında dört büyük mühendislik alanı yer alıyor. Bu alanlar, elektrik elektronik, makine, inşaat ve kimya mühendisliği olarak sıralanıyor. Ancak; kimya mühendisliğinin bir bölümünün artık tıp alanına kaydığı ve bu alanda değerlendirilebileceği görülüyor. Bu dört alanı seçecek öğrencilerin dijital dönüşümü ve mesleklerin geleceğini değerlendirerek seçim yapması önem taşıyor. Bu alanlarda hangi üniversitelerin ön plana çıktığına ve hangi avantajları sunduğuna dikkatle bakılması gerekiyor.
Sınav stresi başarıyı etkileyen en önemli unsurlardan biri olarak kabul ediliyor. Sınav kaygısı belirtileri fiziksel ya da psikolojik olarak ortaya çıkabiliyor. Peki; sınav stresiyle nasıl mücadele etmek gerekiyor?
Sınav öncesinde stres yaşamak son derece olağan bir durum olarak görülüyor. Ancak stres belirli bir seviyenin üzerine çıktığında başarıyı olumsuz etkileyebiliyor. Bu nedenle stres seviyesini kontrol altında tutabilmek önem taşıyor. Peki; sınav kaygısı belirtileri nelerdir? Stres, telaş, hızlı öfkelenme, ağız kuruluğu, odaklanma güçlüğü, unutkanlık gibi belirtilerle ortaya çıkabiliyor.
Bununla birlikte sınav stresinin; kalp çarpıntısı, sindirim sistemi sorunları, yeme bozukluğu gibi ciddi belirtileri de olabiliyor. Baş ağrısı, terleme, üşüme, yorgunluk gibi fiziksel belirtiler de sınav stresinden kaynaklanabiliyor.
Sınav Stresi Neden Ortaya Çıkar?
Sınav kaygısı nedenleri bireylere göre farklılık gösterebiliyor. Ancak hemen her öğrencinin sınav kaygısı ile mücadele ettiği biliniyor. Peki; sınav stresini tetikleyen unsurlar nelerdir? Nelere dikkat etmek gerekiyor?
Öncelikle; ebeveynlerin kıyaslamadan kaçınması gerekiyor. Öğrenci başkalarıyla kıyaslandıkça hissettiği baskı artıyor. Başarısız olma korkusu öğrencinin stres seviyesinin artmasına neden olabiliyor. Bu noktada ebeveynlerin tutumu önem taşıyor. Mükemmeliyetçi tavırlardan kaçınılması sınav stresiyle mücadelede önemli bir rol oynuyor. Başarısız olma ihtimalinin de var olduğunu ve bunun bir son olmadığını bilmek öğrencileri rahatlatıyor.
Bununla birlikte yetersizlik hissi kaygıyı tetikleyen nedenler arasında yer alıyor. Sınav kaygısı nedenleri arasında bulunuyor. Öğrencinin sınava dair kendini yetersiz hissetmesi stres seviyesini arttırıyor. Eksiklerini tamamlamak için yeterli zamanı kalmadığını düşünen öğrenci kaygıya kapılabiliyor. Hatta kaygı seviyesi olması gerekenin çok üstüne çıkabiliyor.
Sınav Stresi ile Mücadele Etmek İçin Neler Yapılmalı?
Peki; sınav stresiyle mücadele etmek için neler yapmak gerekiyor? Öncelikle düzenli ve yeterli çalışmak kaygının azalması konusunda öğrencilere yardımcı olabiliyor. Bu anlamda; bir çalışma programı yapmak ve bu programa sadık kalmak gerekiyor. Yeterli zaman varken çalışmaya başlamak, yetersizlik hissini ortadan kaldırmak için önemli bir adım olarak karşımıza çıkıyor. Zaman daraldıkça telaşa kapılan öğrencinin stres seviyesi de yükseliyor. Bu durum, bildiğini unutma, odaklanma problemi, kafa karışıklığı gibi sonuçlar doğuruyor. Bu anlamda iyi bir planlama stresle mücadelenin altın kuralları arasında yer alıyor.
Uyku düzeni ve yemek düzeni sınav stresi ile mücadelede önemli diğer unsurlar arasında yer alıyor. Sınav kaygısı ile başa çıkabilmek için yeterli uyku ve dengeli beslenmeye ihtiyaç duyuluyor. Uyku problemleri, dikkat eksikliği, odaklanma problemi gibi sorunları beraberinde getirebiliyor. Dengeli beslenmenin ise mental sağlık üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu biliniyor.
Düzenli egzersiz yapmak stres ile mücadele için önemli bir başka yol olarak karşımıza çıkıyor. Fiziksel aktivitenin mental sağlığı olumlu etkilediği biliniyor. Düzenli egzersiz yapmak, anksiyete, depresyon, panik atak gibi rahatsızlıkların önüne geçilmesinde önemli bir rol oynuyor. Stres seviyesini kontrol etme noktasında da önemli bir işleve sahip olduğu biliniyor.
Düzenli Yapılan Nefes Egzersizleri ve Meditasyon Stresi Azaltıyor
Sınav stresi ile mücadeleyi kolaylaştıran diğer unsurlar nefes egzersizleri ve meditasyon olarak karşımıza çıkıyor. Nefes egzersizleri veya meditasyon yapmak kaygı seviyesini kontrol altında tutma konusunda yardımcı olabiliyor. Böylelikle sınav kaygısının azalması da söz konusu olabiliyor. Nefes egzersizleri, kan basıncını dengelemeye yardımcı oluyor. Düzenli yapılan nefes egzersizleri, sindirim sisteminin düzene girmesini ve iç organların daha sağlıklı çalışmasını sağlıyor. Bu nedenle özellikle sınav öncesi süreçlerde nefes egzersizi ve meditasyondan yardım alınabiliyor.
Sınava odaklanmak başarı için büyük bir önem taşıyor. Ancak; küçük molalara ihtiyaç duyulabileceğini de unutmamak gerekiyor. Bu anlamda ders dışı aktivitelere zaman ayırmak kaygıyla mücadeleye yardımcı olabiliyor. Bazen ara verip, nefes almak; sınava odaklanmayı da daha kolay hale getirebiliyor.
Sosyal medya kullanımı ülkemizde ve dünyada oldukça yaygın. İnternet kullanan bireylerin neredeyse ikisinden birisinin en az bir sosyal medya hesabı bulunuyor. Sosyal medyaya ayrılan zaman ise yaşa, konuma, sosyal medya dışı faaliyet sıklığına göre değişiyor. Sosyal medya bireysel, sosyal, mesleki, alışveriş, reklam odaklı kullanılabiliyor. Bireylerin sosyal medyayı kullanma nedenleri ise ilgi ve ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebiliyor.
Sosyal medya kullanım süreleri arttığında özellikle çocuklar ve gençler için zararlı kabul ediliyor. Ebeveynler sosyal medyanın zararlarına odaklanırken olası avantajlarını göz ardı edebiliyor. Dolayısıyla sosyal medya da dahil olmak üzere internetli veya internetsiz olarak dijital kaynaklara ayrılan zaman sınırlandırılmaya çalışılıyor. Bu kaynakların sıklıkla dikkat dağıtıcı, zaman tüketici, sosyalliği kısıtlayıcı, öğrenmeyi engelleyici olduğu düşünülüyor.
Sosyal medya kullanımı ebeveynler tarafından ödül veya ceza olarak da kullanılabiliyor. Dijital kaynaklarla, internet ve beraberinde gelen sosyal medya hesaplarıyla günümüz ebeveynleri sonradan tanıştı. Onlar için yüz yüze iletişim ve etkileşim her alanda daha değerli. Günümüz gençler ve çocukları ise dijital dünyanın içerisine doğdu.
Onların bildiği en etkili iletişim ve etkileşim yöntemi dijital kaynaklarla sağlanıyor. Birbirlerini takip ediyor, beğendiklerini favoriliyor, birbirlerinin paylaştığı içeriklere beğeni ve yorum yapıyorlar. Sevgilerini sevmediklerini takipten çıkarak veya sevdiklerini takibe alarak belli ediyorlar. Ancak günümüz gençleri için sosyal medya kullanımı sadece sosyalleşmekten veya iletişime geçmekten ibaret değil. Yine bu gençler bize sosyal medyanın çok daha geniş bir alanda faydalı şekilde kullanılabileceğini gösteriyor.
Onlar için sosyal medya dijital ve sürekli güncelleyebildikleri bir özgeçmişi ifade ediyor. Sosyal medyayı akademik veya profesyonel bilgilerini paylaşmak, ilgi ve yetenek alanlarını örneklemek için de kullanabiliyorlar. Bilgi birikimleriyle ilgili videolar çekiyor, canlı yayın yapıyor veya görsel veya metinsel içerik üretiyorlar. Rol model aldıkları kişileri, akademisyenleri, bilim insanlarını, sanatkarları bu mecralarda takip edebiliyorlar. Böylece bu kişilerin paylaştığı akademik ve profesyonel içerikleri takip edebiliyorlar. Dolayısıyla sosyal medya bilinen zararlarının yanı sıra pek çok avantajı da içeriğinde barındırıyor.
Bilinçli Sosyal Medya Kullanımı Nasıl Olmalı?
Sosyal medya kullanıcıları sosyal medya hesaplarında geçirdikleri zamanı kontrol altında tutmalılar. Sosyal mecralarda gereğinden ve amacından fazla zaman harcamamaya özen gösterilmelidir. Verimsiz ve zarar verici olduğu tespit edilen hesap ve içeriklerin takibi bırakılmalıdır. Olumsuz etkiden kurtulmak için mutlaka pozitif uyaranlara zaman ayırılmalıdır. Gerçekdışı, kanıta dayalı olmayan, spekülatif bilgiler olabildiğince az takip edilmeli, kaynağı belli olmayan bilgilere itibar edilmemelidir.
İçerik paylaşırken veya başkaları tarafından hazırlanmış bir içeriği başkalarına iletirken mutlaka kaynağın güvenilirliği araştırılmalıdır. Mahremiyete, kişisel verilerin gizliliğine önem verilmeli yasal yaptırımlara yönelik bilgi edinilmelidir. Hesabın veya bilgilerin çalınmasına, çoğaltılmasına ve izinsiz kullanılmasına yönelik alınabilecek önlemler araştırılmalıdır. İçerik üretirken veya başka içeriklere yorum, değerlendirme yaparken topluluk kurallarına uygun hareket etmeye özen gösterilmelidir. Kazanç elde edilen hesaplar için mutlaka yasal süreçler tamamlanmalıdır.
Sosyal Medya Kullanımı Nasıl Avantaja Çevrilebilir?
Sosyal medya bilinçli kullanılmadığında pek çok alanda gelişimi zedelemekte, sosyal ve psikolojik açıdan kişiye zarar vermektedir. Sosyal medyanın avantaj veya dezavantajlarını belirleyen kişinin bu platformları hangi amaçla ve ne sıklıkta kullandığıdır. Bilinçli kullanım sıklığı ve şekli öğrenildiğinde sosyal medya kişisel, mesleki, akademik ve sosyal gelişime katkı sağlamaktadır.
Peki sosyal medyayı yapıcı yönde kullanmak için nasıl bir kullanıcı modeli oluşturmak gerekir? Sosyal medya kullanım sıklığımız ve kullanım şeklimiz nasıl olmalıdır?
Sosyal medyanın avantajlarından nasıl faydalanabileceğinizden bahsetmeden önce kısaca sosyal medya kullanımı avantajları neler değinelim;
Sosyal Medyanın Avantajları
Sosyal medya aracılığı ile bulunduğunuz yerden dünyanın herhangi bir köşesine erişebilirsiniz. Fiziken orada bulunmasanız da merak ettiğiniz ve öğrenmek istediğiniz her türlü bilgiye sosyal medya aracılığı ile ulaşabilirsiniz. Sadece bilgi edinmek de değil sosyal medya sayesinde hiç gitmediğiniz veya şu an gidemediğiniz yerlerden kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Onlarla tanışabilir, internet aracılığıyla görüşebilir, network ve sosyal ağınızı geliştirebilirsiniz.
Sosyal medya kullanımı sayesinde farklı ülkeleri, kültürleri, dinleri tanıyabilirsiniz.
Dünyanın neresinde olursa olsun sizinle benzer ilgiye, yeteneğe, beğeniye, fikir, inanç ve düşünceye sahip bireylerle tanışabilirsiniz. Onların içeriklerini takip edebilir, onların içeriklerinden beslenerek kendinizi geliştirebilirsiniz.
Sevdiklerinizle, okul, iş veya etkinlik arkadaşlarınızla görüntülü konuşabilir, birbirinizden anlık haberdar olabilirsiniz.
Dersler, ödevler, toplantı notları, sunumlar ve benzeri konularda kaçırdığınız bilgileri, içerik ve dokümanları alabilirsiniz.
Sosyal medya aracılığıyla bilgi, fikir, doküman, içerik alışverişi yapabilirsiniz.
Sosyal medya kullanımı ile kendinize maddi kazanç da yaratabilirsiniz. Büyük sosyal medya hesaplarının yöneticiliğini yapabilir, kurumsal hesaplar için içerik üretebilirsiniz.
Sosyal medya hesaplarınızda anlaşmalı marka ve ürünlerin reklamını yapabilir, influencer olabilirsiniz.
Sosyal medya hesapları üzerinden iş başvurusu yapabilir, işverenlere özgeçmişinizi, sizinle ilgili fikir edinebilecekleri içerikleri paylaşabilirsiniz.
İnsanlara bilginizi, yeteneğinizi, fikirlerinizi varsa ürünlerinizi tanıtabilir, geniş kitlelere erişebilirsiniz. Bir sanatçıysanız eserlerinizi yayınlayabilir, satışa veya beğeniye sunarak reklamınızı yapabilirsiniz. Bir yazarsanız kitaplarınızı, bir üreticiyseniz ürünlerinizi tanıtabilirsiniz.
Sosyal medya aracılığıyla sizi seven, sizi model alan kişilerle iletişim kurabilir, canlı yayınlar yapabilirsiniz.
Sosyal medyada takip ettiğiniz diğer hesaplar aracılığıyla zorlandığınız alanlara yönelik bilgi alabilir ve motivasyon geliştirebilirsiniz. Örneğin; sağlıklı beslenmek veya düzenli spor yapmak istiyor ancak bir türlü rutine dönüştüremiyor olabilirsiniz. Sağlıklı beslenme ve spor sayfalarını takip ederek algı çemberinizi daraltabilirsiniz. Böylece bu içeriklere gün içerisinde maruz kalarak kendinize de farkındalık kazandırmış olursunuz.
Bu tarz motivasyon ihtiyacı duyduğunuz konularda sosyal gruplara katılabilir, grup psikolojisiyle motivasyonunuzu artırabilirsiniz.
Peki Avantajları Nasıl Kullanışlı Hale Getirebiliriz?
