Kendinizi genellikle yüksek motivasyonlu bir birey olarak mı tanımlarsınız yoksa olaylara karşı ilgisiz ve düşük motivasyonlu olarak mı? İçsel motivasyonun az oluş hali klinik psikoloji dünyası tarafından “ davranışsal apati” olarak tanımlanmıştır. Apati ilgisizlik ve alakasızlık anlamına gelmektedir. Kendini motive etme gücü az olan insanlara genelde “tembel” etiketi konulmaktadır. Fakat bunun değiştirilmeyecek bir özellik olarak algılanması ve insanları “tembel” olarak etiketlemek pek de doğru değildir. Siz de kendinizi motivasyonu düşük ve tembel olarak tanımlıyorsanız “Ben böyleyim.” “Bu değişmeyecek.” “Huyum bu işte.” gibi cümleleri kurduğunuzu duyar gibiyim. Bilim dünyası tarafından beynin nöronlarında esneklik olduğu kanıtlanmış bir gerçek. Bu sebeple kişiliğinizin dış faktörler ve bazı kişisel uygulamalar yoluyla değişebilme ihtimali imkansız değil!
Belki de siz tembel değilsiniz sadece “davranışsal apati”niz var ve her psikolojik rahatsızlık gibi gerekli koşullar sürdürüldüğü taktirde apatinizden kurtulabilirsiniz!
Apati Durumunda Beynin Aktivasyonu
Oxford Üniversitesi’nde yapılan beyin araştırmaları sonucunda apati ve beynin karar verme mekanizması arasında beklenmeyen bir bağlantı tespit edilmiş. İlk olarak araştırmaya katılan katılımcıların apatileri (isteksizlikleri) mi var yoksa motivasyonları yüksek mi diye tespit edilmiştir. Sonrasında katılımcılar düşünce ve ilgi gerektiren bir oyun oynarlarken tüm süreç boyunca aktive olan beyin bölgeleri incelenmiş. Beyinde harekete geçmemize karar verirken aktifleşen bölge (premotor korteks) apati duygusu yüksek olan (motivasyonu düşük olan) insanlarda oyun sırasında karalar verirken daha fazla aktifleşmiş. Kısaca karar verme aşamasında apati duygusu fazla olan insanların beyinlerinin premotor bölgesi daha çok enerji harcıyor. Tersine ilgisiz ve motivasyonları düşük olan apati sahibi bireylerin beynin karar verme mekanizmasını az kullandıkları düşünülürken böyle bir sonuçla karşılaşmak araştırmacıları hayrete düşürmüş.
Fakat bu bulgular sayesinde araştırmacı psikologlar konuya yeni bir yorum getirmişlerdir:
Apatik (isteksiz, motivasyonu düşük) insanlar için kararları aksiyona çevirmek motivasyonu yüksek olanlara göre beyin enerjilerini daha fazla harcamalarını gerektirmektedir!
Özetle, motivasyonu düşük insanlar karar verme mekanizmalarını az kullanmak yerine gereğinden fazla kullanıyorlar. Haliyle işlerini tamamlama ve yapma motivasyonları aksiyona dönüşmüyor. Onun yerine düşüncede takılı kalıyor. Bu bulgunun sonucunda araştırmacıların önerisi: “Karar verirken çok düşünmeden, ertelemeden kararlarınızı uygulamaya dökün” olmuştur. Beyindeki nöronların esnekliği sayesinde bunu sürekli uygulamanız durumunda zihninizin artık değişeceği düşünülmektedir. Değişimin sonucunda ise artık kalıcı olarak motivasyonunuzun artacağı düşünülmektedir.
Siz de eğer yapacağınız işleri düşünüp uygulamaya dökemiyorsanız hala umut var! Farkındalığınızı yüksek tutup kendinizi kontrol ederek yüksek motivasyona sahip olabilirsiniz. Hayattan yüksek haz almanın en sağlam yolu yüksek motivasyona sahip olmaktır. Ki araştırma sonuçlarının da gösterdiği gibi bu sandığınız kadar zor ya da imkansız değil! Kendinizi değiştirebilirsiniz. Motivasyon düşüklüğü kalıtsal ve değişmeyecek sizinle bütünleşmiş bir özellik değildir.