Bilinçli sosyal medya kullanımı sayesinde elde edebileceğimiz avantajları aslında pek çoğumuz biliyoruz. Çünkü her gün bu avantajlardan faydalanarak başarısını ve kazancını artıran hesaplara denk geliyoruz. Ancak konu kendi avantajlarımızı yaratmaya geldiğinde nereden başlayacağımızı bilmiyoruz. Sosyal medyayı daha verimli kullanabilmek için yapmamız gereken ilk şey hedef belirlemek olmalı. Sosyal medyayı verimli kullanarak ne elde etmek istediğinize karar vermelisiniz.
Para kazanmak mı, profesyonel bir görünüş kazanmak mı, daha fazla takipçiye ulaşmak mı? Hedefiniz bunlardan biri olabileceği gibi çok daha farklı konuya yönelik de olabilir. Hedefinizi belirledikten sonra hangi alanda içerik üretmek istediğini ve hedef kitlenizi belirlemelisiniz. Örneğin; Hedef kitleniz genç kadınlar olabilir ve içeriğinizde bijuteri ürünleri veya giyim olabilir. Hedefiniz ise sosyal medya kanallarından satış yaparak para kazanmak olabilir.
Veya doktor olabilirsiniz ve sosyal medya kullanımı ile uzmanlığınıza yönelik deneyimlerinizi paylaşarak prestij kazanmak istiyor olabilirsiniz. Ameliyat öncesi, sonrası görseller veya hasta röportajları paylaşabilirsiniz. Daha fazla kişiye ulaşmak için uzmanlığınızla ilgili ücretsiz bilgilendirme yayınları yapabilirsiniz. Eğer ticaret odaklı kullanıcıysanız indirim yapabilir, kampanya düzenleyebilir, hediyeler verebilirsiniz.
Bilinçli sosyal medya kullanıcısı olmak için hedefinizi, içeriğinizi, kitlenizi belirlediniz. Peki bu mecrada varlık sürdürmek için farklı neler yapabilirsiniz? Öncelikle düzenli içerik üretmeniz, gelen mesaj, yorum gibi etkileşimlere hızlı dönüş yapmanız gerekmektedir.
Verdiğiniz bilgilerde veya sattığınız ürünlerde güven sağlamanız da oldukça önemli. Kanıta dayalı olmayan bilgiler vermemeniz veya başkasına ait içerikleri kendinizinmiş gibi sunmamanız, mutlaka referans vermeniz gerekir. Aynı zamanda bir ürün satıcısıysanız ürününüzün kalitesinin veya kusurlarının da arkasında olmalı, tüketiciyi mağdur etmemelisiniz.
Tüm bunları başarıyla gerçekleştirdiğinizde sosyal medyayı daha bilinçli ve avantajlı kullanmaya başlamış olacaksınız. Ancak sosyal medyayı üretici olarak değil takipçi olarak da kullanabilirsiniz. Bu durumda da sosyal medya kullanımı sürenizi kontrol altında tutmanız, size katkısı olmayacak içeriklere ayırdığınız zamanı düzenlemeniz önerilmektedir. Enerjinizi, motivasyonunuzu düşüren içerikleri takip etmemeniz de sosyal medyadan olumsuz etkilenme oranınızı düşürecektir.
Sosyal Medya Kullanımı Ne Zaman Zarar Verir?
Günümüzde artık doğmamış bebeklerin dahi adına sosyal medya hesapları açılmaktadır. Çocuklar erken yaşlardan itibaren sosyal medya hesaplarını takip etmekte ve kendileri de içerik üretmektedir. Takip edilen ve üretilen içeriklerin bilinçli bir yetişkin tarafından takip edilmemesi sonucunda çocuklar bilişsel, sosyal ve duygusal açılardan zarar görebilmektedir.
Aynı zamanda sosyal medya kullanım sıklığı ve süresi de zararlı olabilmektedir. Bu zararlar kimi zaman bilişsel, kimi zaman duygusal ve sosyal olabilirken kimi zamansa yaşamsal olabilmektedir. Günümüzde gerçekleşen kazaların büyük çoğunluğunda araç başında telefon kullanımı rol oynamaktadır. Araç kullanırken telefonla görüşmek, video çekmek, sosyal medyaya girmek büyük risk teşkil etmektedir.
Yine sosyal medyada paylaşmak üzere geniş kitlelere erişmek ve dikkat çekmek amacıyla yapılan riskli davranışlar ölümle veya ağır sakatlıklarla sonuçlanabilmektedir.
Peki Bilinçsiz Sosyal Medya Kullanımı Bireylere Nasıl Zarar Veriyor?
Sosyal medyada bilerek veya bilmeyerek mahremiyet sınırları ihlal edilebilmektedir. Kimi bireyler eşlerinin, çocuklarının, tanıdıkları veya tanımadıkları kişilerin görüntülerini izinsiz olarak sosyal medyada paylaşabilmektedirler. Kimi zamansa bireyler birbirlerine zarar verme kastıyla konuşma, yazışma gibi mahremiyet dahilindeki yazışmaları veya mahremiyet kapsamındaki fotoğraf ve görüntüleri ifşa edebilmektedir.
Sosyal medya kullanımı gerçek kişiler, kurumlar veya sahte kişi ve kurumlar tarafından da gerçekleşebilmektedir. Sahte hesaplar aracılığıyla dolandırıcılık, istismar, veri hırsızlığı yapılabilmektedir. Yine sahte hesaplarla kişi ve kurumlar olmadıkları nitelik ve özelliklerle kendilerini tanıtabilmektedirler. Bu kişi ve kurumlarla kurulan iletişim ve ilişki sonucunda fiziksel, duygusal ve maddi zararlar yaşanabilmektedir.
Sosyal medya her ne kadar ismi sosyal olsa da bireyleri yalnızlaştırabilmektedir. Bireyin gerçek yaşamda ailesiyle, arkadaşlarıyla geçireceği zaman sosyal medya nedeniyle kısıtlanmaktadır. Üstelik buradaki renkli dijital dünya gerçek yaşamın cazibesini de azaltmaktadır. Aynı evin içerisinde farklı odalarda sosyal medyadan yazışarak iletişim kuran kardeşler, eşler bulunmaktadır.
Sosyal medya kullanıcıları kullanım sıklıklarıyla ilişkili olarak yazışarak anlaşmayı sözel iletişime tercih edebilmektedir. Bu bireyler sosyal yaşamda gerçek sosyal etkinliklere katılsalar dahi sosyal medya kullanımı aynı yoğunlukta devam etmektedir. Aynı masada oturup birbirlerinin yüzüne bakmaksızın telefonla zaman geçiren arkadaş gruplarına, çift ve ailelere sıklıkla denk gelebilirsiniz. Bu durum ilişkileri ve iletişimi zedelemektedir.
Sosyal medyanın özgüven zedeleyici, olumsuz beden algısını tetikleyici ve mutsuzluğu artırıcı rolü de olabilmektedir. Çünkü sosyal medyada paylaşılan kişisel içerikler çoğunlukla kişilerin en mutlu oldukları anlara yöneliktir. Sürekli mutlu yüzlerle karşılaşan bireyler kendi yaşamlarını sorgulayarak sürekli mutlu olamamalarının üzüntüsünü yaşamaktadır.
Sürekli bakımlı, şık giyimli, fit görünüme sahip akranlarını gören bireyler kendi görünüş ve tarzlarını sorgulamaktadır. Tüm bu etkenler bireyin kendisini geri kalmış ve yetersiz hissetmesine neden olabilmektedir.
Sosyal medya kullanımı kontrolsüz ve bilinçsiz gerçekleştirildiğinde özgüven eksikliği, depresyon, yalnızlık, öfke hislerine yol açabilir. Ayrıca dikkati sürdürme, odaklanma ve öğrenme güçlüğüne, iletişim ve algı sorunlarına yol açabilir. Buna karşılık bilinçli kullanım kişisel, mesleki, sosyal ve duygusal gelişime katkı sağlar. Kişinin akademik ve profesyonel kariyerinde fark yaratmasını ve gelişmesini destekler.
Motor beceri dünyaya geldiğimiz andan itibaren duyu organlarımızla, bedenimizle tepki verdiğimiz her türlü davranışı kapsamaktadır. Yaşamın ilk aylarında bu becerilerimiz çoğunlukla reflekslerden ibarettir. Nefes almak, göz kırpmak, yalanmak, yutkunmak gibi. Bu reflekslerin bir kısmı ömür boyu devam ederken bir kısmı da zaman içerisinde gelişir ve farklı davranışlara dönüşür. Gelişen bu davranışlara motor yetenekler, beceriler denmektedir.
Ömür boyu devam eden reflekslerin dışında gelişen bu davranışların temelinde öğrenme vardır. Öğrenmenin eşlik ettiği bu motor gelişim sürecine psikomotor gelişim adı verilir. Bireyin psikomotor gelişim süreci ince motor ve kaba motor olmak üzere iki farklı gelişim sürecini kapsamaktadır. Psikomotor gelişim sürecinde zihin, kaslar ve duyu organları birlikte çalışır.
Psikomotor gelişim sürecinde bireyin büyüme hızına paralel şekilde ilk önce büyük kas gruplarının kontrolü gelişir. Bu grubun gelişimiyle gerçekleştirilen eylemlere Kaba motor beceri gelişimi adı verilir. Emeklemek, adımlamak, yürümek, koşmak, zıplamak denge kurmak ve benzeri beceriler büyük kas grubunun geliştiğini ve kullanılabildiğini gösterir. Küçük kas gruplarının kullanılmaya başlandığı ince motor yeteneklerin gelişimi ise tutma, yakalama, çizme, kesme gibi becerileri kapsar.
Bu becerilerin gerçekleştirilmesinde küçük kas grupları rol oynamaktadır. Büyük ve küçük kasları kullanma becerisi gelişime paralel olarak her bireyde gelişir. Ancak bu kas gruplarının çok daha efektif kullanılabilmesi çaba ve çalışma gerektirir. Dolayısıyla bu beceriler herkeste gelişebilir olsa da yeterince üzerinde durulmazsa ihtiyaca yönelik gelişim gösterir.
Veya düzenli olarak egzersiz yapan birinin becerileri daha hızlı gelişirken egzersiz yapmayanın becerileri yavaş gelişir. Bu da zaman ve performans farklarını açığa çıkarır. Örneğin; fiziksel bir engel olmadığı sürece herkes koşabilir, fakat düzenli antrenman yapan ve hedefi olan bir atlet aynı sürede herkesten çok daha hızlı koşabilir.
Peki ince motor ve kaba motor beceri gelişimi için neler yapabiliriz? Çocukların psikomotor gelişimlerini desteklemek için ebeveynlere verebileceğimiz basit ve eğlenceli öneriler neler? yazımızın devamında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Çocuklarda Motor Beceri Gelişimi Fiziksel, Duygusal, Zihinsel Gelişim ile İlişkilidir
Psikomotor gelişim sürecinin sağlıklı gerçekleşebilmesi için çocuğun fiziksel, duygusal, zihinsel açıdan da gelişiyor olması gerekir. Fiziksel gelişim boyun uzaması, iskelet sisteminin gelişmesi, kas oranının artması gibi düşünülebilir. Motor yeteneklerin efektif şekilde kullanılabilmesi için fiziksel gelişimin beceriyi gerçekleştirebilecek düzeyde gelişmesi gerekir. Bacak kaslarının vücudu ayakta tutabilecek kadar gelişmiş olması veya oturup kalkmanın, zıplamanın yapılabilecek kadar gelişmesi gerekir.
Büyük kaslar yeterince gelişmediğinde çocuğun gerçekleştirmeye çalıştığı becerilerde denge ve kuvvet güçlükleri görülür. Sendeleyerek yürüme, birkaç adımda bir düşme, koşarken takılma gibi. Kaslar tam olarak gelişim sağladığında ise dengede kurmak kolaylaşır. Aynı durum ince motor beceri kazanımı için de geçerlidir. Küçük kasların gelişimi sayesinde kaşık tutma, kalem tutma, düğme ilikleme, boyama, yazı yazma gerçekleşir.
Ancak bu becerilerin kazanılabilmesinde küçük ve büyük kasların gelişimi kadar zihinsel gelişimin de rolü büyüktür. Kas grupları gelişmiş olsa da kasların kullanımını harekete geçirecek olan zihinsel yeteneklerimizdir. Dolayısıyla çocuğun algılama, dikkatini verme ve sürdürme, tepki verme becerilerinin de gelişmiş olması gerekir. Neyi nasıl yapması gerektiğini algılayamayan, öğrenemeyen veya dikkatini veremeyen çocuk hata yapacaktır. Duygusal gelişim ise çocuğun harekete geçmesini, eylemde bulunmasını teşvik edecektir.
Kaba Motor Beceri Gelişimi için Çocuklara ve Ebeveynlere Önerilerimiz
Her insanda kas gelişimi büyük kas gruplarından küçük kas gruplarına doğru gelişir. Dolayısıyla bebek ve çocuklarda gelişecek ilk kas grubu büyük kaslardır. Büyük kas grubunun gelişmesi ise kaba motor yeteneklerin gelişimini sağlayacaktır. Büyük kas gruplarının gelişmesi sayesinde bebek başını dik tutmayı, oturmayı, emeklemeyi, tutunup kalkmayı, adımlamayı başarır. Bebek büyüdükçe dengede durmayı, yürümeyi, koşmayı öğrenir.
Sarılmak, itmek, atmak, zıplamak, merdiven inip çıkmak ve benzeri de kaba motor beceri gelişimiyle ilgilidir. Dans etmek, dengede durmak, basketbol, voleybol oynamak, yüzmek, jimnastik yapmak da büyük kasların gelişimiyle mümkündür. Büyük kaslar çoğunlukla ekstra bir çaba harcanmaksızın da kendiliğinden gelişecektir. Fiziksel, zihinsel bir gerilik veya beceri gelişimini etkileyecek bir hastalık olmadığı sürece yürüyemeyen çocuk yoktur.
Ancak kaba motor gelişimin desteklenmesi çocuğun fiziksel, duygusal, zihinsel gelişimini, akademik, profesyonel, sosyal, sanatsal başarısını arttırır. Peki ebeveynler veya çocuğun gelişim sürecinde etkin rol oynayan kişiler motor gelişimin desteklenmesi için ne yapabilirler?
Öncelikle kaba motor gelişimin desteklenmesi için seçilen aktivite, egzersiz veya oyuncaklar mutlaka çocuğun gelişimiyle uyumlu olmalıdır. Aksi halde çocuk gereğinden fazla zorlanabilir veya potansiyelinin altında faaliyetlerle zaman kaybı yaşanabilir.
Kaba Motor Beceri Geliştirme Etkinlikleri
Çizgi veya bant çekip üzerinde yürüme egzersizi yapabilirsiniz. Düz yürüme, tek ayak üzerinde yürüme, yan yürüme, geri geri yürüme gibi.
Seksek oynayabilirsiniz.
Top oyunları oynayabilirsiniz; voleybol, basketbol, futbol gibi.
Merdiven çıkma, inme oyunu oynayabilirsiniz. Bu oyunu bir seferde çıkılacak basamak sayısını artırarak zorlaştırabilirsiniz.
Kaba motor beceri gelişimi için koordinasyon istasyonu kurabilirsiniz. Bu istasyonu kurarken zorluk derecesine göre kolaydan zora doğru ilerleyebilirsiniz. Farklı aktivitelerin peş peşe yer aldığı ve gitgide zorlaştığı veya kolaylaştığı bir sıralama belirmeyebilirsiniz. Örneğin ilk oyun üst üste kutu dizme, ardından sek sek, ardından ip atlama veya hulohop çevirme, ardından tünelden sürünerek geçme olabilir. Bu faaliyetler çocuğunuzun yaşına göre ayarlanmalıdır, yapabildiği ve yapabileceği aktivitelerle bir koordinasyon istasyonu kurulmalıdır.
Tırmanma oyunları oynayabilirsiniz.
Her gün düzenli dans edebilirsiniz.
İp atlayabilirsiniz.
Yakalamaç oynayabilirsiniz.
Yakar top gibi toptan kaçma, topu yakalama oyunları oynayabilirsiniz.
Yüzdürebilirsiniz.
Trambolinde güvenli şekilde zıplamasını sağlayabilirsiniz. Yatakta, düşüp kendini yaralamayacağı şekilde de zıplatabilirsiniz.
Verilen komutlarla peş peşe koş, dur, zıpla, eğil şeklinde art arda hareket etmesini sağlayabilirsiniz.
Deve cüce oyunu oynayabilirsiniz.
Kaba motor beceri gelişimi için twister oyunu oynayabilirsiniz. Bu oyunda yeri serilen bir örtü ve örtünün üzerinde renkli daireler bulunur. Oyun moderatörünün verdiği talimatlara göre oyuncular el ve ayaklarını sırasıyla renklerin üzerine koyar. Amaç en uzun süreyle düşmeden dengede durabilmektir.
Çocuklar için tasarlanmış sürünme tünellerinden alabilir veya evde kendiniz sandalyelerden, yastıklardan tünel yapabilirsiniz. Siz de oyuna dahil olabilir sırasıyla tünelde sürünebilirsiniz.
Büyük kas grubunu çalıştıracak ve geliştirecek faaliyetleri dilediğiniz gibi artırabilir, oynadığınız oyun ve yaptığınız etkinliklere ödüller, puanlamalar katabilirsiniz. Böylece birlikte hem gelişir hem öğrenir hem de çokça eğlenebilirsiniz. Ebeveynlerin çocuklarıyla veya kardeşlerin birbirleriyle yapacağı bu faaliyetler kaliteli zaman geçirmeyi de sağlayacaktır. Kaliteli zaman ise en çok duygusal gelişimi destekleyecektir.
İnce Motor Beceri Gelişimi için Çocuklara ve Ebeveynlere Önerilerimiz
Büyük kas gruplarının gelişimini ilerledikçe küçük kas gruplarının da kullanım kontrolü artmaya başlar. Bir bebek küçük kas gelişimine baktığımızda ellerini kavuşturması, el ele tutuşması, eliyle ayağını yakalaması küçük kas gelişiminin başladığını gösterir. Bebek büyüdükçe daha kontrollü bir şekilde eliyle oyuncaklarını kavrar, yakalar, tutar, bırakır. Bir elden diğerine elindeki nesneyi geçirebilir. Suluğunu, kaşığını tutabilir.
Elindeki nesneyi veya yiyeceği ağzına götürebilir. Eliyle ve parmaklarıyla göstermek istediği şeyi işaret edebilir. Kumla, toprakla, hamurla oynayabilir. Boya kalemlerini tutabilir, karalama yapabilir. Zamanla karalamalar daha anlamlı şekillere dönüşür ve çocuk boya yapıp, resim çizebilir, yazı yazabilir. Ayakkabı giyme, üzerini değiştirme, bağcık bağlama, düğme ilikleme küçük kas gelişiminin sonucudur.
Küçük kas gelişimi sonucunda gerçekleştirilen bu ve benzeri faaliyetlere ise ince motor beceri adı verilir. Peki ince motor gelişimin desteklenmesi için ebeveynler çocuklarına neler yaptırabilir?
İnce Motor Beceri Geliştirme Etkinlikleri
Karalama, resim çizme, boyama faaliyetleri yaptırılabilir (kalem tutma, kaleme kontrollü yön verme)
Oltayla yakalama oyunları oynatılabilir, (bir ipin ucuna mıknatıs asılabilir ve mıknatıslı nesneler yakalamaya çalışılabilir. Bir çubuğun ucuna file takılabilir veya çukur bir kap yerleştirilebilir. Su dolu bir kabın içindeki nesnelerin bu aparatlı çubukla yakalanması istenebilir.)
Baloncuk yapma oyunu oynanabilir.
Düğme ilikleme
Ayakkabı bağlama
Saç tarama
Diş fırçalama
İpe, çubuğa boncuk dizme
Lego oynama
Bebek giydirme
Hamurla oynama
Parmak boyama
Puzzle
Taş boyama, kumaş boyama, ebru, heykel boyama gibi faaliyetler yapılabilir.
İnce motor beceri gelişimi için ayıklama, toplama, ayrıştırma oyunları oynanabilir. Örneğin; fasulye, nohut, bezelye bir kapta karıştırılıp çocuğun bu 3 gıdayı maşayla üç ayrı kaba toplaması istenebilir. Çocuk bunu yapmakta çok zorlanıyorsa daha büyük parçalarla bir karışım hazırlanıp çocuğun eliyle toplaması istenebilir. Parkta, kumsalda, ormanda benzer etkinlikler yapılabilir. Çocuktan bir poşete veya kaba deniz kabuğu, taş, kuru yaprak, çiçek toplaması istenebilir.
Saklanan nesneleri bulma oyunu oynanabilir. Örneğin; çocuğun sevdiği yiyecekler veya oyuncaklar belli bir alan içerisinde farklı yerlere saklanabilir. Çocuğun saklanan nesneleri bulması istenebilir.
İnce motor beceri gelişimi için ip veya çubuk dizme oyunları oynayabilirsiniz. Plastik pipetlerle, renkli plastik çubuklarla veya renkli kalın içi telli etkinlik ipleriyle bu faaliyeti yapabilirsiniz. Pipetleri istediğiniz boylarda kesip, birbirine geçirerek farklı şekiller verebilirsiniz. Veya ipleri süzgeç gibi delikli nesnelerden geçirebilirsiniz.
Oyuncakları su dolu bir kabın içine koyup yıkatabilir, sonrasında da bir bezle kurutmasını isteyebilirsiniz. Suyla ve mümkünse köpükle oynamak çocuğu hem rahatlatacak hem de çok eğlendirecektir.
İnce motor yeteneklerin gelişimine yönelik yapabileceğiniz faaliyetleri istediğiniz gibi değiştirebilir ve geliştirebilirsiniz. İnternetten bu konuyla ilgili sayısız fikre kolayca erişebilirsiniz. Yaratıcılığınızla siz de kolayca keyifli aktiviteler geliştirebilirsiniz.
Kaba ve İnce Motor Beceri Gelişimi ile İlgili Bilinmesi Gerekenler
Psikomotor gelişim olarak da bahsedebileceğimiz küçük ve büyük kasların gelişimiyle gerçekleştirilebilen faaliyetlerin çocuğa faydaları sonsuzdur. İnce ve kaba motor gelişimi destekleyerek ihtiyaçlarımızı daha kolay karşılar, yetenek gösterir ve fark yaratabiliriz. Ancak motor gelişiminle ilgili şu bilgileri de göz ardı etmemek gerekir. Her bireyin gelişim hızı birbirinden farklıdır. Bir çocuk diğerine göre daha hızlı emekleyebilir, yürüyebilir veya desteksiz oturabilir.
Aynı şekilde bir bireyin kendi gelişimi içerisinde de gösterdiği gelişim hızı dönemlere göre farklılık gösterebilir. Örneğin yaşam ilk yıllarında gösterilen gelişim hızı ergenlik yıllarındakinden çok daha hızlı olacaktır. Her bireyde gelişim basitten karmaşığa doğru ilerleyecektir. Aynı zamanda her aşama kendinden öncekine dayalı, kendinden sonraki aşama için hazırlayıcıdır.
Gelişim alanları birbiriyle etkileşim halindedir. Gelişim alanlarından birinde yaşanan olumsuzluk diğer gelişim alanlarını da etkiler. Motor beceri gelişimini desteklemek için yapılabilecekler kadar gelişimde meydana gelen gecikmeleri fark etmekte oldukça önemlidir. Gelişimde gerilik görüyor veya gelişimi desteklemek için farklı neler yapabileceğinizi öğrenmek istiyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Lise alan seçimi akademik ve mesleki yönelimimizi belirleyen en önemli aşamalardan birisi. Ancak bu aşamanın bilinçli ve verimli değerlendirilebilmesi için seçim sürecine gelmeden önce öneminin fark edilmesi gerekiyor. Alan seçimi ne kadar doğru yapılırsa bireyin akademik başarı ve mesleki doyum olasılığı o kadar yüksek oluyor. Ancak henüz lise eğitiminin başında yapılan bu seçim gencin geleceğine yönelik net kararlar vermesini zorlaştırabiliyor.
Aslında bu seçimi lisede yapılacak bir seçim olarak da düşünmemek gerekiyor. Mümkün olabildiğince erken dönemde hatta okul öncesi dönem itibariyle bireyin yönelimlerinin belirlenmesi gerekiyor. Karakteristik özellikler, ilgi ve beceriler, zeka alanı, öğrenme stili lise alan seçimi açısından önemli rol oynuyor.
Karakterimizin yaşamın ilk 6 yılında şekillendiğini, ilgi ve becerilerimizin de yine bu dönemlerde keşfedildiğini biliyoruz. Dolayısıyla okul öncesi döneme yönelik farkındalık gözlem ve bilinçli yönlendirme kariyerimiz için büyük önem arz ediyor. Zeka alanı, öğrenme stilleri de yine ölçme, değerlendirme yöntemleriyle kolayca tespit edilebiliyor.
Yine yaratıcılık ve özgünlüğün bu dönemde desteklenmesi ve pekiştirilmesi gerekiyor. Yaratıcı olabilmek ve özgün kalabilmek kariyer gelişiminde ayırıcı özellikler olarak karşımıza çıkıyor. Alan seçimi yaparken son sözün öğrencide olması ve öğrencinin seçim sürecinde etki altında kalmaması gerekiyor.
Seçim yaparken pek çok gencin son kararı öğretmenlerine veya ebeveynlerine bıraktığını veya arkadaşlarının seçimlerinden etkilendiklerini görüyoruz. Oysa alan seçimi gelecekteki mesleğimizi ve bir nevi yaşam biçimimizi belirleyen çok önemli bir adım. Seçtiğimiz alan bize meslek seçmek, profesyonelleşmek için yön verecek.
Bu seçimden sonra bazı mesleklere yönelme şansımız kalmamış olacak. Dolayısıyla lise alan seçimi önemli ve geri dönüşü zor olan bir karar sürecini içeriyor. Bu seçimi yaparken etki altında kalmamak, bağımsız düşünebilmekse özgüven, sorumluluk alma ve karar verebilme becerilerini gerektiriyor. Yine bu becerilerin kazanılması da okul öncesi dönemlere denk geliyor. Dolayısıyla alan seçimi yapmak için lise yıllarını beklemeden çok daha erken dönemde geleceğe yatırım yapmak gerekiyor.
Lise Alan Seçimi Yeterince Önemsenmezse Gelecek Kaygısı ve Mesleki Tatminsizlik Kaçınılmaz Olabilir
Yazımızın girişinde alan seçiminin kariyer gelişimimiz açısından ne denli önemli olduğuna değindik. Ancak yine belirttiğimiz gibi bu seçimin önemi pek çok genç tarafından geç fark edilir. Bilinçli ve deneyimli aile, bilinçli eğitmenler, okul veya özel danışmanlık gencin farkındalığını artırmakta etkili olabilmektedir. Ancak genç bu etkenlerden uzak kalıyorsa veya alan seçiminin önemini küçümsüyorsa seçim sürecine yeterli özeni göstermeyecektir.
Seçim yaparken gereken ilgi ve özenin gösterilmemesi ise seçim dönemi geldiğinde doğru karar vermeyi zorlaştırır. Sağlıklı karar verebilmek için gencin kendini iyi tanıması, ilgi ve becerilerinin farkında olması gerekir. Ne istediğini, nelerden keyif aldığını bilmesi seçim sürecini kolaylaştıracaktır. Lise alan seçimi karakter, beceri, ilgi, zeka alanı ve öğrenme stili kadar akademik başarıyla da ilişkilidir.
Pek çok öğrenci orta öğretimden liseye geçişte bocalar. Bu bocalamanın nedeni ortam değişikliği, arkadaş ve eğitim kadrosundaki değişim ve artan kurallar nedeniyle olabilmektedir. Ancak bocalamanın en önemli nedeni lise eğitiminin ergenliğin zorlu dönemine denk gelmesidir. Ergenlik dönemine yönelik belirti ve sorunlar gencin lise eğitimine odaklanmasını zorlaştırabilmektedir.
Artan fiziksel, hormonal değişiklikler sonucu genç bedenine yabancılaşmakta ve dikkatini derslerinden daha çok kendine ve akranlarına yönlendirebilmektedir. Dolayısıyla lisenin ilk yılı bocalama ve zorlanmalarla geçebilmekte ve ders notlarında düşüşler yaşanabilmektedir.
Öğrencinin Akademik Yükü Artabilir
Lise alan seçimi öğrencinin hangi alana yönelmek istediği kadar alan derslerine yönelik başarısıyla da ilgilidir. İlk sene öğrenciler tüm alanlara yönelik genel bir giriş eğitimi alırlar. Türkçe, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, Tarih, Yabancı Dil, Coğrafya gibi tüm alan derslerini alırlar. Yıl sonunda genel not ortalamaları ve derslere yönelik başarıları alan seçimlerine de etki eder.
Öğretmenler seçim sürecinde sınıf içi katılıma, sınav sonuçlarına ve gözlemlerine dayanarak yönlendirme yapabilirler. Dolayısıyla ilk yıl derslerine yeterince önem vermediğiniz için alan derslerinden düşük skorlar almış olabilirsiniz. Sayısal seçmek istiyor ve bu alanda ilerlemeyi hedefliyor ama ders notlarınız düşük olduğu için bu alanı seçmenize referans olunmuyor olabilir. Bu aşamada farklı bir alana geçiş yapmak zorunda kalabilirsiniz.
Düşük notlar yetersiz çalışmanın ve bilgi eksikliğinin sonucu olabilir. Bu da alan seçimi yaptığınızda arkadaşlarınızdan daha geride başlamanıza ve eşit sürede daha fazla konuyu tamamlamaktan sorumlu olmanıza neden olabilir.
İstemediğiniz bir alanı seçmek zorunda kalmanız ise akademik motivasyonunuzun düşmesine neden olur. İlginizin ve belki yatkınlığınızın olmadığı bir alanda eğitiminize devam ediyor olmanız yine akademik yükünüzü artıracaktır. Keyif almadığınız dersleri öğrenmek ve sürdürmek için arkadaşlarınızdan daha fazla enerji harcamak zorunda kalabilirsiniz. Üstelik bu motivasyon eksikliği sade3ce lise eğitiminizde değil tüm kariyerinizde de rol oynayabilir.
Hatalı alan seçimi sonucunda yöneleceğiniz meslekler de çoğunlukla hayal ve hedeflerinizle örtüşmeyecektir. Dolayısıyla bir ömür boyu mesleki motivasyon eksikliği ve tatminsizlik yaşamanız olasıdır. Gençler lise alan seçimi sürecinde ve sonrasında bu gerçekle yüzleşirler ve yolun başında gelecek kaygıları kendini hissettirmeye başlar.
Lise Alan Seçimi Doğru Yapıldığında Akademik ve Profesyonel Başarı Olasılığı Yükseliyor
Alan seçimine yeterli önem verilip hazırlık yapıldığında ise öğrencinin seçiminden alacağı verim artıyor. Hedefine, hayallerine, bilgi, ilgi, beceri ve yetkinliklerine uygun bir alana yönelen öğrenci lise eğitimine çok daha motive şekilde devam ediyor. Kendi seçimini yapmış olmak ve seçiminin sorumluluklarını üstlenmek gencin eğitim hayatında karşılaştığı zorluklarla daha kolay baş etmesini de sağlıyor.
Alan seçiminde etkin rol oynayan öğrenci sorumluluk almanın yanı sıra eğitiminde daha ilgili ve farkındalıklı oluyor. Bu öğrenciler akademik başarılarını ve kendilerini nasıl daha iyi geliştirebileceklerini önemsiyor ve irdeliyorlar. Lise eğitimi süresince üniversite sınavına daha planlı ve programlı hazırlanıyor, meslek seçimi için ön hazırlık yapıyorlar. Sınava hazırlık dışında kişisel gelişimlerine ve donanımlarına da önem veriyorlar.
Bu bireyler lise alan seçimi sonrasında kariyerlerinde nasıl fark yaratabileceklerini ve öne çıkabileceklerini araştırıyorlar. Yabancı dil, bilgisayar programları, mesleki programlar ve benzeri gereklilikleri tamamlıyor ve kendilerini geliştiriyorlar. Bu öğrencilerin daha lise yıllarından mesleki network geliştirdiği, önemli kişi ve kurumlarla irtibat kurduğu ve referans topladığı da görülüyor.
Gönüllü stajlar, araştırmalar, projelerle özgeçmişlerini nitelikli şekilde dolduruyorlar. Dolayısıyla alan seçimini doğru yapan öğrenciler erkenden harekete geçerek akademik ve profesyonel kariyerlerine yatırım yapıyorlar. Başarılı ve Mutlu Bir Kariyer İçin Alan Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler yazımızdan da faydalanabilirsiniz.
Lise Alan Seçimi Yaparken Stratejik Yetenek Yönetimi Desteği Alabilirsiniz
Alan seçimi yapmadan önce ilgi alanlarınızı keşfetmeye, beceri ve yatkınlıklarınızı geliştirmeye odaklanın. Geleceğe yönelik hedefler belirleyin ve gelecekte nasıl bir hayat istediğinizi hayal edin. Dışarıdan gelen sesleri, korkularınızı ve önyargılarınızı bastırmaya çalıştığınızda iç sesinizin size söylemek istediklerine odaklanın. Geleceğe yönelik kaygılarınız hangi konuda yoğunlaşıyorsa o konuda ailenizden ya da profesyonelden destek alın. Yetersiz bilgi kaygının en büyük sebebidir.
Geleceğinize yön verebilmek için alanlar, meslekler ve yapmanız gerekenlerle ilgili çokça bilgi toplayın. Okulunuzdan mesleki ilgi ve yetenek envanterlerinin uygulanmasını, tercih sürecinde detaylı bilgi verilmesini, alanların tanıtılmasını isteyin. Tüm bu önerilerimizi hayata geçirirken daha profesyonel bir destek almaya ihtiyaç duyarsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz. Aba psikoloji ve Aba Kariyer olarak danışanlarımızın eğitim ve kariyer hayatlarını önemsiyoruz.
Lise alan seçimi sürecinin kariyer gelişimindeki önemini biliyor ve bu alanda etkin rol oynuyoruz. Seçim sürecinize destek olurken zeka, ilgi, beceri alanlarınıza odaklanıyoruz. Beklentilerinizi, ihtiyaçlarınızı, sosyokültürel ve ekonomik koşullarınızı da seçim sürecine dahil ediyoruz. Sizin için en iyi seçenekleri belirliyor belirleme sürecinde karakteristik özelliklerinizden de besleniyoruz.
Mesleki yönelimlerinizi, geleceğin mesleklerini ve mesleklerin geleceğini de mutlaka değerlendiriyoruz. Danışmanlık verdiğimiz süre içerisinde paylaştığımız bilgilerin güncelliğine ve bilimselliğine önem veriyoruz.
Lise alan seçimi sürecinizde stratejik yetenek yönetimi ile kariyer danışmanlığı hizmetimizden faydalanmak isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz. Stratejik Yetenek Yönetimi ile kariyerinizi planlayabilir, ilgi, yetenek ve yatkınlıklarınızı birlikte belirleyebiliriz. Alan seçimi yaparken kariyer danışmanlığı almak gençlerin kendilerine, ailelerin çocuklarına verebileceği en değerli armağandır.
Mindfulness bilinen diğer adıyla bilinçli farkındalık son dönemde oldukça ilgi görüyor. Bu konuda çok sayıda kitap yazıldı, yabancı dilden çeviriler yapıldı, eğitmenlik programları açıldı. Bilinçli farkındalık becerisi kazandırmaya yönelik çokça içerik üretildi ve özellikle sosyal medyada bu içeriklere yer verildi. Bilinçli farkındalık ile beslenme, hareket etme, öğrenme, seyahat etme, iletişim, spor, çalışma odaklı temalar var.
Herkes kendi ilgi, beceri ve profesyonel alanını bilinçli farkındalık ile harmanlama eğiliminde. Bu beceriyi gerçek anlamda kazanabilenler için inanılmaz bir değişim ve dönüşüm oluyor. Bilinçli farkındalık becerisi etkin bir şekilde kullanılmaya başlandığında olumlu etkileri belirgin şekilde bireyin hayatının her alanına yansıyor.
Mindfulness sayesinde bireyin bilişsel potansiyeli çok daha verimli şekilde potansiyele dökülüyor. Stresle başa çıkmak, duyguları fark edip yönetmek, problem değil çözüm odaklı olabilmek mümkün hale geliyor. Bireyin sosyal yaşamı da bilinçli farkındalık aracılığıyla daha etkin ve keyifli oluyor. İletişim başlatmak ve verimli şekilde sürdürmek ve paylaşılan andan keyif almak mümkün oluyor. İlişki kurmak ve sürdürmek de daha keyifli hale geliyor.
Profesyonel yaşamda da anda kalabilmenin ve anı yaşamanın faydaları oldukça fazla. Odaklanmak ve dikkati sürdürmek kolaylaşırken, yaratıcılık, ilişki kurma, organize olma, planlama gibi becerileri olumlu etkiliyor.
Peki mindfulness nedir? Bu beceriyi edinmenin sağlayacağı avantajlar neler? Bilinçli farkındalık becerisini kimler edinmeli? Kişiyi olumsuz etkileyecek herhangi bir dezavantajı var mı? Bu beceriyi nasıl geliştirebiliriz? Yazımızın devamında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Şimdiki zamanın farkındalığı, yaşanan anın ve o anda olup bitenlerin farkında olma halidir. Bu farkındalık duygular, düşünceler, davranışlara yöneliktir. Kişi bilinçli farkındalık becerisini geliştirdiğinde hem kendisinin hem de çevresinin farkına varır. Pek çoğumuz anı ıskaladığımızın farkına varmayız. Yemek yer, seyahat eder, spor yapar, sohbet eder, sevdiklerimizle bir araya gelir, dinlenir, çalışır, eğleniriz.
Ancak pek azımız bu eylemleri farkındalıklı yapar. Günlük yaşamın telaşı, gelecek kaygısı veya geçmişin pişmanlıkları, stres, korku, endişe bizi andan uzaklaştırır. Anda uzaklaştığımız her an ise kendimize ve çevremize yabancılaşırız. Hepimiz zaman içerisinde andan uzaklaştır ve andaymış gibi yapmayı öğrendik.
Keyif alırmış gibi, dertleşirmiş gibi, eğlenirmiş gibi, çalışırmış gibi. Mış gibileri daha sayfalarca uzatabiliriz. Oysa içinde bulunup da farkında olmadığımız hiçbir eylem bize tat vermez. Mindfulness becerisi tamda bu noktada bize hayatımızı, duygu, düşünce ve eylemlerimizi daha tadında yaşama fırsatı veriyor. Neredeyse hepimizin en mutlu anları ve en detaylı hatırladığı anıları çocukluğa dairdir.
Çocukluğumuzdan tatlar, kokular, sevdiklerimizle paylaştığımız güzel anlar hatırlarız. Havanın ısısını, gökyüzünün rengini dahi anımsarız. Sanki mutluluk veren tüm anılar çocuklukta yaşanıp çocuklukta bırakılmalıymış gibi sonrasında bir daha böyle güçlü anılar üretemeyiz. İşte bu yanılgının en büyük nedeni büyüdükçe anda kalma becerimizi kaybediyor olmamızdır. Büyüdükçe anda kalmaktan çok geçmişi düşünmeye ve geleceği planlamaya odaklanıyoruz.
Ne yediğimiz yemeğin ne aldığımız kokunun ne yaptığımız sohbetin, hatta gittiğimiz yolların dahi farkında değiliz. Bu farkındalıksızlık ise bize hayatımızın anlamsız ve değersiz olduğunu hissettiriyor. Mutlu olmanın, keyif almanın elde edilmesi zor şeyler olduğu yanılgısına kapılıyoruz. Mindfulness bize anı yaşama ve andan keyif alma farkındalığı kazandırıyor. Bu farkındalık kendimizden, sosyal, profesyonel ve akademik hayatımızdan aldığımız keyif ve tatmini de artırıyor.
Mindfulness ile Elde Edebileceğiniz Avantajlar Oldukça Fazla
Koşturmaca içerisinde yaşıyoruz. Bedenimiz dursa zihnimiz sürekli telaş halinde. İşe gidiyor, uzun saatler çalışıyor, eve dönüp evin sorumluluklarını yerine getiriyoruz. Zaman ayırmamız gereken ailemiz, arkadaşlarımız ve sorumluluklarımız var. Yapılacaklar listemiz uzadıkça uzuyor ancak ne yeterince zaman ne de enerji bulamıyoruz. Yolda, trafikte çokça zaman kaybediyoruz. Kimi zamansa zihnimizi boşaltmak için kendimizi saatlerce televizyona kaptırıyor veya internette zaman öldürüyoruz.
Kitap okuyor birkaç sayfa sonra okuduğumuzu anlamadığımızı fark ediyoruz. Yemek yiyor ama doyduğumuzu geç fark ediyoruz. Çünkü bedenimizin gerçekleştirdiği çoğu eylemde zihnimiz başka anlarda başka eylemlerde oluyor. Dolayısıyla anı ve zamanı ıskalıyoruz. Mindfulness becerisini hayatımıza katmaksa bize anda kalabilme avantajını sunuyor.
Peki Bilinçli Farkındalık ile Anda Kalmak Bize ne Sağlıyor?
Eylemlerimizi daha farkındalıklı bir şekilde gerçekleştiriyoruz bu da aldığımız keyfi ve verimi artırıyor.
Sorumluluklarımızı daha farkındalıklı bir şekilde, odaklanarak, dikkat kesilerek yerine getiriyoruz, dolayısıyla hata payımız azalıyor.
Eylemlerimizin farkında olduğumuz için zaman harcadığımız şeyleri daha iyi yönetebiliyoruz. Otokontrol geliştiriyoruz. Dolayısıyla televizyon karşısında, internette veya farklı bir eylemde gereğinden fazla zaman geçirmiyoruz. Bu sayede zamanı daha verimli kullanabiliyoruz.
İlişkilerimizin kalitesi artıyor. Başlattığımız veya dahil olduğumuz iletişimlerde karşımızdakinin duygu ve düşüncelerini, beden dilini fark ediyoruz. Bu farkındalık daha kolay empati kurmamızı, daha verimli bir iletişim sürdürmemizi sağlıyor. Kurulan iletişimden ve ilişkiden aldığımız keyif ve doyum artıyor.
Daha kaliteli zaman geçiriyoruz. Kendimize, ailemize, sevdiklerimize veya iş ve sorumluluklarımıza daha nitelikli vakit ayırabiliyoruz.
Mindfulness becerisi ile stresle başa çıkmak kolaylaşıyor.
Problem çözme becerilerimiz gelişiyor, problem odaklı değil çözüm odaklı düşünmeye başlayabiliyoruz.
Kaygı düzeyimiz azalıyor.
Olumlu düşünce gelişiyor. Bardağın boş tarafına değil, dolu tarafına bakabilir hale geliyoruz.
Öz sevgi, öz değer ve şefkat gelişiyor.
Fiziksel sağlığımız iyileşiyor; kendimize ve içinde bulunduğumuz ana verdiğimiz değer bedenimize de yansıyor. Beslenme biçimimizden, aktivitelerimize, uyku düzenimize kadar fiziksel sağlığımıza etki edecek pek çok alanda iyileşme oluyor. Azalan stres ve kaygı sayesinde fiziksel ağrılar, kas spazmları azalıyor.
Ruhumuzda da iyileşmeler görülüyor. Bilinçli farkındalık becerisini geliştiren bireylerin düzenli meditasyon yapıyormuşçasına olumlu iç enerji kazandıkları görülüyor.
Olumlu şeyleri kolay sahiplenirken olumsuzları reddeder, onlardan kaçınırız. Bu da bizde baskı yaratır. Bilinçli farkındalık olumsuz duygu, düşünce ve davranışların da olabileceğini kabul etmemizi sağlıyor.
Mindfulness Tekniklerini Herkes Kolayca Öğrenebilir ve Uygulayabilir
Bilinçli farkındalık teknikleri herkes tarafından kolayca öğrenilebilir ve uygulanabilir. Öğrenme aşamasında profesyonel bir eğitmenden destek alabilir, eğitim programlarına katılabilirsiniz. Ancak henüz bu konuyla yeni tanışıyor ve kapsamlı bir eğitime zaman ve bütçe ayırmak istemiyorsanız kendiniz de başlayabilirsiniz. Bu konuda sosyal medyada sayısız içeriğe ulaşabilirsiniz.
Videolar izleyebilir, hatta bu alandaki profesyonellerin ücretsiz yaptığı canlı yayınlara katılabilirsiniz. Yine bilinçli farkındalık özelinde pek çok kitap bulunmaktadır. Bu kitapları satın alabilirsiniz. Mindfulness çalışan profesyonelleri sosyal medya hesaplarından takip edebilirsiniz. Bilinçli farkındalık çalışma gruplarına, sosyal etkileşim platformlarına dahil olabilirsiniz.
Bilinçli farkındalık teknikleri birer meditasyon türüdür. Meditasyon ise odaklanmayı, konsantre olmayı, şimdi ve bu anda kalmayı ve gönüllü olmayı gerektirir. Başkasının yönlendirmesiyle bu tekniklerden verim alamayabilir, kendinizi çalışmalara veremeyebilirsiniz. Bilinçli farkındalık tekniklerinin birden fazla yöntemi bulunmaktadır. Hatta bu teknikler ilgi alanınıza, inançlarınıza, beklentilerinize, ihtiyaçlarınıza göre de değişebilir.
Ancak seçeceğiniz teknik ne olursa olsun tüm mindfulness tekniklerinin temel hedefi farkındalık yaratmaktır. Bu farkındalık yargısız ve bulunulan ana yönelik olmalıdır.
Bilinçli Farkındalık Tekniklerinden Bazıları:
Basit Bilinçli Farkındalık Meditasyonu Tekniği: Rahat bir pozisyon alın ve sadece nefesinize odaklanın. Nefese odaklanmak sizin için zorsa bir renge, sayıya, kelimeye veya nesneye de odaklanabilirsiniz. Bu sırada zihninize düşünceler gelebilir, farklı duygular hissedebilirsiniz. Bu duygu ve düşünceleri nezaketle, yargılamadan kabul edin ve gönderin. Tekrar odağınıza geri dönün.
Bedensel Farkındalık Tekniği: Ayak parmaklarınızdan başınıza kadar vücudunuzun her bir parçasını sırasıyla fark edin. Bunu yaparken nefes alıp verişiniz rahat olsun. Farkındalığı artırmak için ilgili bölgeleri kasıp bırakabilirsiniz. Vücudunuzdaki gerginliği, rahatsız eden kısımları, rahatlığı, gevşemeyi hissedin.
Duyusal Mindfulness Tekniği: Bu tekniği uygularken gözlerinizi kapatabilir, kendinizi rahat hissedeceğiniz bir pozisyon alabilirsiniz. Ancak bu mümkün olmuyorsa bulunduğunuz anda herhangi bir durumdayken de tekniği uygulayabilirsiniz. Örneğin; kalabalık bir ulaşım aracında, yolda yürürken gibi. Farkındalık düzeyimize erişmese de her ortamın bir kokusu vardır, çok sessiz bir ortamda dahi duyabileceğimiz sesler vardır.
Veya tatlar. Elinize bir nesne veya yiyecek alabilirsiniz. Bir elma veya bir bardak, kalem olabilir. Gözlerinizi kapatabiliyorsanız kapatarak veya elinizdeki şeye bakmayarak onu ellerinizle inceleyin. Dokusunu, kıvrımlarını veya pürüzsüzlüğünü hissetmeye çalışın. Yumuşak mı, sert mi, ince mi kalın mı? Isısı nasıl? Sıcak mı, soğuk mu? Katı mı, akışkan mı, kıvamlı mı?
Koklayın, bir kokusu var mı? Bu kokuya benzeyen bildiğiniz farklı şeyler var mı? Tadabiliyorsanız tadın; ısırabilir, yudumlayabilir veya dilinizi değdirebilirsiniz. Herhangi bir tadı var mı? Peki bu deneyim size nasıl hissettiriyor? Bu yiyeceği veya nesneyi daha önce hiç bu halleriyle değerlendirmiş miydiniz? İşte mindfulness bize sıradan kabul ettiğimiz şeylere dahi farklı açılardan bakabilmeyi ve değer kazandırmayı sağlıyor.
Duyguların Farkındalığı Tekniği: Öfke, kızgınlık, kaygı, stres, korku, sevinç, utanç ve benzeri duygularınızı fark edin, onları hoşgörüyle, yargısızca kabul edin. Bu duygulara isimler verin, size ne hissettirdiğine, bedeninizdeki etkilerine bakın. Ardından farkına vardığınız ve size ait olan bu duyguları uğurlayın.
İstek ve Arzuların Farkındalığı Tekniği: Sigara, alkol, madde, cinsellik, şiddet ve benzeri istek ve arzularınız ile başa çıkın. Geldiklerinde size hissettirdiklerine, bedeninizdeki etkilerine bakın. Bu isteklerin zaman içerisinde azalarak kaybolacağını kendinize hatırlatın. Yargısız ve hoşgörüyle bu istekleri kabul edin ve geçip gitmelerini bekleyin.
Mindfulnes Eğitimlerimize Katılabilirsiniz
Aba Psikoloji olarak, bilinçli farkındalık yöntemiyle danışanlarımızın dikkat dağıtıcı, işlevsiz unsurları göz ardı ederek yer ve zamana odaklanmasına destek oluyoruz. Öğrenmeyle ilgili en önemli ve ilgi çekici kısımlar, dünyayı etkileyici hale getiren, kendine güveni ve kişisel gelişimi teşvik eden parçalardır. Bu bilgiden yola çıkarak bizde bilinçli farkındalık yöntemiyle bu parçaların izini sürüyoruz.
Mindfulness yöntemiyle gerçekleştirilen meditasyon çalışmalarının sosyal, bilişsel, duygusal ve profesyonel alandaki katkılarını danışmanlık deneyimlerimizden biliyoruz. Bilinçli farkındalık tekniği ile öğrenme sürecinin daha verimli gerçekleştiğini danışanlarımızın akademik sonuçlarında görüyoruz. Yöntemin danışanlarımızın dikkat sürelerine, odaklanmalarına ve bilgiyi işleme ve kazanma süreçlerine katkılarını ilgiyle takip ediyoruz.
Aba Psikoloji’de öncelik verdiğimiz bu yöntem, duygusal dengeyi destekleyerek odaklanma ve motivasyona dayalı öğrenme sürecine direkt fayda sağlıyor. Siz de bu avantajlardan faydalanmak ve mindfulness becerisini yetkinlikleriniz arasına katmak isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz. Bilinçli farkındalık tekniği ile bireysel, sosyal, akademik ve profesyonel yaşamınızdan aldığınız verimi artırabilirsiniz. Detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Çocuk eğitiminde ödül kullanımının davranışı ve bilgiyi pekiştirmede ne denli önemli olduğunu hepimiz biliriz. Ancak ödüllendirmenin eğitimde sağlayacağı fayda yerinde, kararında ve doğru mesajlarla verildiğinde artacaktır. Amacı dışında, kontrolsüz ve ölçüsüz şekilde verilen ödüller bir süre sonra cezaya dönüşebilir. Çocuğun bir davranışı veya başarısı için verilecek ödül çocuğun başarısının önüne geçmemelidir.
Aksi halde başarıdan alınan haz yerini kazanılan ödülden duyulacak hazza dönüşecektir. Ödülün daha keyifli olduğunu fark eden çocuk ödüllendirilen davranışı yeniden ödül almak için tekrar edebilir. Bu da çocuğun davranışı ödüle bağlı olarak gerçekleştirmesine yol açabilir. Ödülün sıklığı veya derecesi azaltıldığında yani daha az keyif verecek bir ödülle yer değiştirildiğinde çocuğun o davranışa yönelik motivasyonu düşebilir.
Üstelik ödülün gelmemesi halinde çocuk kendini başarısız ve değersiz de hissedebilir. Oysa dengeli bir biçimde, doğru, çocuğun yaşına ve yaptığı davranışa uygun kullanılan ödül çocuğun öğrenmesini kolaylaştıracaktır. Çocuğun beklentileri de yetişkinlerle benzerlik gösterir. Çocuk motive olabilmek ve motivasyonunu sürdürebilmek için ödüllere ihtiyaç duyar. Bu ödüller pekiştireç görevi görür.
Çocuk eğitiminde ödül dendiğinde çoğunlukla aklımıza pahalı hediyeler, oyuncaklar, çikolatalar, abur cuburlar gelir. Oysa çocuk taktir içeren cümleler, alkış, kucaklaşma, bir öpücük de ödüldür. Pahalı bir hediye yerine defterine yapıştırılacak bir sticker, çizilecek bir yıldız da ödüldür. Çoğunlukla çocuğun ödüle verdiği değeri belirleyende bizim ödülü kullanış şeklimizdir. Çocuk için değeri hissettirilerek verilen sticker, alelade şekilde verilen pahalı bir hediyeden daha değerli olacaktır.
Peki ödül tam olarak nedir? Neler ödül değeri taşımaktadır? Çocuk eğitiminde ne tür ödüllere yer verilmelidir? Ödüllendirme hangi durumlarda ceza etkisi yaratır? Çocuğun davranışını pekiştirmek için ebeveynler farklı neler yapabilir? Yazımızın devamında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Çocuk Eğitiminde Ödül Nedir?
Ödül bir koşula bağlı olarak verilen ve belli bir davranışın ortaya çıkmasını pekiştiren nesne, davranış, söz veya etkinliktir. Verilen ödülün amaca hizmet edebilmesi için çocuğun yaşına, ödüllendirilecek davranışın niteliğine ve çocuğun ihtiyacına uygun olması gerekir. Örneğin; odasını toplama sorumluluğu kazandırmaya çalıştığımız 3 yaşındaki çocuğumuza ödül olarak tablet almak hatalı seçimdir.
Aynı şekilde çocuğa kazandırılmak istenen davranış, bilgi, sorumluluk da çocuğun yaşı ve kapasitesiyle uyumlu olmalıdır. 3 yaşında bir çocuğun okuma yazma öğrenmesini beklemek çocuğu zorlamak olacaktır. Ebeveynler ödül sistemine çoğunlukla çocuklar özerklik kazanmaya başladığında ihtiyaç duyar. Bebeğinin ilk kelimeleri, ilk adımları veya ilk ek gıda deneyimleri için ödül arayışında olan ebeveyn sanırım yoktur.
Çocuğumuzun gelişimine dair bu keyifli deneyimlerimizde büyük ödüllere, pahalı hediyelere değil kocaman gülümsemelere, alkışa, kucaklamaya yer veririz. Çocuğumuzda mutluluğumuzla ve karşılaştığı bu coşkulu tezahüratlarla motive olur. Ne zamanki çocuk büyümeye, ebeveyninin belirlediği sınırları genişletmeye çalışır o zaman çocuk eğitiminde ödül farklılaşır. İşte tamda bu noktada çocuğumuza sunduğumuz ödüllerin onun davranışı kazanmasına yetmeyeceğini düşünürüz.
Ebeveyne göre eskiden bir gülümsememizle, çırptığımız ellerimizle motive olan çocuk şimdi daha büyük beklentilere girmiştir. Örneğin; odasını toplamayı öğretmek istediğimiz çocuğumuza sepete kendi başına attığı oyuncakları alkışlamamızın yeterli gelmeyeceğini düşünürüz. Bunun yerine çocuğun beklenti ve ihtiyaçlarını değerlendirmeden rüşvet niteliğinde önerilerde bulunuruz. “Odanı kendi başına toplarsan televizyon izleyebilirsin. Oyuncaklarını sepete doldurursan dondurma yiyebilirsin.” Gibi.
Bu rüşvetler çocuğa istenen davranışı kazanmak yerine ödüle odaklanmayı öğretir. Kazandırılmaya çalışılan her davranışta çocuk daha büyük beklentilere girmeye başlar. Dolayısıyla çocukeğitiminde ödül davranıştan önce değil sonra sunulmalıdır. Çocuk bir ödül geleceğini veya bu ödülün ne olduğunu bilmemelidir. Ödüllendirme sonrası çocuğa bu ödülün her seferinde verileceği algısı yaratılmamalıdır.
Çocuk Eğitiminde Ödül Değeri Taşıyan Davranış ve Sözler Neler?
Çocuğun sadece başarısını değil çabasını taktir edip övmek çocuk için en değerli ödüldür. Böylece çocuk başarıyı sevgi elde etme unsuru olarak değerlendirmez. Aksi halde çocuk kendini sevilebilir ve değerli hissetmek için başarılı olmaya odaklanır. Her başarısızlıkta özgüvenini ve öz değerini yitirmeye başlar.
Ödül mutlaka zamanında verilmelidir, çocuk aldığı ödülün nedenini bilmeli, davranışıyla ödül arasında ilişki kurabilmelidir. Ödül ne olursa olsun zamansız verildiğinde işlevini yitirecektir. Örneğin; hafta sonu ödevlerini eksiksiz yaptığı için çocuğu ödüllendirmek istiyorsak ödülü ödevlerini yaptığını fark ettiğimizde vermeliyiz. Ertesi gün verilen ödülün hiçbir anlamı kalmayacak, çocuk motive edilmiş olmayacaktır.
Aynı şekilde çocuğa davranışından önce ödülünü vermek de ödülün etkisini düşürecektir. Çocuk eğitiminde ödül maddi ağırlıklı değil manevi ağırlıklı olmalıdır. Övgü ve sevgi dolu sözler, taktir, teşekkür, sıcak bir kucaklaşma, bir öpücük, alkış ve benzeri davranışlar kullanılmalıdır. “Öğrenmek için ne kadar istekli olduğunu görüyorum. Çabalaman çok güzel, öğrenirken keyif aldığını görmek beni çok mutlu ediyor. Seninle gurur duyuyorum.” Gibi.
Çocuğa zaman ayırmak, birlikte oynamak ödül olarak sunulmamalıdır. Çocuk ebeveyninin ilgisini, sevgisini görmek, birlikte zaman geçirmek için bir şeyler başarmaya ihtiyaç duymamalıdır.
Çocuk Eğitiminde Ödül Hangi Durumlarda Cezaya Dönüşür?
Ödül istenen davranışın kazanılmasını desteklerken ceza da doğru kullanıldığında istenmeyen davranışın sönmesini kolaylaştırır. Ceza çocuk eğitiminde önemli bir yere sahiptir. Ancak cezanın ne sıklıkta uygulandığı, niteliği, amacı, kapsamı eğitimdeki etkisini farklılaştırabilmektedir. Önceliğimiz ödüllerle davranış kazandırmak, istenmeyen davranışları görmezden gelerek sönmesini beklemek olmalıdır. Cezalar asla şiddet içermemeli, çocuğu korkutmamalı, gerilemeye yol açmamalı, çocuğun canını yakmamalıdır.
Cezanın halk dilindeki kullanımı negatif yüklü olsa da çocuk eğitimindeki yeri olumludur. Örneğin; ödevlerini yapmasını istediğimiz çocuğumuz ödevlerini yapmıyor, hatırlatmalarımıza rağmen sorumluluk almıyorsa ceza kullanılabilir. Ancak burada verilecek ceza çocuğun keyif aldığı bir şeyi geçici süreliğine elinden almak olmalıdır. Ödevlerini yapmayan çocuğun ödevlerini aksattığı günlerde televizyon izleme hakkı kaldırılabilir.
Uykudan önce masal okunmasını seven çocuğun, uyku vaktinde yatağı girmeyi reddediyorsa masal dinleme hakkı kaldırılabilir. Ancak çocuk verilen cezanın neden verildiğini, bu cezanın ne zaman sonlanacağını bilmelidir. Dolayısıyla çocuk eğitiminde ödül ve ceza verirken mutlaka nedenleri de açıklanmalıdır. Ceza sevilen etkinlik, nesne veya davranışın sınırlandırılması olsa da bazen hatalı ödüller de cezaya dönüşebilir.
Ödül beklentisi yaratıp ödül verilmiyor veya ödüllendirme geciktiriliyorsa çocuğun motivasyonu düşer ve davranış sönebilir. Dolayısıyla ödüllendirmedeki gecikmeler ceza etkisi yaratabilir. Ödül, beklentiyle örtüşmediğinde ve çocuğu tatmin etmediğinde ceza niteliği taşır. Örneğin; küçük başarılarında büyük ödüller kazanan çocuk büyük bir başarıda küçük bir ödülle demotive olabilir. Veya verilen ödül çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarıyla uyumlu değilse yine ceza etkisi yaratabilir.
Kız çocuğuna erkek oyuncakları almak (çocuğun ilgisini çekiyorsa alınabilir, ancak ilgisi yoksa motivasyon kaybı yaratacaktır). Çocuklarda ödül tutarlı olmalıdır. Çocuğun zaten yapmakta olduğu, yapabildiği bir şey için sonradan ödüllendirmede bulunmak çocuğu incitebilir. Daha önceki davranışlarının fark edilmediğini veya ne zaman yapıp yapmadığının bir öneminin olmadığını düşünebilir.
Çocuk eğitiminde ödül ve cezanın kullanımı istenen davranışların kazanılmasında oldukça önemlidir. Ancak çoğunlukla ödül ve ceza sistemi yanlış kullanılarak çocuğun duygusal ve davranışsal açıdan zarar görmesine yol açılır. Bu iki yöntem yanlış kullanıldığında kişilik, özgüven, öz değer zedelenebilmektedir
Yurtdışı eğitim günümüzde pek çok gencin hayali. Lise ve üniversite çağındaki öğrenciler eğitim hayatlarına yurtdışı deneyimini katabilmek istiyor. Günümüz gençleri yurtdışında eğitim almanın kariyerlerine sağlayacakları fırsatların farkındalar ve ailelerde bu konuda daha bilinçli. Artık öğrenciler yurtdışına açılmak farklı dillerde, kültürlerde deneyim kazanmak istiyor. Bugün Türkiye’nin neresinde olursanız olun internet ve dijital kaynaklar aracılığıyla dünyanın herhangi bir noktasına erişebiliyorsunuz.
Artık bilgiye ulaşmada eşit kaynaklara sahibiz. Bu kaynakları nasıl kullanıp, değerlendirdiğimizse bireysel tercihlerimize göre değişkenlik gösteriyor. Kimi öğrenciler eğitim almak veya mevcut eğitimlerini sürdürmek için Avrupa’ya, Amerika’ya yöneliyor. Kimi öğrenciler lise, lisans, yüksek lisans, doktora programları için yurtdışını tercih ederken kimileri de dil okullarına yöneliyor.
Yurtdışında eğitimine devam edebilecek maddi, manevi imkanlara sahip olmayan veya bu eğitim modelini tercih etmeyen öğrencilerse uzaktan eğitim programlarına katılabiliyor. Özellikle pandemiyle birlikte uzaktan yurtdışı eğitim programları cazip hale geldi. Pandeminin ilk yılında ulaşımdaki engeller, ülkelere gelen giriş çıkış yasakları eğitim alanında alınan önlemleri etkiledi.
Pek çok eğitim kurumu eğitim kademelerinde değişikliğe gitme kararı aldı ve uzaktan eğitimler zorunlu olarak başlatıldı. Bu deneyim hem öğrenciler ve öğrenci adayları hem de eğitim kurumları için uzaktan eğitime bakış açısını değiştirdi. Akademik eğitimi sürdürebilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olan öğrenciler için uzaktan eğitim cazip hale geldi.
Alınacak eğitimin süresi, gidilecek ülke, eğitimin konusu, eğitim alınacak kurum eğitim deneyiminden alınacak verimi belirliyor. Eğitim alınan ülkede çalışma hayatına atılmak, çalışma ve oturma izni almak da mümkün olabiliyor. Bu durumda yurtdışı eğitim için ülke değiştirenlerin bir kısmı gittikleri yerde yaşamlarını sürdürme kararı da alabiliyor. Kimi öğrencilerse eğitimleri sonrasında edindikleri deneyimler, kişisel, mesleki ve kültürel gelişimin ardından ülkelerine geri dönüyor.
Her iki seçiminde kendi içerisinde kişiye sağladığı kişisel, sosyal, akademik ve profesyonel faydaları var. Ancak yurtdışında eğitim alan her bireyin aynı kazanımları elde edeceğini söylemek gerçekçi olmaz. Peki yurtdışında eğitim almanın kariyerimize, mesleki gelişimimize faydaları neler? Yazımızın devamında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Yurtdışı Eğitim ile Anadil Düzeyinde Yabancı Dil Kullanımını Artırabilirsiniz
Yurtdışına dil eğitimi almak için gidecek olanların karşısına sıklıkla “Türkiye’de de İngilizce öğrenebilirsin, dil okullarına gidebilirsin.” Engeli çıkmaktadır. Evet yaşadığınız ülkede de farklı diller öğrenebilir, varsa kurslara, eğitim okullarına kayıt yaptırabilirsiniz. Hatta dil öğrenmek için özel ders alabilir veya online eğitim programlarına katılabilirsiniz. Ancak yurtdışında dil eğitimi almanın en büyük avantajı dersler dışında da yabancı dil kullanmaya ihtiyaç duyacak olmanızdır.
Anadili sizden farklı olan bir ülkede ihtiyaçlarınızı karşılamak, sosyalleşmek ve öğrenmek için ortak dile ihtiyaç duyarsınız. Bu dil çoğunlukla İngilizcedir. Ancak kimi ülkelerde halk anadiline çokça bağlıdır ve İngilizce konuşmaya da gönüllü değildir. Dolayısıyla gittiğiniz ülkenin dile bakış açısını gitmeden öğrenmek sizin için faydalı olacaktır. Halkın konuştuğu dil ile sizin öğrenmeye gittiğiniz dil aynıysa çok şanslısınız.
Hem okulda hem de günlük yaşamda bu dile bolca maruz kalacak ve kullanacaksınız. Böylece diliniz Türkiye’de alacağınız yabancı dil eğitimine kıyasla çok daha hızlı gelişecek. Üstelik anadile yakın düzeyde kelime hazinenizi geliştirebilir, o bölgenin aksanını kazanabilirsiniz. Yurtdışı eğitim için gidiş nedeniniz akademik eğitim almaksa zaten belli yabancı dil yeterlilik koşullarını karşılıyor olmanız gerekir.
Çoğu okul kabul koşulları arasında yabancı dil yeterlilik belgesi ister. Bu belgeleri alabilmek için ülkenizde dil sınavlarına hazırlanmanız ve katılmanız gerekir. Kabul alan öğrenciler yine de ilk yılı dil okulunda geçirebilirler. Kimi zamansa direk eğitime başlanabilmektedir.
Yabancı öğrenci kabul eden çoğu üniversitenin eğitim dili İngilizcedir. Ancak halk arasında kullanılan yerel dil ülkenin kendi ana dilidir. İngilizce bilmek akademik anlamda kolaylık sağlasa da zamanla ana dile yönelik de pratik kazanılabilmektedir. Bu sayede de yurtdışı üniversite eğitimi İngilizce dışında bir dilin daha edinimini kolaylaştırmaktadır.
Dolayısıyla yurtdışı eğitim deneyiminiz aracılığıyla anadil düzeyinde yabancı bir dil daha kazanabilirsiniz. Hatta eğitim dilinizle ülkenin anadili farklıysa üçüncü bir dili de öğrenme fırsatı bulabilirsiniz. AP Sınavı Yaklaşıyor: Sınav Başarısı için Psikolojik Hazırlık Önerileri yazılarımızdan da faydalanabilirsiniz.
Yurtdışı Eğitim ile Yaratıcılığınızı ve Vizyonunuzu Geliştirebilirsiniz
Yurtdışında üniversite eğitimi deneyimi pek çok açıdan yaratıcılığı ve üretkenliği desteklemektedir. Özellikle daha gelişmiş ülkelerde eğitim alan öğrenciler gördükleri, deneyimledikleri yenilikleri ülkelerine getirebilmektedir. Böylece ülkemizde henüz denenmemiş veya bilgisi yer almayan yenilikler hayata geçebilmektedir. Dolayısıyla yurtdışında alacağınız eğitim, yapacağınız staj kariyeriniz açısından yeni fikirlerin yeni ürünlere dönüşmesini sağlayabilir.
Yabancı bir ülkede eğitim, kariyer veya yaşam deneyimleriniz o ülkenin çalışma disiplininden, yaşam tarzından, kültüründen esintiler almanızı sağlar. Bu esintiler iletişim tarzınıza, çalışma felsefenize, disiplininize, hatta probleme ve çözüme bakış açınızı etkiler. Yurtdışı eğitim deneyimi aracılığıyla daha yaratıcı, yenilikçi ve vizyoner olabilirsiniz. Yurtdışında Üniversite Eğitimi: Karar Süreci Nasıl Olmalı? Yazımızdan da faydalanabilirsiniz.
Yurtdışı Eğitim ile Harika Mülakatlar Geçirebilirsiniz
Mülakatlar hem yeni mezunların hem de iş arayışında olan deneyimli adayların stres kaynağı. İstihdam oranlarının düşüklüğü ve işsizlik oranının fazlalığı üzerimizdeki kaygı yükünü artırıyor. Gençler büyük hayallerle başladıkları üniversite eğitimlerini gelecek kaygılarıyla tamamlıyor. Her yıl daha da zorlaşan iş bulma süreci adayların yetkinliklerini daha çok arttırma ihtiyacı duymalarına neden oluyor.
İyi bir üniversite diploması, nitelikli referanslar ve staj deneyimleri, en çok da yabancı dil bilgisi ve yurtdışı deneyimi fırsatları artırıyor. Pek çok kurum yıldan yıla globalleşiyor ve yurtdışına açılıyor. Aynı şekilde yabancı pek çok firmada her yıl ülkemize giriş yapıyor. Dolayısıyla her iki durumda da işverenlerin adaylardan iyi düzeyde yabancı dil beklentisi oluyor.
Yurtdışı seyahat gerektirecek pozisyonlarda yurtdışı eğitim deneyimi olanlar adaylar arasında öne çıkıyor. Yurtdışında yaşama deneyimi ve dil yetkinliği olan adayları tercih etmek işverenin elini kolaylaştırıyor. Dolayısıyla uluslararası arenada rol bulan bir firmayla mülakat yapacaksanız yurtdışı deneyiminizin faydalarını çokça hissedeceksiniz. Bu sayede mülakat öncesinde ve anında duyduğunuz kaygı ve stres daha düşük olacak. Kendinizi daha iyi ifade edecek, olumlu beden dili kullanacaksınız.
Yurtdışı Eğitim ile Özgüveninizi Destekleyebilirsiniz
Yurtdışında alacağınız eğitimin özgüveninize doğrudan etkisi olabilir. Nasıl mı? Belki gittiğiniz ülkede alışana kadar adaptasyon güçlüğü yaşayabilir, kendinizi yalnız ve uzakta kalmış hissedebilirsiniz. Aslında bunu şehir dışında eğitim alan öğrencilerde sıklıkla hisseder. Ancak yurtdışında sadece bölgeye değil, insanlara, dile, kültüre de yabancı kalırsınız. Adapte olup uyum sağlayabilmek ise sizi güçlendirir.
Yurtdışında yaşamayı öğrenirken ve uyum sağlamaya çalışırken konfor alanınızdan çıkmış olursunuz. Yeni insanlar tanımaya, kültürü öğrenmeye, ülkeyi, bölgeyi, yaşam stillerini öğrenmeye çalışırsınız. Ulaşımdan, sağlık sistemine kadar pek çok alanda yeni bilgiler edinmeniz ve ülkenizden çok daha farklı sistemleri kavramanız gerekir. Bunlar kendi ülkenizde zorlanmadan yapabildiğiniz, zorlandığınızda kolayca destek bulabildiğiniz konulardır.
Dolayısıyla kullanmadığınız veya yeterince zorlanmadığınız konular olduğu için ülkenizde bu becerileriniz bir süre sonra rutin alışkanlıklara dönüşür. Yurtdışı eğitim deneyimi sırasında problem çözme beceriniz gelişir, stresle başa çıkmayı, kendi başınıza motive olmayı öğrenirsiniz. Sorumluluk alır, zorlukların üstesinden gelirsiniz. Tüm bunlar sizi ilk etapta zorlayabilir. Ancak ülkenize geri döndüğünüzde veya eğitim aldığınız ülkede yerleşik yaşama geçtiğinizde faydalarını çokça görürsünüz.
Yurtdışı Eğitim ile İstihdam Fırsatlarını Artırabilir, Çalışma Alanınızı Genişletebilirsiniz
Yurtdışında eğitim almanızın veya staj yapmanızın diğer avantajı ise çalışma alanınızın ve istihdam fırsatlarınızın artmasıdır. İstihdam fırsatlarını kaçırma nedenlerinin başında yabancı dil eksikliği gelmektedir. Dolayısıyla mesleki bilginiz, eğitim durumunuz, diplomanız ne kadar nitelikli olsa da yabancı dil eksikliğiniz sizi geri planda bırakabilir. Bu da sizi çoğunlukla yabancı dil beklentisi olmayan iş verenlerle sınırlı tutar.
Yurtdışında eğitim deneyimi ise yerli veya yabancı fark etmeksizin beklentilerinizi karşılayan tüm işverenlerle çalışabilme ayrıcalığı tanır. Aynı şekilde yurtdışı deneyimleriniz sayesinde kendi ülkenizle sınırlı kalmaksızın farklı ülkelerde de mesleğinizi sürdürebilirsiniz. Yurtdışında çalışma, oturma, vatandaşlık izni alabilir, yaşamınızı orada devam ettirebilirsiniz. Özellikle yenilikleri seven, yaşam alanını değiştirmek isteyen veya yurtdışında çalışma, yaşama arzusu olan bireyler için yurtdışı eğitim deneyimi fayda sağlayacaktır.
Özetle yurtdışında üniversite eğitimi almanın faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz;
Yeni kültürlerle tanışır, kendi kültürünüzden farklı kültürleri öğrenebilirsiniz.
En az iki dil öğrenebilirsiniz.
Oturma ve çalışma izni alabilirsiniz.
Sınav koşulu aranmaksızın başka ülkelere geçiş yaparak eğitiminizi uzatabilirsiniz.
Hem okuyup hem çalışabilir, birikim yapıp eğitim masraflarınızı karşılayabilirsiniz.
Ülkenizde veya yurtdışında en iyi marka ve firmalarda kariyer fırsatı yakalayabilirsiniz.
Uluslararası düzeyde network edinebilirsiniz.
Daha kısa sürede eğitiminizi tamamlayıp iş hayatına atılabilirsiniz: yurtdışında pek çok lisans eğitimi 3 yılda tamamlanmaktadır.
Bulunduğunuz ülkenin vizesiyle komşu ülkeleri dolaşabilir hem okuyup hem dünyayı dolaşabilirsiniz.
Yurtdışı Eğitim Fırsatlarını Değerlendirmek için Kariyer Danışmanlığı Alabilirsiniz
Aba psikoloji olarak yurtdışında eğitim almak isteyen öğrencilerimizin eğitim hazırlıklarında, okul, ülke, yerleşim tercihlerinde destek veriyoruz. Kariyerlerini planlarken her bir detayı en ince şekilde değerlendiriyoruz. Yurtdışında eğitim almak isteyen danışanlarımıza bu işin mutfağında olan uzmanlarımızla destek veriyoruz. Kaliteli bir hizmet için özellikle üniversiteyi, akademik süreci ve tüm gelişmeleri çok yakından takip ediyoruz.
Çalıştığımız alanlar itibariyle özellikle eğitim konusunda tüm aşamaların sistematiğini kurarak öğrencilerimize gereken desteği sağlıyoruz. Eğitim yüksek öğrenim ve özellikle de öğrencilerin kendi bireysel stratejik yetenek yönetimine bakarak değerlendirme yapıyoruz. Uyguladığımız test, envanter ve klinik değerlendirmelerle danışanlarımız için en doğru tercihleri belirliyoruz.
Aba psikoloji olarak tüm bu hizmetleri sağlıyor ve danışanlarımıza tüm ihtiyaç konularıyla ilgili rehberlik ediyoruz. Dolayısıyla Aba psikoloji olarak stratejik iş ortaklarımızla beraber sahip olduğumuz deneyimli kadroyla kariyer planınızda yanınızdayız.
Yurtdışı eğitim deneyimi için motivasyonu ve potansiyeli olan gençlerimizin hedeflerini gerçekleştirmelerine destek olmak istiyoruz. Yurtdışında eğitimin doğru planlandığında kariyer gelişimine son derece önemli etkisi olduğunu tecrübelerimizle biliyoruz. Potansiyeli olan pek çok öğrenci yurtdışında eğitim almaya yönelik önyargı geliştirebilmektedir. Önyargılar ise uluslararası anlamda başarı elde edebilecek nice gencin potansiyelinin gerisinde kalmasına neden olmaktadır.
Siz de yurtdışı eğitim deneyimi edinmek istiyor veya karar vermek için uzman desteğine ihtiyaç duyuyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz. Aba Academy sayfamızdaki yazıları ve Aba Eğitim Youtube kanalındaki içerikleri de takip edebilirsiniz.
Etkili soru çözme teknikleri ile rekabet gerektiren ve süre kısıdı olan sınavlara hazırlık yapmak çok daha kolaydır. Çünkü sınavlarda hızlı okuyabilme, okuduğunu anlama, muhakeme, soru stillerini öğrenme sınav başarısı için gereklidir. Bu becerilerin gelişmesi ise belli tekniklerin öğrenilmesi ve sık sık kullanılması ile mümkün hale gelir. Böylece sınavda zaman daha verimli kullanılabilir ve zorlayıcı sorular daha kolay çözülebilir. Bu avantajlarsa bizi binlerce katılımcının önüne geçirebilir.
Biraz çaba ve zaman ayırarak kolayca öğrenilebilecek ve kullanılabilecek bu tekniklerse yeterince önemsenmemektedir. Lise, üniversite, dil, yurtdışı eğitim ve benzeri sınavlar öğrenciler için oldukça önemlidir. Hedefi, hayali ve başarma isteği olan her öğrenci için bu sınavlar önemli olduğu kadar zorlayıcıdır da.
Zorluğun nedeni ise uzun soluklu disiplin, özveri ve fedakarlık gerektiriyor olmasıdır. Sınava yüklenen anlam arttıkça öğrencilerin destek almak istediği kaynak arayışları da artmaktadır. Ancak çoğunlukla bu kaynakların da sınavların kendisi gibi elde edilmesi zor şeyler olduğu veya olması gerektiği düşünülür. Kolay, hızlı öğrenilebilen şeylerin başarıyı desteklemeyeceği veya yeterince işe yaramayacağı gibi hatalı bir inanış bulunmaktadır.
Etkili soru çözme teknikleri de bu hatalı inanışlardan biridir. Öğrenmesi kolay, kullanımı pratik ve işlevsel olan bu teknikler öğrenciler tarafından yeterince önemsenmez. Zorluk arayışı bu tekniklerin gölgede kalmasına neden olabilir. Oysa şans verdiğinizde, deneyip pratik yaptığınızda kısa sürede verim almaya başlayabilirsiniz. Bu teknikler size formüller öğretmez, ezber gerektirmez veya ders yükünüze yeni yükler eklemez.
Dilerseniz yazının devamına ilerleyerek kullanabileceğiniz teknikleri öğrenebilir, sınava hazırlık sürecinize bu teknikleri de dahil edebilirsiniz.
Etkili Soru Çözme Teknikleri Neler?
Sınava hazırlık sürecinde konu anlatımı çalışılır ve eksik konular tamamlanır. Öğrenilen bilgilerin uzun süreli belleğe yerleşebilmesi için günlük, haftalık tekrarlar yapılır. Ve bu bilgilerin pekiştirilmesi için mümkün olabildiğince çok soru çözülür. Bu üç aşamadan herhangi biri atlanırsa sınava eksik hazırlanılmış olacaktır. Yeterince konu anlatımı çalışılmazsa sınavda bilmediğiniz sorularla karşılaşma olasılığınız artar.
Yeterince çok tekrar yapılmazsa çalıştığınız konuları özellikle de stres anında hatırlamakta zorlanırsınız. Yeterince soru çözülerek pratik yapılmazsa zaman kullanımında zorlanır, çeldirici sorularda ikilemde kalır, kolayca hata yapabilirsiniz. Dolayısıyla sınava hazırlık sürecinin bu üç adımı da çok önemlidir. Öğrenciler sıklıkla konu anlatımın veya tekrar yapmaksızın bol soru çözmeye çalışırlar. Etkili soru çözme teknikleri de yeterince bilinip kullanılmaz.
Dolayısıyla test kitapçıklarında sayısız cevapsız veya yanlış soruyla karşılaşırlar. Soruları yanıtlamakta zorlanmak veya yanlış yanıtlamaksa motivasyonu kırar. Başarılı olmayı istemek motivasyon için oldukça perçinleyicidir. Ancak sadece istemekle başarı elde etmek mümkün değildir. Hayaller ve hedefler ne kadar büyükse karşılığında verilecek emek de o kadar büyük olmalıdır. Yazının devamında size soru çözmeyi sevdirecek ve performansınıza etki edecek önerilere yer vereceğiz.
Aşağıdaki teknikleri kullanarak sınava hazırlık sürecinizi keyifli hale getirebilir, başarı ihtimalinizi artırabilirsiniz.
1. Turlama Tekniği
Etkili soru çözme teknikleri olarak arama yaptığınızda karşınıza en sık çıkacak teknik turlama tekniğidir. Turlama tekniğinin mantığı sınav kağıdını elinize aldığınızda ilk turda en önce kolayca çözebildiğiniz soruları çözmenizdir. İkinci turda çok kolay olmayan ama yine de rahat çözebildiğiniz soruları çözmelisiniz. Üçüncü turda sizi biraz daha zorlayacak soruları bitirmelisiniz. Turları bu şekilde zorluk seviyelerine göre bölüştürmelisiniz.
En son tura çözmekte zorlandığınız ve çözüm yolunu bulmak için çok daha fazla zaman harcayacağınız soruları bırakmalısınız. Bu tekniğin amacı zamanınızı daha verimli kullanmanızı ve motivasyonunuzu sürdürmenizi sağlamaktır. Aksi halde soruları sırayla çözmeye çalışırsanız daha çok zaman var düşüncesiyle zor sorularda çokça vakit harcayabilirsiniz.
Süre azaldıkça zaman baskısı artacağı için çözümü kolay olan sorularda dahi hata yapabilirsiniz. Aynı şekilde kolay soruları çözmeye zamanınızda kalmayabilir. Böylece çok daha fazla net yapabilecekken sınav sonucunda hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz.
2. Hızlı Okuma Tekniği
Hızlı okuma tekniği de etkili soru çözme teknikleri içerisinde yer almaktadır. Bu tekniği kullanabilir hale gelmeniz sınava hazırlık sürecinde ve sınav gününde çokça fayda sağlayacaktır. Hızlı okuma pratiğiniz sayesinde özellikle uzun paragraf ve mantık sorularını rakiplerinizden daha kısa sürede çözebilirsiniz. Ancak hızlı okuma becerisini geliştirirken mutlaka muhakeme ve yorumlama becerinizi de geliştirmelisiniz.
Bunu yapabilmekse çok okumak ve çok soru çözmekle mümkün olacaktır. Sınava hazırlık sürecinde öğrenciler çoğunlukla zaman kaybetmemek ve dikkatlerini dağıtmamak için kitap okuma alışkanlıklarına ara verirler. Oysa kitap okumak hızlı okuma becerilerinin gelişmesi için oldukça önemlidir. Ayrıca kitap okuyarak muhakeme becerinizi de geliştirirsiniz.
Kitap okuyarak geçireceğiniz keyifli zaman strese biraz ara vermenizi de kolaylaştıracaktır. Hızlı okuma tekniği hakkında daha detaylı bilgi edinmek için Okuma Alışkanlığı Kazanmak Sınav Başarısı Getiriyor! yazımızı okuyabilirsiniz.
3. Soru Stillerini Öğrenme Tekniği
Soru stillerinin öğrenilmesi de etkili soru çözme teknikleri arasında yer almaktadır. Çözdüğünüz her denemede sizi zorlayacak soru kalıplarıyla karşılaşabilirsiniz. Özellikle sayısal derslerde farklı kalıplarla karşılaşmak mümkündür. Bu kalıpların önemli bir kısmı okulda öğretilmektedir. Ancak kalıp sorulara yönelik yeterince test çözmemek çözüm yolunun kolayca unutulmasına neden olabilir. Her deneme sonrası sizi zorlayan, çözemediğiniz veya gereğinden fazla zaman harcadığınız sorular varsa işaretleyin.
Bu soruları ilgili ders öğretmenlerinizle veya destek aldığınız profesyonelle paylaşın. Çözüm yolunu izleyin, notlarınızı çıkarın ve üzerine bol bol soru çözün. Ancak bu şekilde farklı soru stillerini öğrenebilir ve rakiplerinize oranla çok daha kısa sürede çözebilirsiniz.
Çözüm yollarını eğitmenlerinizden öğrendiğinizde sorunun çok kolay ve çözmesi çok keyifli olduğunu göreceksiniz. Bu da soru çözme isteğinizi artıracak ve soru çözerken daha çok keyif alacaksınız.
4. Konu Anlatımı ile Bilgiyi Artırma Tekniği
Etkili soru çözme teknikleri içerisinde teknik olarak görülmeyen ancak verimi artıran en önemli çalışmalardan biridir. Bilmediğiniz veya yeterince hakim olmadığınız bir konuda verimli soru çözmeniz mümkün değildir. Konu anlatımı çalışmak, çalışırken detaylı bilgi toplamaya odaklanmak ve bu bilgileri ilişkilendirmek oldukça önemlidir. Örneğin; Coğrafya dersini sevmiyor olabilirsiniz. Ancak memleketinizi veya farklı ülkelere seyahat etmeyi seviyor olabilirsiniz.
Yer yüzü şekilleri, bitki örtüsü, tarım, hayvancılık vb. bilgileri sevdiğiniz ülke ve şehirlerle ilişkilendirebilirsiniz. Konu anlatımı çalışırken farklı kaynaklardan beslenebilir, farklı öğretmenlerin anlatım methodlarını dinleyebilirsiniz.
5. Tekrar ile Bilgiyi Pekiştirme Tekniği
Bir diğer önemli teknik ise konu anlatımlarının tekrarlarla pekiştirilmesidir. Evet işe yarayan, sıkça kullanılan veya öğrenmesi keyifli olan bilgileri hatırlamak kolaydır. Ancak birde günlük hayatta karşımıza çıkmayan, bilme ihtiyacı duymadığımız alt detaylar vardır. Bu bilgiler tekrar edilmezse kolayca unutulabilir. Unutmamanın ise tek yolu tekrar etmektir. Sadece okuyarak tekrar etmek zorunda da değilsiniz.
Etkili soru çözme teknikleri kadar bilgi edinme ve öğrenme tekniklerinden de faydalanabilirsiniz. Örneğin; sesli çalışmaktan hoşlanıyor veya dinleyerek daha iyi öğreniyorsanız konu anlatımlarınızı kaydedebilirsiniz. Boş zamanlarınızda, yürürken, yolda giderken, spor yaparken bu kayıtları dinleyebilirsiniz. Görsel hafızanız kuvvetliyse ders notlarını resimlerle ilişkilendirebilir, duvarlara renkli post-itlerle hatırlatıcılar asabilirsiniz. Defterinize, kitabınıza, test kitapçıklarınıza renkli kalemlerle notlar düşebilirsiniz.
Doğru, yanlış ve çözümü zor olan soruları veya farklı soru stillerini renklerle birbirinden ayırabilirsiniz. Anlatarak ve öğreterek daha iyi öğreniyorsanız öğrendiklerinizi arkadaşlarınıza, ailenize anlatabilirsiniz. Böylece sınava hazırlık sürecinde zorlanan arkadaşlarınıza da destek olmuş olabilirsiniz.
Etkili Soru Çözme Teknikleri Kadar İşlevsel Olan Diğer Önerilerimiz
Tam olarak teknik kabul edilmese de aşağıdaki önerilerimiz de soru çözme hızınızı ve veriminizi artıracaktır.
1. Olumluya Odaklanın
Etkili soru çözme teknikleri içerisinde yer verilebilecek bir diğer teknikte olumluya odaklanma tekniğidir. Sınav kitapçığını elinize aldığınızda soruların hiç de kolay başlamadığını görebilir ve tüm kitapçıkta bu tarz sorular olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak sınav kitapçıklarında sorular her öğrenciye farklı dizilimde gelmektedir. Bu dizilimlerse karışık olarak belirlenmektedir. Dolayısıyla sınav kitapçığı sınava hazırlanırken çözdüğünüz soru kitapçıkları gibi değildir.
Soru kitapçıklarından kolaydan zora doğru giden bir mantık vardır. Sınav kitapçıklarında ise kolay, zor ayrımı olmaksızın tüm sorular karışık gelir. Bu da kolay bir sorudan hemen sonra zor bir soruyla karşılaşabileceğimizi gösterir. Aynı şekilde zor bir sorudan sonrada kolay sorulara denk gelebilirsiniz.
Bu nedenle zor sorularda zaman harcamadan turlama yaparak daha kolay sorularla devam edebilirsiniz. Zor soruları en sona bırakmak üzerinizdeki zaman baskısını azaltacaktır.
2. Hasar Hesabı Yapın
Etkili soru çözme teknikleri arasında yer verebileceğimiz bir diğer teknikte kendini değerlendirebilmektir. Bu tekniği hasar hesabı tekniği de diyebiliriz. Çözdüğünüz her denemeden veya soru kağıdından sonra doğru yanlış ve boş sayılarınıza bakmalısınız. Burada odak noktanız kendinizi geliştirip geliştiremediğinizi analiz etmeye çalışmanız olmalıdır. Örneğin; birkaç gün önce bu tarz soruları hiç çözemiyordum.
Öğrendiğim teknikle doğru adetlerimi artırabildim. Ya da bu konuyu iyi bildiğimizi sanıyordum ama son birkaç testtir bu konuda hatalarım çıkıyor yeniden gözden geçirmeliyim. Bu teknik sayesinde eksiklerinizi, hatalarınızı ve performansınızı görebilirsiniz.
3. Kendinizi Tebrik Etmeyi Unutmayın
Çoğunlukla eleştiride bonkör, iltifat ve yüceltmede cimriyiz. En ufak bir hatamızı dahi saatlerce kafamıza takıp motivasyonumuzun düşmesine neden olabiliyoruz. Oysa çalışmak için ayırdığımız zaman, öğrenmek için verdiğimiz emek ve gösterdiğimiz gelişim taktiri hak ediyor. Kendinizi sık sık tebrik edin.
Boş zamanlarınızı çalışmaya ayırabildiğiniz, dikkat dağıtıcılarla başa çıkabildiğiniz, sorumluluklarınıza sahip çıktığınız için kendinizi tebrik edin. Çaba ve özverinizin farkında olmanız ve kendinizi yüceltmeniz çevrenizin de bunu daha iyi görmesini sağlayacaktır.
Etkili Soru Çözme Teknikleri Nasıl Bir Avantaj Sağlar?
Teknikleri öğrenmeniz ve kullanım becerinizi artırmanız sınav performansınızı, motivasyonunuzu ve başarı olasılığını artırır. Bu teknikler sayesinde rakiplerinizden farklı olarak daha kısa sürede daha çok soru çözebilirsiniz. Farklı soru stillerinin çözüm yollarını öğrenerek boş veya hatalı soru ihtimalini düşürürsünüz. Çözümü kolay ve pratik olan ama soru stili farklı olan bu sorularda yöntemleri bilmediğinizde gereğinden fazla zaman harcarsınız.
Zamansa sınavda en önemli kaynağımızdır. Ne kadar zaman artırabilirsek kontrol ve daha fazla soru çözümü için o kadar zaman bırakmış oluruz. Etkili soru çözme teknikleri sayesinde okuduğumuzu daha kolay anlar, çeldirici sorularda daha az hata yaparız. Tüm bu artılar sayesinde sınav sonucumuza olumlu yönde katkı sağlamış oluruz.
Üstelik soru çözerken daha az zorlanmak ve daha az zaman harcamak alacağımız keyfi de artıracaktır. Sizin için uygun tekniklerle başlayıp, pratiğinizi artırabilirsiniz. Etkili soru çözme teknikleri dışında sınava hazırlanırken kariyer danışmanlığından da faydalanabilirsiniz. Detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Tırnak yeme davranışı dürtü ve kontrol bozuklukları içerisinde yer alan psikolojik temelli bir davranıştır. Çocukluktan itibaren her yaştan bireyde karşılaşabiliriz. Çocuklarda başlangıç yaşı çoğunlukla 3-4 yaşlarıdır. Sıklıkla tırnak yeme alışkanlığının gelişimini tetikleyen bir duygusal faktör vardır. Stres de bu faktörlerin başında gelmektedir. Stresli yaşam, zorlu çalışma koşulları, sınava hazırlık, ergenlik çalkantıları, sosyal destek eksikliği bu davranışı tetikleyebilir.
Korku, yaşam alanı değişikliği, güvende hissetmeme, kaygı, öfke davranışın sıklığını artıracaktır. Ancak kimi zaman yetişkinleri taklit etme sonucunda da bu alışkanlık kazanılabilmektedir. Dışarıdan bakıldığında estetik ve hijyen açısından olumsuz izlenim bırakması, çevreden gelen tepkiler terapiye geliş nedenidir.
Tırnak yeme davranışı estetik kaygıların ötesinde ruhsal ve fiziksel açıdan da bireyi zedelemektedir. Stresini tırnaklarını yiyerek veya tırnak etlerini ısırarak azaltmaya çalışan birey aynı zamanda kendine zarar vermektedir.
Koparılan parçalar tırnak yapısında bozukluğa yol açabildiği gibi açık yaraların zor kapanması, mikrop kapma, enfeksiyon gibi riskleri de barındırmaktadır. Yaralı bölgelerin tekrar tekrar ısırılması ise söz konusu mikropların vücuda alınmasına yol açmaktadır. Dolayısıyla tırnak yeme estetik, sosyal ve biyolojik açıdan zararlıdır. İleri vakalarda parmakların kullanımı da zorlaşabilmektedir.
Tırnak Yeme Davranışı Altında Yatan Nedenler Neler?
Bireyin çoğunlukla farkına varmaksızın yaptığı ve önüne geçmekte zorluk yaşadığı bu davranışın nedenleri aşağıdaki gibidir. Genetik, öğrenme, bilişsel süreçler ve psikolojik faktörler sonucunda tırnak yeme alışkanlığı gelişebilir.
Stres,
Kaygı,
Korku,
Öfke,
Özgüven Eksikliği,
Değersizlik hissi,
İstismara maruz kalma,
Şiddet görme,
Travma,
Travmatik olaya maruz kalma,
Taklit sınucu öğrenme,
Genetik faktörler,
Dikkat dağınıklığı,
Depresyon,
Tik,
Zeka geriliği,
Duygusal açlık, sevgisizlik, ilgisizlik,
Otorite figürü karşısında bastırılma,
Sosyal destek eksikliği,
Hatalı ebeveyn tutumları,
Akran zorbalığı,
Ani ortam değişiklikleri, (okul, ev, şehir, ülke)
İletişim problemleri,
Sevilen birinin kaybı ve benzeri psikolojik ve yaşantısal faktörler tırnak yeme davranışı için zemin oluşturmaktadır. Aynı nedenler davranışın sıklığının artması ve alışkanlığa dönüşmesi için de tetikleyicidir.
Ebeveynler çoğunlukla çocuklarının tırnak yeme alışkanlığını anlamlandıramazlar. Bunun bir oyun mu yoksa duygusal bir baskının dışa vurumu mu olduğunu ayırt edemezler. Çoğunlukla bu davranış alışkanlığa dönüştüğünde harekete geçerler. Ancak alışkanlık kazanıldıktan sonra önünü almak biraz daha zordur. Ebeveynlerin en sık yaptığı hatalardan birisi de çocuğun bu davranışını ayıplama, yasaklama ve ceza uygulamadır.
Bu davranışın altında yatan tetikleyiciler iyi bilinmelidir. Ebeveynlerin çözüm önerisi olarak kullandığı tüm yöntemler çocuğun üzerindeki stres ve baskıyı daha da artıracaktır. Çocuğun dikkati farklı yöne çekilmeli, tırnak yeme davranışı gereğinden fazla vurgulanmamalıdır. Çocuğu engellemek yerine bu davranışın açığa çıkmasına neden olabilecek faktörler değerlendirilmelidir.
Çocuk okulda zorlanıyor olabilir.
Ebeveynlerin aile içi iletişimi olumsuz olabilir.
Akran zorbalığı veya akademik başarısızlık yaşıyor olabilir.
Ebeveynlerini kaybetme korkusu yaşıyor olabilir.
Çocuk travmatize olmuş ancak ifade edemiyor olabilir.
Yeterince anlaşılmadığını veya yeterince değerli olmadığını hissediyor olabilir.
Ebeveynler boşanma sürecinde olabilir.
Sevilen birinin kaybı sonucu yas belirtileri gösteriyor olabilir.
Kardeş kıskançlığı veya ebeveyne yönelik otorite korkusu duyuyor olabilir.
Dolayısıyla çocuğun korkusunu besleyen faktörler tespit edilip bu faktörler minimuma indirilmelidir. Tırnak yeme davranışı ile başa çıkmanın en verimli yolu olumsuz faktörlerin elimine edilmesidir. Çocuğa zaman ayırmak, ilgi ve şefkat göstermek, ihtiyaçlarını yerinde ve zamanında karşılamak davranış sıklığını azaltacaktır. Çocuğa mutlaka ev içerisinde sağlıklı ve güvenli bir aile ortamı inşa edilmelidir. Bu mümkün olmuyorsa mutlaka aile terapisi ile destek alınmalıdır.
Çocuğun kaldırabileceğinden büyük psikolojik yükler çocuğa yüklenmemelidir. Annenin veya babanın diğer ebeveynle ilgili sorunlarını çocuğa anlatması veya çocuğa yaşından büyük sorumluluklar verilmesi gibi. Örneğin; kendisi de küçük olan bir çocuğa kardeşinin bakımından sorumlu olma sorumluluğu yüklenmemelidir.
Davranışın azaltılması için çocuğun elleri olabildiğince ilgisini çekecek faaliyetlerle meşgul edilmelidir. Hamur, top, el işi kağıtları, kum ve su oyunları, lego, yap boz ve benzeri denenerek çocuğun keyif aldığı faaliyetler tespit edilebilir. Seçilecek etkinliklerde çocuğun iki elini de aktif olarak kullanacağı oyunlara odaklanmak önerilir.
Tırnak Yeme Davranışı Tedavi Edilebilir mi?
Tırnak yeme çoğunlukla çocukluk dönemi başlangıçlıdır ve yetişkinlikte de devam eder. Tedavi için bu nedenle çocukluk döneminde alınacak önlemler son derece önemlidir. Tırnak yeme alışkanlığının pekiştirilmemesi için fark edildiği anda görmezden gelinip çocuğa meşguliyet verilmelidir. “Tırnağını yeme, çok çirkin, iğrenç” gibi utandırıcı, korkutucu ve öfkelendirici tepkiler verilmemelidir. Davranışa yönelik bu tarz tepkiler davranışın sıklığının da artmasına neden olacaktır.
Bunun yerine çocuğa davranışına yönelik bir şey söylemeden elini oyalayacak meşgaleler verilmelidir. Meşgul etme çocuğun her yeme davranışında tekrarlanmalıdır. Eğer meşguliyet işlevsel olmuyorsa ve yeme davranışı sıklığı devam ediyorsa bir uzmandan destek alınmalıdır. Tırnak yeme davranışı atında yatan tetikleyici faktörlerin tespit edilmesi için uzman değerlendirmesi önemlidir. Odağın ortadan kaldırılmasıyla ve pozitif motivasyonla bu durum, tamamen ortadan kaldırılabilir.
Yetişkinlerde de önleyici müdahaleler benzerdir. Çocuktan farklı olarak yetişkinin ellerini kendi farkındalığıyla meşgul etmesi gerekir. Yemek yapma, el işi, örgü, maket, yap boz yapma, resim, heykel, ahşap işleri ve benzeri oyalayıcı olabilir. Tırnaklar olabildiğince kısa kesilmeli ve manikür, pedikür yaptırılmalıdır. Bu sayede hem hijyen korunmuş ve enfeksiyon riski azaltılmış olur hem de güzel görünen eller tırnak yememek için motivasyon sağlar.
Can sıkıntısı, kaygı ve stres gibi duygusal ve fiziksel tetikleyicilerin de ortadan kaldırılması gerekmektedir. Tırnak yeme davranışı ile başa çıkılamadığında mutlaka profesyonel destek alınmalıdır. Tıpkı çocuklarda olduğu gibi tetikleyici faktörler araştırılmalıdır. Ayrıca acı oje kullanımı da tırnak yeme alışkanlığının bırakılmasına yardımcı olabilir.
Tüm bunlara rağmen tırnak yeme alışkanlığı devam ediyorsa, bilişsel ve davranışsal terapi yaklaşımları ile tırnak yeme hastalığı tedavi edilebilir.
Tırnak Yeme Davranışı Kişiyi Nasıl Etkiliyor?
Bu davranış bireyi sosyal, duygusal ve fizyolojik açıdan olumsuz etkiliyor. Olumsuz faktörlerin yarattığı baskıyı azaltmak için yapılan davranış zamanla bir kısır döngü yaratıyor. Rahatlamak için yapılan davranış aynı zamanda sorunların varlığını ve sürekliliğini de hatırlatıcı rol üstleniyor. Bu davranışın sosyal boyutları oldukça tahrip edici olabiliyor. Ellerdeki deforme olmuş görüntü ve yeme davranışı sosyal çevre tarafından fark ediliyor.
Ellerin hijyenik olmaması ve hatta açığa çıkan enfeksiyon ve tükürüğün yarattığı koku dışlanmaya yol açabiliyor. Bu bireyler sosyal yaşamlarında, eğitim hayatlarında arkadaşları ve iletişimde oldukları kişiler tarafından eleştirilebiliyor. Alay, tenkit kişilerin stres faktörünü daha da artırıyor. Bir diğer önemli konu ise iş hayatına yönelik. Ellerdeki deformasyon ve tırnak yeme davranışı hakkında bilgi veriyor. Dolayısıyla bu bireyler için mülakatlar dezavantajlı başlıyor.
Tırnak yeme hastalığının fizyolojik zararları da oldukça fazla. Parmak, tırnak ve tırnak etrafındaki dokunun hasarlanmasına dolayısıyla zaman içinde şekil bozukluğuna yol açabilir. Ellerdeki açık ve sık sık zarar gören yaralar enfeksiyon riskini artırıyor. Bağışıklık sistemi zayıflıyor ve kişi hastalığa daha meyilli hale gelebiliyor. Uzun dönemde tırnak yatakları zarar görerek tırnak kayıplarına ve şekil bozukluklarına yol açabiliyor.
Tırnaklara tel tedavisi uygulanarak tırnak yatağı düzeltilebilse de ilerlemiş vakalarda başarı oranı azalabiliyor. Tırnak yiyen kişinin tırnaklarını yutması durumunda, mide enfeksiyonu gibi rahatsızlıklar görülebiliyor. Ayrıca tırnak yeme alışkanlığı diş, diş eti, çene eklemi ve çene kapanık sorunlarına da yol açabiliyor.
Tırnak yeme davranışı duygusal tahribatlara da yol açıyor. Olumsuz beden algısına, özgüven eksikliğine, neden oluyor. Romantik ilişkilerde ve yeni arkadaşlıklar kurmakta zorluk yaşanabiliyor. Benzer sorunlar yaşıyorsanız fizyolojik muayene ve ardından psikoterapi ile hastalıkla başa çıkabilirsiniz. Bu davranış kaynaklı kariyerinizde karşılaştığınız zorluklarla ilgili olarak bizimle iletişime geçebilir, kariyer danışmanlığı alabilirsiniz.
